József, Bánk2024. március 19., kedd
Föld

Veszélyes vulkánkitörés a Karib-tengeren

National Geographic Magyarország

A karibi St. Vincent szigetén április elején vált rendkívül veszélyessé a helyzet.

Forrás: NASA Earth Observatory

 

St. Vincent egykori angol cukornád-termelő gyarmat volt, ahol a lakosság 90 százaléka rabszolgákból állt, az ő utódaik alkotják most a szigetország kb. 110 ezer fős népességét. A 26 x 15 kilométer nagyságú sziget vulkánja a La Soufriére (más hasonló, kénre utaló nevű vulkán van még a térségben), amelynek kitörése 1902-ben 1680 halálos áldozatot követelt. A következő kitörésre 1979-ben került sor, ekkor, a kitelepítéseknek köszönhetően, nem voltak áldozatok.

A vulkán kitörései heves robbanásokkal járhatnak, és ebben rejlik legnagyobb veszélyük is. A La Soufriére 2020. december végén kezdett kráterében felépíteni egy lassan növekvő lávadómot (lásd a videón, alább), e típusú vulkánok közt ez gyakorlatilag már kitörésnek számít. A lávadóm lassú növekedése egyúttal azt is valószínűsítette, hogy hamarosan megváltozhatnak a körülmények, és a hegy áttér a robbanásokra.

Emiatt elkezdték a lakosságot tájékoztatni és felkészíteni arra, hogy szükség esetén azonnali kitelepítésekre lehet számítani a vulkán környezetében.
A hegy végül április 8-án földrengésekkel is jelezte a változásokat, így a sziget vulkanológiai obszervatóriumának vezetője, dr. Richard Robertson javaslatára azonnali evakuálásba kezdtek a sziget északi harmadán, amelyet a vulkánkitörés legnagyobb veszélye fenyegetett; kb. 20 ezer főt telepítettek ki. A megfelelő tájékoztatás és az előre átgondolt, a lehetséges helyzetekre felkészülő stratégia ezrek életét mentette meg: a figyelmeztetés időben érkezett, ugyanis április 9-én bekövetkezett az első robbanás is, helyi idő szerint reggel 8:41-kor.

A NASA Earth Observatory a Landsat 8 műhold felvételét mutatta be, amely e robbanás után közel 2 órával készült. A terjeszkedő hamufelhő eltakarja magát a vulkánt, ám egyúttal az is látszik, hogy jócskán kinyúlik a szigeten túlra. Mivel a közelben számos másik hasonló sziget is található, a hamuhullás ezeket is eléri.
A 9-i első robbanást számos további követte, több kilométer magasba jutó kitörési felhőkkel, és a szomszédos Barbados, illetve St. Lucia szigetén is érezhető kénes szagokkal, hamuhullással.
Az 1178 méter magas vulkánon 12-én már piroklasztárak is elindultak, így egy újabb típusú, e vulkánra jellemző veszély is fenyeget. Mivel a régió csapadékos, a lehullott vulkáni hamu esővel párosulva akár kisebb laharokat is eredményezhet, de ami biztos, betonkeménységű és rendkívül nehézzé váló rétege még több épületkárt okozhat.

Az Atlanti-óceán irányába sodródó hamufelhő, berajzolva a szigetív és tőle távolabb Barbados szigete.
Forrás: NASA Earth Observatory

 

A hamuhullás a legszegényebb lakosságot fenyegeti leginkább: egyrészt a könnyű hullámlemez háztetőket könnyen beomlasztja, másrészt a mezőgazdasági termelést hosszabb távon ellehetetleníti. Emellett a vízben egyébként nagyon gazdag sziget ivóvízbázisát is elszennyezi, így már most sokfelé van vízhiány.
A kitörés nagyban hasonlít ahhoz, ami 1902-ben is zajlott, így legalább heteken, de inkább hónapokon át tartó aktivitásra számítanak a szakemberek. Ezen időszak során gyakorlatilag bármikor lehet számítani újabb robbanásokra, hamuhullásra akár nagyobb távolságban is, illetve a hegy közelében piroklasztárakra. A hosszan elnyúló kitörési időszak humanitárius szempontból is rendkívül nehéz helyzet elé állítja az egyébként se gazdag szigetet.

Az ausztrál tüzek 11 évezrede

Az ausztrál tüzek 11 évezrede

Ausztráliában az őslakosok sok évezredes tapasztalatát ma már a tudomány is felhasználja a nagy tüzek megelőzésében.

Hatalmas elsüllyedt szigetet találtak Brazília közelében

Hatalmas elsüllyedt szigetet találtak Brazília közelében

Az Atlanti-óceán délnyugati medencéjében, a brazil partoktól 1200 kilométerre ma már csak a tengerfenék kiemelkedése maradt az egykori trópusi szigetből.

Ismeretlen óriásvulkán a Marson

Ismeretlen óriásvulkán a Marson

Az erősen lekopott vulkán eddig is a szemünk előtt volt, de úgy tűnik, nem láttuk a fától az erdőt.

Alig van már valami az Aral-tóból

Alig van már valami az Aral-tóból

Az egykor hatalmas közép-ázsiai tó, amely valaha a világ negyedik legnagyobb tava volt, mára a felismerhetetlenségig összezsugorodott.

Hópehelymatek

Hópehelymatek

Bár minden hópehely más, ám egy kutatás feltárta, hogy mégis mind ugyanolyan, ráadásul kiszámítható módon hull alá.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket