Bernadett, Simon, Zenkő2025. február 18., kedd
Föld

Ciklon-előrejelzés teknősökkel

National Geographic Magyarország

Az Indiai-óceán déli részén tengeri teknősök segítik a meteorológusok munkáját.

Forrás: Pixabay

A STORM, vagyis „vihar” jelentésű betűszó, amely igazából a tengeri teknősök óceánmegfigyelő és kutató programjának neve, nem véletlen: a jeladót viselő teknősök úszó érzékelőként közvetítenek olyan adatokat, amelyek alapján az óceánon kialakuló viharokról készülhet előrejelzés – számolt be a Smithsonian Magazine.

Nem könnyű feladat a ciklonok erősségét és várható útvonalát előrejelezni, még akkor sem, ha elég sok adat áll rendelkezésre, s a pontosabb előrejelzésekre igen nagy szükség van. Ezért is kapta feladatul a francia Olivier Bousquet még egyszerű légkörkutatóként (ma a Fenntartható Fejlődés Minisztériumának tudományos vezetője), hogy minél pontosabb előrejelzéseket fejlesszenek a déli-indiai-óceáni ciklonokra – e térségben Franciaországnak külbirtokai és gazdasági érdekeltségei is vannak. Évente 9-10 ciklon jár erre, s erejük egyre nő, az Idai nevű trópusi ciklonnak 2019-ben több mint ezer halálos áldozata volt Mozambikban, 2014-ben a Gafilo Madagaszkáron 350 fő haláláért felelt.

Az Idai nevű trópusi ciklon több mint ezer fő életét oltotta ki Mozambikban.
Forrás: Earth Observatory

A térségben azonban, más, tudományos műszerekkel bőven ellátott területekhez képest, mint pl. az észak-atlanti régió, szinte semmi adat se áll rendelkezésre, így új módszert kellett kiagyalni az adatgyűjtésre.

A Déli-óceánban, vagyis az antarktiszi vizekben, ahol a rendkívül zord időjárás szinte teljesen lehetetlenné teszi az emberek, hajók vagy automata műszerek adatgyűjtését, műholdas jeladókkal felszerelt elefántfókák segítik ezt a munkát, ők mérik és továbbítják a tenger sótartalmára, hőmérsékletére vonatkozó legalapvetőbb információkat. Azonban az India-óceán déli részén nincs fóka, amelyet be lehetne vonni ilyen munkába. Bosquet eleinte tengeri madarakra gondolt, ám ők túl kicsik voltak ahhoz, hogy a megfelelő műszereket magukkal hordják, ezért a régió súlyosabb lakói, az álcserepesteknős, és az olajzöld fattyúteknős példányai segítségét vette végül igénybe.

A 20 dekás adatgyűjtő-jeladóval felszerelt teknős évente több ezer kilométert úszik, s rendre visszatér a szülőhelyére, ez a hazatérési ösztön teszi lehetővé, hogy a műszerek gyűjtötte teljes adatsort kinyerjék. (Az év során a teknős jeladója csak kis adatcsomagokat közvetít, hisz korlátozott sávszélességű maga a jeladó kinn az óceánon.) A teknősök a megtett út és a teherbírás mellett még egy fontos szempontból hasznosak. A ciklonok előrejelzéséhez szükséges adatok a kis vízmélységből (25-200 méter) nyerhetőek ki, a teknősök pedig pont ebben a régióban töltik idejük zömét! Egyéb életvitelbeli szokásaik további számtalan előnnyel járnak az adatgyűjtők számára. Mindemellett az adatok nemcsak a klímához, hanem a teknősök életmódjához is többlet információkat jelentenek.

Jeladós teknősök még az útra bocsátás előtt
Forrás: Frontiers in Marine Science

 

2019-ben a francia külbirtok Réunion szigetéről 15 jeladós teknőst bocsátottak útnak – ám mindegyikük halászhálókba keveredett, majd teknősmenhelyeken regenerálódott. Egy Ilona nevet kapott álcserepesteknős pár héten át, naponta 20-50 alkalommal küldte az adatokat a műholdnak, majd, amint Madagaszkárra ért, nem mozdult tovább. Sikerült is megtalálni a jeladót az üres páncélján… Ilonát, úgy tűnik, megették… Azonban a kb. három heti adat is hatalmas segítség volt, különösen a hasonló projektek tervezéséhez.

Ilona méréseinek előzetes adatelemzése elvezetett ahhoz, hogy létrejött a STORM projekt, amelyben ma már számtalan intézmény, s rengeteg jeladós teknős vesz részt. Ma már a kutatók olyan részletekre is ügyelnek, hogy mikor engedik el a teknőst egy közeledő ciklon felbukkanásához képest.

Hozzászólások

Latin-Amerikára mutatnak Norvégia kék évgyűrűi

Latin-Amerikára mutatnak Norvégia kék évgyűrűi

A skandináv fák és cserjék bizonyos években igen rosszul fejlődtek, amelynek nyomát az évgyűrűk jelzik.

Sosem mértek ilyen meleg januárt

Sosem mértek ilyen meleg januárt

Folytatódott az elmúlt hónapok extrém meleg trendje.

Égi jelenségek 2025. február második felében

Égi jelenségek 2025. február második felében

Holdmentes kora esték, ragyogó téli csillagképek, együttállások, bolygók várnak az églesőkre február második felében.

Kis piros pontok rejtélyét oldották meg

Kis piros pontok rejtélyét oldották meg

A James Webb-űrteleszkóp eddig nem ismert galaxistípust fedezett fel, a kis piros pontnak (LRD) nevezett objektumok a korai univerzum képviselői.

Nem a Laacher See kitörése okozta a fiatalabb dryas lehűlését

Nem a Laacher See kitörése okozta a fiatalabb dryas lehűlését

A mintegy 12900-11700 évvel ezelőtti időszak a jégkor végi felmelegedést megszakító hőmérsékleti visszaesés volt, amelynek eredete mindmáig rejtély.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket