József, Bánk2024. március 19., kedd
Föld

A Titán barlangjai

National Geographic Magyarország

A barlangok különleges képződmények, amelyek nemcsak a Földön alakulhatnak ki.

A Titán ellenfényben
Forrás: NASA

Mind a Hold, mind a Mars emberi meghódításában szerepet szánnak a helyi barlangok nyújtotta védelemnek, a mélyben akár a mikrometeoritoktól, akár a káros sugárzástól is védelmet nyerhet majd az ember. Más égitestek barlangjai általában valamiféle vulkáni folyamat hatására jöttek létre (pl. lávaalagutak), itt a Földön az üledékes kőzetek és a víz kölcsönhatásai hozzák létre a legizgalmasabb felszín alatti képződményeket.

A Huygens leszállóegység által készített felvétel a Titán felszínéről.
Forrás: NASA

Az EOS földtudományi hírportál taglalta azt, hogy vajon lehetnek-e barlangok a Szaturnusz legnagyobb holdján, a Titánon. A holdra a Cassini űrszondával együtt utazó Huygens leszállóegység 2005 januárjában le is szállt, és annak légköréről, felszínéről is adatokat gyűjtött, amelyeknek során kiderült, nem a puszta fantázia szüleményei az égitest geológiájáról szóló feltételezések.

A Titán tavainak csillanása
Forrás: NASA

A Titán sokban hasonlít a Földhöz, sűrű légköre van, esik az eső a felszínén, folyók, tavak, tengerek tagolják. Bár az e folyamatokban résztvevő anyagok összetétele jelentősen eltér a földitől, az itt tapasztalható, mínusz 180 Celsius-fokos felszíni hőmérsékleten nem víz, hanem szénhidrogének alkotják az esőt, a folyókat, s ezek elméletileg képesek lehetnek a földi vízhez hasonló munkát végezni és barlangokat létrehozni oldás útján, a felszínt alkotó kőzetszerűen kemény jégben.

Egy kutatócsoport a JGR Planets folyóiratban bemutatta azokat a vizsgálati eredményeit, amelyekben a Titán esetleges barlangjainak előfordulási helyszíneit tárták fel. A Cassini-küldetés rengeteg adatának elemzése alapján 21 ezer olyan felszíni pontot azonosítottak, amelyek lehetséges bejáratként szolgálhatnak egy-egy felszín alatti üreghez. A felméréseikben arra jutottak a kutatók, hogy a legtöbb ilyen bejárati pont az úgynevezett labirintusterületek zárt völgyeiben lehet.

Egy példa – a Cassini radaros mérései alapján – a Titán felszínének ún. labirintus területeire.
Forrás: NASA

A labirintusterületek olyan magasabb térszínű, a folyékony szénhidrogének (pl. metán) által kivájt folyóvölgyek hálózatából álló régiók lehetnek, amelyek a csapadék hatására jöttek létre. E területeket a földi karsztos (pl. a délkelet-ázsiai) régiókhoz lehet leginkább hasonlítani, s a barlangok létrejötte is a földi karsztokéhoz lehet hasonló, hangsúlyozva az eltérő kémiai összetételt. A szakemberek szerin egy későbbi Titán-küldetésben a barlangok tanulmányozása a Titán felszínét alakító geológiai erőkről nyújtana tájékoztatást, mint a területek felemelkedése és betemetődése, vagyis a felszín létrejöttét befolyásoló eseményeket ismerhetnénk meg a segítségükkel. Mindemellett, ahogy a földi barlangok is rengeteget elárulnak a múlt klímájáról, feltételezhetően a Titán barlangjai – amennyiben persze valóban léteznek – hasonló információkat hordozhatnak.

Az ausztrál tüzek 11 évezrede

Az ausztrál tüzek 11 évezrede

Ausztráliában az őslakosok sok évezredes tapasztalatát ma már a tudomány is felhasználja a nagy tüzek megelőzésében.

Hatalmas elsüllyedt szigetet találtak Brazília közelében

Hatalmas elsüllyedt szigetet találtak Brazília közelében

Az Atlanti-óceán délnyugati medencéjében, a brazil partoktól 1200 kilométerre ma már csak a tengerfenék kiemelkedése maradt az egykori trópusi szigetből.

Ismeretlen óriásvulkán a Marson

Ismeretlen óriásvulkán a Marson

Az erősen lekopott vulkán eddig is a szemünk előtt volt, de úgy tűnik, nem láttuk a fától az erdőt.

Alig van már valami az Aral-tóból

Alig van már valami az Aral-tóból

Az egykor hatalmas közép-ázsiai tó, amely valaha a világ negyedik legnagyobb tava volt, mára a felismerhetetlenségig összezsugorodott.

Hópehelymatek

Hópehelymatek

Bár minden hópehely más, ám egy kutatás feltárta, hogy mégis mind ugyanolyan, ráadásul kiszámítható módon hull alá.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket