Tódor, Rómeó, Richárd2025. február 07., péntek
Föld

75 millió éves tüzek az Antarktiszon

National Geographic Magyarország

A déli kontinens és környezete 75 millió évvel ezelőtt még erdős terület volt, ám gyakoriak voltak a tüzek.

Fantáziakép: a vulkáni működés hatására lobbant lángra az antarktiszi erdő 75 millió éve
Forrás: Frontiers in

A brazil Vale do Taquari Egyetem (UNIVATES) számolt be arról a brazil-chilei kutatásról, amelyben az antarktiszi tüzek nyomait vették számba. A szakemberek a Frontiers in Earth Science tudományos folyóiratban publikálták eredményeiket. A kutatók arra jutottak, hogy a gyakori erdőtüzeket közvetlenül kapcsolatba lehet hozni a régió vulkáni tevékenységével.

A kutatók a King George-szigeten és az Antarktiszi-félszigeten gyűjtött őslénytani leleteken végeztek vizsgálatokat, amelyekből már korábban is kiderült, hogy voltak erdőtüzek a déli kontinensen, ám most újabb bizonyítékok kerültek elő. Elszenesedett növényi maradványokat tártak fel a kréta időszaki rétegekben. E maradványok ugyan nem túl sok növényi részletet őriztek meg (mivel a rájuk rakódott további rétegek összepréselték), ám ezek és az ugyanitt talált levél- és pollenfosszíliák vizsgálata azt is elárulta, hogy jórészt nyitvatermőkből, nagy valószínűséggel kőtiszafafélékből (Podocarpaceae) álló erdő volt a tűz áldozata. Emellett azonban a tűz körülményeit is ki tudták deríteni a szakemberek ezekből az ősmaradványokból, és rekonstruálták az egykori környezetet.

Levéllenyomatok az antarktiszi kőzetrétegekből.
Forrás: Frontiers in

„A kréta időszakban intenzív vulkáni tevékenység zajlott, az antarktiszi kőzetrétegek javát ezek a vulkáni kőzetek teszik ki, s ugyanez felelt az erdőtüzek kipattanásáért is. Azonban a közhiedelemmel ellentétben nem a lávafolyások gyújtották fel a növényzetet, hanem a vulkánokból kiáramló izzófelhők, piroklasztárak forrósága. Ezek a geológiai rétegekben megtalálhatóak az igen finom szemcsés hamuból kialakult tufarétegekként. Ezek a felforrósodott hamuval teli izzófelhők eljutottak az erdőkig, ahol a növényekkel érintkezve lángra lobbantották őket” – magyarázta Dr. Joseline Manfroi, a kutatás vezetője.

A vizsgált, elszenesedett növényi maradványok
Forrás: Frontiers in

Az elszenesedett növényeket gyakorlatilag a lerakódott tufarétegek között találták a kutatók. Az izzófelhők hőmérséklete a 700 Celsius-fokot is meghaladhatta, ennek hatására e területeken viszonylag kevés a növényi kövület, a hasonló, de vulkáni veszélyeket nélkülöző közeli régiókhoz képest. Az elszenesedett fa olyan nyomokat mutatott, amelyek az oxigénszegény, magas hőmérsékletű égés (izzás) során alakulnak ki, korábbi laborkísérletekben bemutatott, 900 Celsius-fokos izzás jeleihez hasonlót találtak most.

A térségben nedves mérsékelt övi és szubtrópusi erdők álltak, páfrányok, néhány zárvatermő és zömében nyitvatermők alkották az erdőt, és az aljnövényzetként élő páfrányok valószínűleg a tűz terjedésében is szerepet játszhattak. A kutatók szerint olyan gyakoriak voltak a kréta időszakban az antarktiszi erdőtüzek, hogy ez a növénytakaró evolúcióját is befolyásolta.

Rejtőzködő fekete lyukakat kerestek

Rejtőzködő fekete lyukakat kerestek

Olyan fekete lyukak után kutattak, amelyeket sűrű por- és gázfelhő rejt, így nem látható a beléjük zuhanó anyag által kibocsátott fény.

1,2 millió éves jégréteget értek el az antarktikai fúrókampány során

1,2 millió éves jégréteget értek el az antarktikai fúrókampány során

A déli sarkvidéki jég évmilliók alatt halmozódott fel és őrzi a régi klímánk nyomát, valamint környezetünk számos tulajdonságát.

Ezért olyan veszélyes a városi tűzvészek füstje

Ezért olyan veszélyes a városi tűzvészek füstje

Los Angelesben a környék száraz növényzetéről a városra átterjedt példátlan tűzvész pusztított, és egy ilyen tűz nemcsak azokat károsítja meg, akiknek odavész a háza.

Ne örüljünk a mostani melegnek!

Ne örüljünk a mostani melegnek!

Lehet, hogy most pénzt spórolunk a fűtésen, nyáron viszont több hűtésre lesz szükségünk.

Égi jelenségek 2025. február első felében

Égi jelenségek 2025. február első felében

Számos szép együttállást nézhetünk meg, telihold is lesz, de a hónap közepén már az állatövi fény megpillantására is esélyünk lehet.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket