Tódor, Rómeó, Richárd2025. február 07., péntek
Föld

Két bolygó egy pályán?

National Geographic Magyarország

Az elméleti számítások szerint lehetséges, hogy két azonos tömegű bolygó keringjen központi csillaga körül ugyanazon a pályán.

Az azonos pályán látott objektumok bekarikázva, a pályájuk berajzolva szerepel a felvételen. A gyűrűszerű szerkezet a csillag körül még meglévő korong, amelyben aktív bolygókeletkezés zajlik.
Forrás: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO) /Balsalobre-Ruza et al.

A chilei ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) rádióteleszkópja olyan különleges rendszert fedezett fel, amelyben egy bolygóval azonos pályán keringő törmelék is található. A törmelék lehet akár egy új bolygó alapanyagaként szolgáló halmaz is, de lehet, hogy egy már korábban kialakult bolygó maradéka. Ha beigazolódik a feltételezés, ez lesz az első bizonyítéka annak, hogy két bolygó osztozhat a csillaga körüli pályán, számolt be az ESO, az Európai Déli Obszervatórium.

„Két évtizeddel ezelőtt elméletben megjósolták, hogy két azonos tömegű bolygó keringhet ugyanazon pályán a csillaga körül, ezek az úgynevezett trójai, vagy társpályán keringő bolygópárosok. Most először olyan bizonyítékot találtunk, ami ezen elmélet melletti érv lehet” – mondta Olga Balsalobre-Ruza, az Astronomy & Astrophysics folyóiratban publikált tanulmány vezető szerzője.

A Földtől kb. 400 fényévre található az a csillag, amely körül a feltételezhetően exo-trójai bolygókat találták. A rendszerben egy másik bolygó is kering, ezt a korong belső pereménél, kb. 3 óra irányában láthatjuk
Forrás: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO) /Balsalobre-Ruza et al.

 

A Naprendszerben a trójai égitestek kisbolygókat jelentenek, így a leginkább közismerteket, amelyek a Jupiterrel osztoznak annak pályáján. Ezek az égitestek a pályák gravitációs nyugalmi pontjain (pontosabban azok környékén) helyezkednek el, a bolygó előtt és után kb. 60 fokkal. „A trójai exobolygók léte olyan, mint az unikornisé: elméletben lehetséges, de még senki se látta őket” – magyarázta Jorge Lillo-Box, a kutatás egyik résztvevője. A kutatócsoportnak most a PDS 70 jelű exobolygó-rendszerben sikerült nyomára bukkanni valaminek, amely leginkább exo-trójai lehet. A fiatal csillag körül két Jupiter-szerű bolygó kering, a PDS 70b és PDS 70c – előbbi pályáján fedezték fel a trójaiak elhelyezkedésének megfelelő ponton a törmelékhalmazt.

Az észlelt jelek alapján a törmelék tömege a mi Holdunk tömegének nagyjából a kétszerese lehet. A kutatócsoport szerint ez a törmelék azt jelezheti, hogy van a rendszerben egy trójai bolygó, vagy esetleg azt, hogy épp most formálódik. „Ki tudna elképzelni két bolygót, amelyen ugyanolyan hosszú az év és ugyanolyanok a lakhatósági feltételek? A munkánk az első bizonyíték arra, hogy ilyen létezhet” – magyarázta Balsalobre-Ruza. A kutató hozzátette, azt könnyen elképzeljük, ami a Jupiternél megfigyelhető, hogy a bolygó sok ezer kisbolygóval osztozik a pályáján, ám azt, hogy egy másik bolygóval is megteheti, már nem igazán.

A szakemberek szerint a felfedezés számos új kérdést vet fel a trójaiak kialakulását és fejlődését illetően, illetve az se világos, hogy mennyire lehetnek ezek gyakoriak a különféle bolygórendszerekben.

Ahhoz, hogy igazolni lehessen, valóban trójai exobolygó-párost figyeltek meg, 2026-ig várni kell, ezt követően fogják a PDS 70 rendszerét megvizsgálni ismét, és remélhetőleg megfigyelni azt, hogy a bolygó és a törmelékhalmaz egyformán mozdultak el a csillaguk körüli pályán. 2030-ban pedig olyan bővítésen esik majd át az ALMA, amely nagy mértékben megnöveli a rendszer képességeit arra, hogy ilyen trójai égitesteket fedezzenek fel távoli csillagok körül.

Újabb bizonyíték: tényleg egy óriás áradat töltötte fel a Földközi-tengert

Újabb bizonyíték: tényleg egy óriás áradat töltötte fel a Földközi-tengert

Közel 6 millió évvel ezelőtt a messinai sókrízisnek nevezett időszak során a Földközi-tenger szinte teljesen kiszáradt, majd az időszak végén az Atlanti-óceán felől újra feltöltődött.

Rejtőzködő fekete lyukakat kerestek

Rejtőzködő fekete lyukakat kerestek

Olyan fekete lyukak után kutattak, amelyeket sűrű por- és gázfelhő rejt, így nem látható a beléjük zuhanó anyag által kibocsátott fény.

1,2 millió éves jégréteget értek el az antarktikai fúrókampány során

1,2 millió éves jégréteget értek el az antarktikai fúrókampány során

A déli sarkvidéki jég évmilliók alatt halmozódott fel és őrzi a régi klímánk nyomát, valamint környezetünk számos tulajdonságát.

Ezért olyan veszélyes a városi tűzvészek füstje

Ezért olyan veszélyes a városi tűzvészek füstje

Los Angelesben a környék száraz növényzetéről a városra átterjedt példátlan tűzvész pusztított, és egy ilyen tűz nemcsak azokat károsítja meg, akiknek odavész a háza.

Ne örüljünk a mostani melegnek!

Ne örüljünk a mostani melegnek!

Lehet, hogy most pénzt spórolunk a fűtésen, nyáron viszont több hűtésre lesz szükségünk.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket