Zsuzsanna, Eliza, Konrád2025. február 19., szerda
Föld

Itt a májusi telihold, egy vörös óriáscsillag is a közelében látszik

National Geographic Magyarország

Akár a holdkeltét szeretnénk megnézni, akár az éjszaka későbbi óráin jut időnk az égboltra, mindenképp találunk érdekességet.

Forrás: Önök küldték / Fodor István

Látvány szempontjából igen kedvező lesz a telihold május 23-án és 24-én, a holdkeltére ugyanis napnyugta után mintegy 25 perccel kerül sor, vagyis már nem lesz teljesen világos, ilyenkor kontrasztosabb a horizonton felbukkanó égitest látványa. A holdkelte ideje keleti határainknál 20:40, Budapesten 20:52, nyugaton 21:01 lesz. Mivel a telihold ilyenkor igen alacsony égi utat jár be, amennyiben éjszakai tájat szeretnénk fotózni, számítsunk rá, hogy hosszú árnyékokat látunk majd.

A Skorpió legfényesebb csillaga egy vörös szuperóriás, az Antares, amelyet az éjszaka második felében közelít majd meg igazán a telihold.

Míg az esti holdkeltekor még több mint 3 fokra járnak egymástól, a hajnali holdnyugta idején már csupán fél fok, vagyis egy teliholdnyi lesz köztük a távolság.

Telihold és az Antares az éjszaka közepén. Az égitestek végig igen alacsonyan járnak majd.
Forrás: Stellarium

A csillag tőlünk mintegy 550 fényévre található, és május végén egész éjszaka megfigyelhető, alacsonyan a déli égbolton. A csillag mérete valóban hatalmas, Napunk átmérőjének 680-800-szorosa, ez azt jelenti, ha a Naprendszer középpontjába helyeznénk, nagyjából elérne a kisbolygóövig. Az óriáscsillagnak van egy normál méretű kísérője is, az Antares b, amelyet azonban szabad szemmel nem láthatunk, és nagyobb távcsővel is csak egészen nyugodt levegő esetén.

Az Európai Déli Obszervatórium speciális eszköze, a VLT interferométere segítségével sikerült a vörös szuperóriás csillag fortyogó felszínét is megjeleníteni.
Forrás: ESO/K. Ohnaka

A csillag neve arra utal, hogy vörös színében a Mars bolygóra (görög nevén Mars isten Árész volt) hasonlít, annak riválisa az égen. Ezt például 2016-ban remekül meg is figyelhettük, amikor a Mars a Skorpió csillagképben, közel járt e szuperóriás csillaghoz.

Vajon kitaláljuk, melyik a Mars, és melyik az Antares a képen látható vöröslő fénypontok közül?
Súgunk: a fentebbi, kissé nagyobbnak látszó a Mars, alul, középtájon az Antares.
Forrás: APOD / NASA / Sebastian Voltmer

A legenda szerint a skorpiót Gaia földistennő küldte azért, hogy a világ minden lakóját legyilkolászó Oriont (a vadászt) megmarja és eltegye láb alól. Emiatt is látható a két csillagkép az égbolt szemközti pontjain, a Skorpió nyáron, az Orion pedig télen bukkan a horizont fölé.

Az Antares (balra) és az M4 jelű halmaz (jobbra) teleobjektíven át. Távcsővel a halmaz milliónyi csillagából sokkal többet lehet megfigyelni, megörökíteni.
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

Az éjszaka eseményei közé tartozik, ám ezt nem fogjuk sem látni, sem fotózni, a Hold elfedi az M4 jelű gömbhalmazt hajnal 3 felé. A halmaz halvány csillagainak fényét sajnos a telihold elnyomja, így pusztán érdekességként érdemes gondolni rá. Arra jó lehet az esemény, hogy felkeltse az érdeklődésünket, és egy holdmentes időszakban megnézzük vagy lefotózzuk a halmazt – ehhez távcsőre is szükség lesz.

Latin-Amerikára mutatnak Norvégia kék évgyűrűi

Latin-Amerikára mutatnak Norvégia kék évgyűrűi

A skandináv fák és cserjék bizonyos években igen rosszul fejlődtek, amelynek nyomát az évgyűrűk jelzik.

Sosem mértek ilyen meleg januárt

Sosem mértek ilyen meleg januárt

Folytatódott az elmúlt hónapok extrém meleg trendje.

Égi jelenségek 2025. február második felében

Égi jelenségek 2025. február második felében

Holdmentes kora esték, ragyogó téli csillagképek, együttállások, bolygók várnak az églesőkre február második felében.

Kis piros pontok rejtélyét oldották meg

Kis piros pontok rejtélyét oldották meg

A James Webb-űrteleszkóp eddig nem ismert galaxistípust fedezett fel, a kis piros pontnak (LRD) nevezett objektumok a korai univerzum képviselői.

Nem a Laacher See kitörése okozta a fiatalabb dryas lehűlését

Nem a Laacher See kitörése okozta a fiatalabb dryas lehűlését

A mintegy 12900-11700 évvel ezelőtti időszak a jégkor végi felmelegedést megszakító hőmérsékleti visszaesés volt, amelynek eredete mindmáig rejtély.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket