Márk, Ányos2025. április 25., péntek
Föld

Újabb kutatás igazolta, hogy korán született a Hold

National Geographic Magyarország

Hosszú évtizedek óta kutatják a szakemberek, hogy vajon hogyan és mikor is jöhetett létre a Hold – az időpont körül zajlanak a leghevesebb viták.

Forrás: NASA / JSC

Ma már az az elfogadott elképzelés, hogy egy kb. a Mars méretének megfelelő bolygó és a Föld összeütköztek a Naprendszer kialakulása utáni időkben, s ennek eredményeként jött létre e Hold. A fő kérdés az maradt, hogy ez mikor is történt. A közeli múltban több olyan kutatás is született, amelyből a szakemberek arra következtethettek, a Holdunk meglehetősen régen kialakult már.

Egy újonnan, a texasi Woodslandben tartott Hold- és Bolygótudományi Konferencián bemutatott kutatás a Hold korát vizsgálta. A kutatást a Science ismertette

Jelenleg az az elfogadott, hogy 4,52-4,35 milliárd éve jött létre a Hold, a 4,35 milliárd évet a holdfelszíni bazalt kora adja. Azonban az is egészen könnyen lehet, hogy ez nem a Hold születését, hanem egy későbbi eseményt, a felszín utólagos megolvadását jelzi. A holdi cirkonkristályok izotóp-összetételéből a 4,52 milliárd éves keletkezési időpont tűnik valószínűnek.

A Naprendszer 4,56 milliárd évvel ezelőtt jött létre, a protoplanetáris korongból ekkor kristályosodtak ki az első kőzetek, amelyek azután egymáshoz tapadva, 20-30 millió évvel később magát a Földet s is létrehozták. Kicsivel ezt követte az az ütközés, amely a Holdat létrehozta. Van, aki úgy véli, magának a Földnek a születését is ehhez az időponthoz kell kötni, és bizony van is ebben ráció.

A bolygónk alapvetően változott meg ettől a kozmikus kataklizmától, majd a körülötte keringő Holdtól. Az Apollo-korszakban hazahozott holdkőzetek vizsgálata arra utalt, hogy ez a „születésnap” 4,35 milliárd éve volt.

Azonban ez az időpont ellentmondásban volt a Naprendszer fejlődéséről alkotott modellünkkel. A Holdat létrehozó ütközés valószínűsíthetően akkor zajlott, amikor a gázóriások, mint a Jupiter, még kaotikusabb pályán járt, és ennek hatására nagyobb égitesteket löktek a belső Naprendszer felé.

Mindennek azonban az első 100 millió évben meg kellett történnie, és 200 millió évvel a Naprendszer kialakulása után már nagyjából minden a mai rendje szerint működött. Az elképzelések szerint a 200 millió éves Föld felszínén már lehetett folyékony víz is – ez pedig lehetetlen lett volna, ha alig 50 millió évvel előtte még olvadt volt a földkéreg az ütközés következtében.

Számos izotópvizsgálat is arra jutott, hogy 4,5 milliárd éve már volt Holdunk. Az új kutatás vezetője azonban sokáig a „fiatal Hold”- elméletet gondolta helyesnek, egészen addig, míg nem talált olyan adatokat, amelyek ezzel ellentétesek voltak. (Ebben nagyszerű a tudomány, hogy képes a korábbi tévedéseit helyesbíteni a jobb, vagy újabb adatok ismeretében.) A kutató és munkatársa azt mérte fel, hogy a rubídium, és a radioaktív bomlással belőle keletkezett stroncium eredetileg milyen mennyiségben lehetett jelen az ős-Földben és a beütköző égitestben.

A számítások, akármilyen feltételek figyelembe vételével is végezték el őket, mind arra mutattak: a Hold 4,5 milliárd éves. Ez a kor pedig a Naprendszer fejlődésének elfogadott ütemébe is tökéletesen illik.

39 százalékkal csökkent az ausztrál partok műanyagszennyezettsége

39 százalékkal csökkent az ausztrál partok műanyagszennyezettsége

Egy, hat ausztrál nagyváros térségében végzett felmérés során jelentős javulást találtak, ám még így is túl sok a cigarettacsikk, a flakon, sörös és ételes doboz.

Még ne siessünk a Marsra: egészségi problémákat okozhat a pora

Még ne siessünk a Marsra: egészségi problémákat okozhat a pora

Az emberes marsutazás egyelőre még csak tervasztalokon létezik, azonban nem árt előre gondolkodni, és még az út előtt a lehető legjobban felkészülni arra, ami majd várhatja ott az űrhajósokat.

Minden korábbinál pontosabban sikerült megmérni az Uránusz tengelyforgását

Minden korábbinál pontosabban sikerült megmérni az Uránusz tengelyforgását

A korábbi adatokat még a Voyager-2 űrszonda méréseiből kapták 1986-ban, most a Hubble-űrteleszkóp ezerszer pontosabb adattal szolgált.

Ekkora most az Aral-tó

Ekkora most az Aral-tó

Az emberi környezetrombolás szimbólumává lett közép-ázsiai tó az 1960-as években még kétszer akkora volt, mint Belgium.

Volt idő, amikor az Arab-sivatag is zöldellt

Volt idő, amikor az Arab-sivatag is zöldellt

Arábia déli része ma a világ egyik legnagyobb és legszárazabb homoksivataga, azonban néhány ezer éve még folyók és tavak vize, és zöld növényzet volt itt.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket