Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Kultúra

Az USA legolcsóbb katonai támaszpontjának, Guantánamónak története

National Geographic Magyarország

A Guantánamói-öbölben működő haditengerészeti bázis az Egyesült Államok legrégebbi külföldi katonai támaszpontja, és a legolcsóbb is, mivel a bérleti díj mindössze évi 4085 dollár. A kommunista Kuba ezt az összeget sem veszi át, mivel jogtalannak tartja az öböl bérletéről kötött 100 éves szerződést, amelyet a havannai kormány álláspontja szerint Washington ráerőszakolt a szigetországra.

Az Egyesült Államok az öbölt a gyarmattartó spanyoloktól foglalta el 1898-ban, és a független Kubától vette bérbe 5 évvel később. Az amerikai katonák az öböl bejáratánál lévő Halász-foknál szálltak partra a spanyol-amerikai háborúban, ugyanott, ahol 404 évvel korábban, 1494 április 30-án Kolombusz Kristóf kikötött második utazása során.

A két esemény között a történetírók megemlítik, hogy 1741-ben angol katonák – köztük Lawrence Washington, az Egyesült Államok későbbi első elnökének a bátyja – vetették meg lábukat a Guantánamói-öbölben a történelem egyik legostobább konfliktusában, amelyet Jenkins füléért vívott háborúnak neveznek. A spanyolok egy angol kereskedelmi hajó átkutatása közben levágták a kapitány az egyik fülét, ami háborús ok lett. A britek hosszas tétlenkedés után indultak szárazföldi úton a tenger felől bevehetetlen Santiago de Cuba városának elfoglalására, ezért kudarcot vallottak és távoztak.

A 157 évvel később 17 ezer fős amerikai expedíciós erő szállt partra és a britek hibájából okulva késedelem nélkül Santiago de Cuba ellen vonult, és elfoglalta. Egy héttel később a Guantánamói-öbölből indult el egy amerikai inváziós erő a másik karib-tengeri gyarmat, Puerto Rico ellen. Az öböl 18 kilométer mélyen nyúlik be a szárazföldbe, középtájon elkeskenyedik, s két hatalmas víztükörre oszlik. A 117 négyzetkilométer kiterjedésű támaszpont a külső öbölt és környező partvidéket öleli fel.

A bérleti szerződést 1903-ban Theodore Roosevelt amerikai és Etrada Palma kubai elnök írta alá. A szerződést 1934-ben megújították, amely a bérleti díjat 4085 amerikai dollárban állapította meg, és Kubának és kereskedelmi partnereinek biztosította a szabad áthajózását az öböl belső, kubai részébe. A szerződés – egy záradék szerint – csak mindkét fél beleegyezésével mondható fel.

A bázis jelentősége az ötvenes években megnőtt, amikor forradalmárok kis csoportja Fidel Castro vezetésével harcot kezd a havannai kormány megdöntésére. 1953-ban Santiago de Cubában a Moncada laktanya ellen támadással még kudarcot vallanak, de 1956 decemberében a bázistól 60 kilométerre lévő Sierra Maestra hegységben újrakezdik, és 1959 január elsejére megszerzik a hatalmat. Fél évvel később Castro nyíltan marxista vonalat hirdet meg.

A két ország diplomáciai kapcsolatai megszakadtak. Kuba hermetikusan lezárta a bázis határát, hogy elzárja az odamenekülők útját. A kubai milícia a kerítés északkeleti vonala mentén 12 kilométer hosszan kaktuszsövényt telepített 1961-ben, az európai vasfüggöny után létrehozva a kaktuszfüggönyt.

1962-ben, a kubai válság idején a tisztek hozzátartozóit és a polgári személyeket evakuálták a bázisról. Nevezetes esemény volt a bázis életében a harc az ivóvízért. Az öböl környéke száraz éghajlatú, a vizet kezdetben a kubaiaktól vásárolták, majd 1939-ben a Yateras folyón vízkiemelő mű létesült. 1964. februárjában a kubai kormány elzárta a bázis vízellátását. A támaszpont a vizet átmenetileg Jamaicából és Floridából szerezte be tankhajókon. Lyndon Johnson amerikai elnök rendeletére a támaszpont vízellátását a tengervíz sótalanításával oldották meg. Az első üzem 1964. július végén kezdte meg működését. Öt hónapos szünet után az úszómedencék is újra megteltek vízzel. A bázis ma naponta 13 millió liter vizet és 800 ezer kilowattóra áramot termel.

A havannai kormány nem tiltotta meg a bázison foglalkoztatott kubaiaknak, hogy továbbra is ott dolgozzanak, új munkaerőt azonban az amerikaiak nem fogadhattak fel. A támaszponton még 5 kubai dolgozik a régiek közül, a meghalt vagy nyugalomba vonult kubaiak helyét jamaikaiakkal és Fülöp-szigetiekkel pótolták.

A kilencvenes években a támaszpont haiti és kubai menekültek közbenső állomásaként szolgált. Volt, amikor a menekültek száma elérte a 45 ezret. 2001. szeptember 11. után a bázist a terrorizmus elleni harcban elfogott gyanúsítottak fogva tartásának helyszínéül választották ki. Jelenleg 650 személyt őriznek, akik összesen 43 országból származnak.

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

A felszín alatti folyosókat rejtőzködésre használhatták a Bar Kohba-felkelés idején.

Ezeréves korcsolyát találtak

Ezeréves korcsolyát találtak

A Csehországban feltárt lelet ritka bepillantást nyújt a középkori emberek találékonyságába és mindennapjaiba.

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Egy tükör, egy tányér, egy harang és más leletek kerültek elő.

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

A több ezer éves település ritka betekintést nyújt a bronzkori mindennapokba.

Gyönyörű falfestményeket találtak egy egyiptomi sírban

Gyönyörű falfestményeket találtak egy egyiptomi sírban

A 4300 éves nyughelyben felfedezett festmények hétköznapi jeleneteket ábrázolnak.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket