Péter, Katalin, Roberta2025. április 29., kedd
Kultúra

Az aranynál is értékesebb volt Kolumbusz cipőfűzője?

National Geographic Magyarország

Az Új Világ bennszülöttei érthetetlen módon lelkesedtek minden olyan tárgyért, amelyben csak egy kevéske sárgaréz ötvözet is volt. Egy most megjelent tanulmány szerint Kuba őslakosai szinte minden aranyukat felajánlották az európai felfedezőknek, ha azok cserébe odaadták a cipőfűzőjük végén található kis sárgaréz lezáróelemeket.

Úgy tűnik, tényleg minden relatív: amiért egy adott nép mindenét odaadná, az a másik számára szinte teljesen értéktelen is lehet. Valami hasonlóval szembesülhettek az első spanyol konkvisztádorok illetve azok a kubai őslakosok, akiknek sírjait nemrégiben vizsgálta meg a University College London régészprofesszora, Marcos Martinón-Torres.

A Journal of Archeological Science című tudományos folyóiratban megjelenő cikk szerint a kutató maga is meglepődött, amikor többtucat sír feltárása után egyikben sem talált arany díszeket a halottak körül.

Német sárgaréz a bennszülöttek nyakán

Előzetes feltételezése szerint ugyanis Kuba őslakosai, a taino-ok, akik az első felfedezők megjelenését követő fél évszázadon belül teljesen kihaltak, mérhetetlen mennyiségű arannyal rendelkeztek és ennek tükröződnie kellett volna a temetkezési szokásokban is. Csakhogy a halottak körül egyetlen gramm aranyra sem bukkantak a kutatók, annál több sárgarézötvözetből készült apró tárgyra.

A radiokarbonos vizsgálatok megmutatták, hogy ezek a sárgaréz tárgyak valamikor a Kolumbusz megjelenését követő évtizedekből származhatnak, sőt Martinón-Torres és munkatársai azt is megállapították, hogy Európa mely területéről érkeztek az ötvözetek.

A tudósok arra a megállapításra jutottak, hogy a sárgaréz fémdarabkák a mai Németország területéről, egészen pontosan Nürnberg környékéről származhattak. Természetesen előbb a mai Spanyolországba jutottak el, onnan pedig az első földrajzi felfedezők és konkvisztádorok jóvoltából a tengeren túlra. A vörösréz és cink ötvözetéből készült sárgaréz Európában ekkoriban igen népszerű volt: igen sok tárgyat készítettek belőle, és egész Európát ellátták a különféle ötvös mesterek kiválóbbnál kiválóbb sárgarézötvözetekkel.

A tengerentúlon ismeretlen volt az ötvözet

Európával ellentétben az Új Világban teljesen ismeretlen volt a sárgaréz: érthető, hogy a bennszülöttek lelkesedhettek a csillogó anyag láttán, és Martinón-Torres-ék elképzelése szerint tényleg mindenüket odaadták volna egy kisebb darab ötvözetért. A kutatók most azt feltételezik, hogy Kuba őslakosai mérhetetlen rajongással tekintettek az új anyagra, és a szigeten nagy mennyiségben előforduló, éppen ezért értéktelennek tartott aranyból készült tárgyaikat előszeretettel cserélték el a sárgaréz fémdarabkákra. Olybá tűnik tehát, hogy talán egyedi és ritka esetként mind a bennszülöttek, mind a hódítók kölcsönösen jól jártak ebben az üzletben.

Még meglepőbb azonban, hogy milyen sárgarézből készült tárgyakat találtak a régészek a nemrégiben feltárt kubai sírokban. A leggyakrabban előforduló tárgy ugyanis nem volt más, mint a 15. század végétől Európában elterjedt cipőfűzővég, amely a cipőfűző kirojtosodását és felbomlását volt hivatott megakadályozni. Ez a kis fém hengerecske a bennszülöttek szemében hihetetlen értékkel bírt: a sírokban olyan nyakláncokat és különféle ékszereket találtak a régészek, amelyek nem álltak másból, mint egymásba fűzött, ám korábban cipőfűzővégként használt sárgarézhengerekből.

Szagos és színes

„Minden bizonnyal a hengerek szaga és színjátéka ragadta magával az őslakosokat, ennek nem tudtak ellenállni” – nyilatkozta Martinón-Torres a BBC News-nak. A régész azt is megemlítette, hogy a sárgaréz furcsa jelentőségére egy megjegyzésében már Kolumbusz is rávilágított, ám hogy ilyen mérteket öltsön a bennszülöttek sárgréz-rajongása, arra senki nem gondolt eddig. A felfedezők feljegyzései arról ugyan tanúskodtak, hogy a bennszülöttek számára az arany nem igazán bírt értékkel, de hogy mely más fémért adták oda mindenüket, arról már szűkszavúbban szólnak a források.

A mostani elemzések is elsősorban a technika fejlődésének köszönhetőek. A sírokat ugyanis már a nyolcvanas évek közepén felfedezték El Chorro de Maíta környékén, ám alaposabb vizsgálatnak csak most tudták alávetni a sírokban talált tárgyakat. Martinón-Torres szerint a mostani vizsgáltok révén tulajdonképpen a fém tárgyak „DNS” mintáját tudták megállapítani, ami hatalmas fejlődés a korábbi kutatásokhoz képest.

Hozzászólások

Eltemették Ferenc pápát

Eltemették Ferenc pápát

2025. április 26-án, öt nappal halála után temették el Ferenc pápát, a szertartásra a világ minden tájáról érkeztek gyászolók – vezető politikusok, hírességek és egyszerű hívek.

Több ezer éve elhunyt előkelő nő sírjára bukkantak

Több ezer éve elhunyt előkelő nő sírjára bukkantak

Az elhunyt maradványai kiváló állapotban konzerválódtak, a nyughelyből pedig számos lelet került elő.

Hobbitfaluhoz hasonló pincesor rejlik a Tokaji borvidéken

Hobbitfaluhoz hasonló pincesor rejlik a Tokaji borvidéken

A Borsod-Abaúj-Zemplén vármegyei Hercegkút fő nevezetességei a gyönyörű pincéi.

Mikor kezdődik, miként zajlik a pápaválasztás?

Mikor kezdődik, miként zajlik a pápaválasztás?

A bíborosok hamarosan dönthetnek arról, hogy ki követi Ferenc pápát a katolikus egyház élén.

Szárazság is hozzájárulhatott a barbárok inváziójához

Szárazság is hozzájárulhatott a barbárok inváziójához

367-ben súlyos helyzetben találta magát a Nyugatrómai Birodalom.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket