Jusztina, Kozma, Damján2023. szeptember 26., kedd
Kultúra

Hajótemető és titokzatos homokdomb a Dráva medrében

National Geographic Magyarország

Valószínűleg Zrínyi katonái küldték a folyó fenekére 1603-ban azt a harminc bödönhajót, amelyeket nemzetközi expedíció kutat immár második éve. A hajókból ugyanis egykor pontonhidat épített a török, amelyet a magyarok romboltak le.

Egyre több adat kerül a birtokunkba, így jelenleg ez a feltevés a legvalószínűbb – állítja Tóth János Attila, a magyar-francia-horvát-osztrák expedíció vezetője. A búvárrégész elmondta: Drávatamási mellett a folyó magyar oldalán huszonhét, a horvát part mellett három, egyenként tíz-tizenhárom méter hosszú, egy rönkből faragott hajótest nyugszik, némelyik öt-hat méteres mélységben. Létezésük korábban is ismert volt, hiszen egyik-másik alacsony vízszint esetén szárazra is került. A komoly kutatás azonban akkor kezdődött, amikor egy török kori fém kancsót találtak a helybéliek: ez jelezte, hogy a mederben komoly leletek rejtőznek.

Hálás munka az édesvizű folyókban kutatni – mondja a búvárrégész. A tengerekben ugyanis hamar elpusztulnak a leletek: a fát, a fémet mikroorganizmusok támadják meg. A folyókban azonban viszonylag épen megőrződik az, ami a fenékre kerül. Egy tavaly felszínre hozott, szintén török kori bográcson még az oldalára tapadt korom is megmaradt. A bödönhajók többsége is szinte károsodás nélkül vészelte át a víz alatt töltött négy évszázadot. Igaz, kiemelni egyelőre nem lehet őket, hiszen a levegőre kerülve azonnal tartósítani kellene a famaradványokat. Így a cél egyelőre a terület felderítése.

Van persze árnyoldala is a folyami régészetnek. Korántsem olyan körülmények közt dolgoznak a kutatók, mint azokat a Cousteau-filmekben láthatjuk. Nincs mélykéken ragyogó víztömeg, hatalmas látótávolság: a folyamokban jó esetben is csak két méterre lehet ellátni. Az expedíció ezévi merülései idején ráadásul gyakori volt az eső, így a felkavart, hordalékos vízben ötven-hatvan centire szűkült a horizont. A folyamokban számolni kell a sodrással is, így a búvárok súllyal bőségesen megpakolva alig úsznak, inkább csúsznak-másznak a mederben.

Természetesen vettünk anyagmintákat a hajótörzsekből és elkezdtük az évgyűrű-vizsgálatokat is – teszi hozzá Tóth János Attila. Biztosnak látszik, hogy a hajók faragásához használt fákat nagyjából egy időben vághatták ki, az is valószínű, hogy ugyanabból az erdőből származnak. Pusztulásukra pedig történelmi feljegyzések alapján lehet következtetni. A hajók a környékbéli vízimalmokhoz tartozhattak, mígnem a törökök elkobozták azokat. Pontonhidat építettek belőlük, amelyet Zrínyi Miklós (nem a szigetvári hős és nem a költő) katonái 1603-ban romboltak le. Pontosan látszik a pusztítás módja is: a hajók végét lezáró deszkát kiütötték a helyéből, így a bödönhajók azonnal elsüllyedtek.

A Drávatamási melletti kutatás jövőre folytatódik. Egy homokdomb van a mederben, amely alatt újabb leletre számít a régész. A domb feltárása azonban legalább egy újabb hetet igényel.
A tengeri búvárrégészethez képest a folyami régészet alapos lemaradásban van. Csak az elmúlt években szentelnek mind több figyelmet Európa-szerte a kutatók a folyóknak. Holott egykor ezek voltak a legbiztonságosabb kereskedelmi útvonalak nagy tömegű áruk szállítására, így biztosan sok titkot rejtenek a magyarországi folyómedrek is.

Szöveg: Kovács Olivér
Fotók: Kulturális Örökségvédelmi Hivatal (1, 2), Andre Deconinck(3), Krunoslav Zubcic (4)

Egy 200 éve elveszett festmény került elő

Egy 200 éve elveszett festmény került elő

Artemisia Gentileschi a 17. század elismert festőnője volt, I. Károly angol király több képét is birtokolta.

Ismét bővült az UNESCO listája

Ismét bővült az UNESCO listája

2023. szeptember 17-én az ENSZ Nevelésügyi, Tudományos és Kulturális Szervezete (UNESCO) öt dániai viking kori gyűrűerőddel bővítette a kulturális világörökségi jegyzékét.

Titkok fürdője, egy fürdő titkai

Titkok fürdője, egy fürdő titkai

Körülbelül 10 méterrel a felszín alatt járunk, a Szt. Gellért Gyógyfürdő és Uszoda alatt, fejem felett villamosok dübörögnek, miközben a Szabadság hídra vezető ívben a Szent Gellért térről haladnak tovább Pest felé.

Meglepő helyen került elő egy kőkori nyílhegy

Meglepő helyen került elő egy kőkori nyílhegy

A szakértők azt feltételezik, hogy a tárgyat talizmánként használták a vaskorban.

Elsüllyedt templomokat találtak a tengerben

Elsüllyedt templomokat találtak a tengerben

Az Aphrodité és Ámon számára szentelt templomokat a Földközi-tengerben, Egyiptomnál fedezték fel.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket