Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Kultúra

Made in China

National Geographic Magyarország

Tengeriuborkát gyűjtő helyi búvárok Délkelet-Ázsia legjelentősebb tengeri régészeti lelőhelyét fedezték föl. A a National Geographic Magazin bemutat egy 9. századi arab dau vitorlást, amely több mint hatvanezer Tang-kori kézműves arany-, ezüst- és kerámiatárggyal volt roskadásig rakva.

Írta: Simon Worrall •
Fényképezte: Tony Law

Két erőteljes motorja is volt a 9. századi világgazdaságnak. Az egyik a kínai Tang-dinasztia Dél-kínai-tengertől Perzsiáig terjedő birodalma, melynek kikötői nyitva álltak a távoli tájakról érkező kereskedők előtt. Az uralkodóház szívesen látott minden idegent székvárosában, a mai Xian (Hszian) helyén álló Csanganban. Megannyi népcsoport lakta, színes és kavargó, milliós nagyváros volt ez – a nyugati világban csupán a 19. század eleji London ért el hasonló lélekszámot. Akárcsak ma, Kína akkoriban is gazdasági nagyhatalom volt, és ereje jórészt a kereskedelmen alapult.

A globális gazdaság másik hajtóerejének Bagdad számított, amely i.sz. 762-től az Abbászidák fővárosa lett. Ez a dinasztia – Harun ar-Rasíd volt az ötödik kalifája – az egész közel-keleti muszlim világot uralta. 750-re keleten az Indus folyóig, nyugaton Hispániáig tolták ki birodalmuk határait, terjesztve a kereskedelmet, az iszlám hitet és a muszlim üzleti szellemet. (Elvégre kalmár volt maga Mohamed próféta is.)

A két gazdasági nagyhatalmat a Selyemút és annak tengeri párja kötötte össze. S noha a szárazföldi útvonal ma jóval ismertebb, a hajók alighanem már Krisztus korától kezdve járták a tengert a Perzsa-öböl és Kína között. A hajózási útvonalak és kikötők kiterjedt hálózatában, az évszakos monszunszelek szárnyán szüntelenül áramoltak az áruk és az eszmék Kelet és Nyugat között.

 Színarany boroskupa

Színarany boroskupa

A Tang-kori Kínában óriási keletjük volt az Indiából, Perzsiából és Kelet-Afrikából behozott finom kelméknek, korallnak, igazgyöngynek és illatos faféleségeknek. Cserébe Kína papírt, tintát s mindenekelőtt selymet kínált. A tekercsekbe göngyölíthető könnyű selymet szárazföldön is jól lehetett szállítani. Csakhogy a 9. századra keresett termék lett a kínai kerámia is, ezt a törékeny portékát pedig aligha rakhatták tevehátra – csak ne lettek volna azok a púpok! A gazdag Perzsaöbölbeli kereskedők áhította edényáru ezért főleg tengerjáró arab, perzsa, indiai hajókon érkezett.

Hosszú és veszélyes volt az út, s némelyik hajó éppoly nyomtalanul tűnt el, mint manapság egy-egy szerencsétlenül járt repülőgép a radarernyőkről. A Belitung és Bangka – két kis indonéz sziget – között húzódó, tölcsérszerű Gaspar-szorosban időtlen idők óta halálos veszedelem fenyegette a hajósokat. A türkiz vízfelszín alatt ugyanis sziklaszirtek és korallzátonyok gyilkos labirintusa rejtezik. A veszélyek dacára tengeriuborkát gyűjtő helyi búvárok egy évtizede éppen itt bukkantak rá egy különös leletre: korallszirtbe beágyazódott kerámiaedényeket találtak 16 méteres mélységben. Egy nagyobb korsóból több teljesen ép csészét emeltek ki, majd a parton eladták azokat.

A hajórakomány része volt a hunani fazekaskemencékben exportra gyártott 55 ezer kínai evőcsésze is. E réz- és vastartalmú mázzal festett kerámiákat halak, virágok, vallási jelképek, versek díszítik. Többségük 15-20 centiméter átmérőjű.

Utóbb kiderült, hogy ezek a búvárok DélkeletÁzsia legjelentősebb tengeri régészeti lelőhelyét fedezték föl – egy 9. századi arab dau vitorlást, amely több mint hatvanezer Tang-kori kézműves arany-, ezüst- és kerámiatárggyal volt roskadásig rakva. Míg a monszun megálljt nem parancsolt nekik, a kiérkező régészek váltva merültek alá, és folyamatosan hozták fel az ősi műtárgyakat.

Az azóta belitungi roncs néven számon tartott lelet olyan, akár egy időkapszula. Kézzelfoghatóan bizonyítja, hogy Kína már a Tang-korban is gyártott tömegárukat (akárcsak ma), s tengeri úton exportálta őket. A kincs nagy részét a mai egyszerű és tartós étkészletek Tang-kori megfelelőjének tekinthető „Csangsa-csészék” tették ki, amelyek a Hunan tartományban fekvő Changsha (Csangsa) fazekaskemencéiből kerültek ki.

A 9. században magas kőedény korsókban szállították az árut. Ezekbe száznál több csészét lehetett egymásba pakolni – afféle természetes buborékfólia: rizsszalma közé. A tudósok már korábban is tudták, hogy ezek az egyszerű és funkcionális csészék a világ minden részébe eljutottak a 8–10. század folyamán. Cserepeik olyan Kínától távoli helyeken is felbukkantak, mint Indonézia vagy Perzsia. Ép példányok azonban csak kis számban kerültek elő. Most viszont egész hajórakományra való csészécskét találtak a Jáva-tenger mélyén! Sok darab tökéletes épségben volt, hiszen a kőedény szállítókorsók megakadályozták, hogy a tengerfenék homokja lekoptassa a mázukat. Csak meg kellett.

A csodálatos leletről a cikket a Magazin júniusi számában olvashatja.

Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

A 35-40 éves korában elhunyt férfit szarvasmarháival és szekerével együtt temették el.

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

A felszín alatti folyosókat rejtőzködésre használhatták a Bar Kohba-felkelés idején.

Ezeréves korcsolyát találtak

Ezeréves korcsolyát találtak

A Csehországban feltárt lelet ritka bepillantást nyújt a középkori emberek találékonyságába és mindennapjaiba.

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Egy tükör, egy tányér, egy harang és más leletek kerültek elő.

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

A több ezer éves település ritka betekintést nyújt a bronzkori mindennapokba.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket