Mihály, Gábor, Rafael Mirabella2023. szeptember 29., péntek
Kultúra

Az ismeretlen Mátyás-templom

National Geographic Magyarország

Évi 600 ezer látogatója van. Ám nem csupán turistalátványosság, s nem is csak Schulek Frigyes zseniális újraépítése: séta pincétől a padlásig, azaz altemplomtól a toronyig.

A budavári Nagyboldogasszony- (ismertebb nevén Mátyás-) templom mindenkiből érzelmeket vált ki. Az emberek vagy lelkesednek érte, vagy legyintenek: ugyan, csak egy 19. század végi neogót épület! A templomot az átépítés miatt aligha lehet középkorinak nevezni, de több mint Schulek Frigyes gótikus álma: az építész darabjaira szedte a régi épületet, s kirakós játék módjára valami újat épített belőle. Azonban a puzzle néhány darabja bizony 700 éves történetről mesél.

„A templom már az építésekor is vitát váltott ki, mégpedig jogi természetűt” – mesélte Janotti Judit műemlékfelügyelő. Az eredeti templomot a tatárjárás után építették, első okleveles említése 1247-ből való. Az irat tanúbizonysága szerint ekkor a veszprémi püspökséghez tartozott, ám IV. Béla 1255-ben a még épülőben lévő templom kegyuraságát a domonkos apácák Nyulak szigetén lévő kolostorának adományozta (nyilván némi személyes indíttatás hatására, hiszen leánya, a későbbi Szent Margit a nyulak szigeti kolostor apácája volt). A püspökség azonban nem hagyta, hogy jogait (így a templomhoz tartozó tizedet) csorbítsák: vitatták a király döntését, ezért 1269-ben IV. Béla visszavonta adományát, s a templom így ismét a veszprémiekhez került.

Az 1269-ben még épülőfélben lévő templom (az első szertartásokat talán ebben az évben tarthatták benne) az elkövetkező időszakban a helyi németség plébániatemplomává vált. Egyúttal azonban országos jelentőségű is lett, amikor a királyi székhely Budára került. Nagy Lajos, Zsigmond és Mátyás egyaránt kibővíttette (átépíttette) az épületet, amelynek fényét a 14–15. században épült kápolnák is emelték. Az akkor már koronázóhelyként számon tartott templom Zsigmond korától a fontos hadjáratok győzelmi jelvényeit is megkapta.

A 15. század fénykora után azonban mintha az ország pusztulását jelképezte volna a templom sorsa: 1526. szeptember 10-én, a mohácsi csata után Szulejmán csapatai elérték a királyi székhelyet, s felgyújtották a várat. A tűzvészben a templom is leégett. Buda megszállása után középkori berendezéseit, kifestéseit megsemmisítve mecsetté alakították át.

A templom fordulatos és helyenként tragikus történetét (pedig hol vagyunk még a hányattatások végétől!) aligha fedezi fel a szemlélő napjainkban, az épület felújítása közepette. Az altemplom és a vele egy szinten lévő helyiségek szinte teljesen készen vannak, ahogyan egy új termet is építettek a föld alatt a Hilton irányába – ide a megújult gépészetet, köztük fűtés-légkondicionálást telepítették. A homlokzatok is megújultak.

„A későbbiekben nem a mostani, hanem az attól keletre, a Halászbástya irányában lévő kapu lesz a látogatók számára a templom bejárata” – mondta el Janotti Judit. „Ezt a déli-keleti kaput ugyan Schulek teljesen újrafaragtatta, azonban az eredeti kövek megvannak, ha nem is itt, hanem az Epreskertben, rekonstrukcióként összeállítva.”

A helyszínen látható viszont a templom egyik legértékesebb faragványa, a Mária-kapu, amelyre azonban – mivel jelenleg ezen át lehet bejutni az épületbe – nem sok pillantást vetnek a templom belsejére kíváncsi látogatók. Faragványait 1370 után készíthették, s ugyan 1384-ben a fölötte magasodó torony beomlása megrongálta, azonban még akkor helyreállították. Jelenleg várja az újabb felújítást.

A Nagyboldogasszony-templom nem csak koronázó templom volt, de temetkező is lett. A bal oldali mellékhajóból nyíló északkeleti kápolnában díszes síremlék rejti III. Béla és első felesége, Chatilloni Anna földi maradványait.

Folytatás és képgaléria a Műemlékem.hu magazinjában.

Több ezer éves nyilat hozott felszínre az olvadás

Több ezer éves nyilat hozott felszínre az olvadás

A szakértők úgy gondolják, hogy a Jotunheimen-hegységben feltárt fegyvert vadászok használták.

A Bakony bércei között

A Bakony bércei között

A Veszprém vármegyében, Zirctől úgy 16 kilométerre fekvő Bakonybél igen tekintélyes múlttal büszkélkedhet.

Ritkaságnak számító római kori szarkofág

Ritkaságnak számító római kori szarkofág

Sajtótájékoztató keretében ismertették a Magyar Nemzeti Múzeum Nemzeti Régészeti Intézetének, Hádész Kapujában, római sírépítmény feltárása Nagyvázsony határában címet viselő tudományos projektjének eredményeit.

Érintetlen ókori szarkofágra bukkantak

Érintetlen ókori szarkofágra bukkantak

A római kori lelet nagyjából 1800 éves, és egy nő maradványait őrzi.

Lenyűgöző vándorlás látható éjszaka a tengerekben

Lenyűgöző vándorlás látható éjszaka a tengerekben

Az elmúlt húsz év legizgalmasabb és legszebb magyar anyagai tekinthetők meg a National Geographic Magyarország kiállításán a Nemzeti Múzeumban.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket