Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Kultúra

Két sírhely és egy temetési rituálé

National Geographic Magyarország

A szlovákiai Topoľčany (Nagytapolcsány) járásbeli Bojná (Nyitrabajna) község területe egyedülálló történelmi emlékekeket őriz. A Bojnianka-patak völgyében elterülő község határában 2011 szeptemberében két új, 9. századi ószláv sírhelyet tártak fel.

A kisebb sírhely Bojná határában.   Fotó: Karol Pieta

Régóta valószínűsítették, hogy a község őse a Nyitrai Hercegség egyik fontos központja lehetett. Az új feltárás szolgáltatta információk nyomán ez mind biztosabbnak tekinthető.
Az ide érkező ószlávok első néhány generációjának tagjai errefelé ércet, főképp vasércet kerestek, s tán aranyat is, mert mint a bojnái kutatás vezetője Karol Pieta (Nyitrai Régészeti Intézet) a szlovák hírügynökségnek (SITA) elmondta, innen alig 4 kilométerre aranylelőhely is volt.

A két sírhalom közül a kisebb 8 méter átmérőjű s 1 méterre emelkedik a földfelszín fölé. Benne 2,5 méter mélyen egy, a becslések szerint 18 éves lány maradványaira bukkantak, aki úgy 1200 esztendeje aludhatta békés álmát. A temetkezési tárgyak és a sírhely nagysága alapján a régészek feltételezik, hogy az ifjan elhalt tehetős családból származott. A sírban találtak kerámia edényt, gyöngyöt, vaskannát s egyéb ajándéktárgyakat – ezeket laboratóriumi elemzésnek vetik alá.

Nincs kép

Érdekessé az teszi a sírhelyet, hogy a testet nem középütt helyezték el, bizonyára azért, hogy ne tudják könnyen kirabolni. Ennél meglepőbbek a temetkezés utáni rituális szertartásra utaló nyomok: félig égett fagerenda, tört edénydarabkák és állati csontok – mintha egy halotti tor maradványai lennének. A méretesebb sírhalom 15 m átmérőjű, felszín feletti magassága 1,5 méter. Közepét korábban valakik feldúlták, hatalmas üreg maradt utánuk, de amit kereshettek, szerencsére, nem lelték. Igaz, mostanig a régészek se bukkantak emberi maradványokra. Ezért felmerült, tán csak afféle szimbolikus síremlékhelye volt valamely Bojnán kívüli elit harcosnak. Ám mivel ez se biztos, természetesen folytatják a sírhely szélesebb körű átvizsgálását. Itt is kerültek elő rituális temetés utáni szertartás nyomai: kerámia, áldozati tűz (máglya) maradványa, fegyverek, állati csontok.

Összegzésként elmindhatjuk, hogy sikerrel azonosítottak itt egy sor nagyon érdekes és a mai napig feljegyzetlen temetési rituálét illetve annak nyomait az ószláv időkből.

Egyébiránt a környéken fellelt legnagyobb szláv erődítmény a nyomok szerint 12 hektáros lehetett, melynek nagyobb részét 894-ben, I. Szvatopluk (morva fejedelem) halála évében alakították ki. Fából készült, több kilométer hosszú, 8 méteres magas fal kerítette el a külvilágtól. Kiépítéséhez Pieta magyarázata szerint a környező erdők óriási mennyiségű faanyagára, a helyszínre telepített építőmunkásokra volt szükség. Ez hathatós szervezésről árulkodik. Az ezres tételt kitevő leletanyag, melynek részét képezik főzőedények, amulettek, fém fizetőeszközök, kisméretű harang, továbbá ékszerek, lándzsák, kopják, nyilak, sarkantyú, mezőgazdasági s kézműves szerszámok…, mind Bojná központi szerepét látszanak alátámasztani. Feltételezik, több s nagyobb sírhelyek, akár teljes temető is előkerülhet itt, tekintve, hogy e vidék 800–920 között, az akkori viszonyokhoz mérten, igencsak sűrűn lakott volt.

Most a falu a Nyitrai Régészeti Intézettel s műemlékvédőkkel karöltve, uniós támogatással is számolva tervezi a közelben egy skanzen kialakítását, ahol a látogatók megtekinthetik az ószlávok tipikus települését templommal, temetővel, földbe süllyesztett lakóházakkal, gazdasági épületekkel, mesterségeket bemutató műhelyekkel.

Írta: Csibrányi Zoltán

Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

Több ezer éves szekeret rejtett egy sír

A 35-40 éves korában elhunyt férfit szarvasmarháival és szekerével együtt temették el.

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

Rejtett, ősi alagútrendszert találtak Izraelben

A felszín alatti folyosókat rejtőzködésre használhatták a Bar Kohba-felkelés idején.

Ezeréves korcsolyát találtak

Ezeréves korcsolyát találtak

A Csehországban feltárt lelet ritka bepillantást nyújt a középkori emberek találékonyságába és mindennapjaiba.

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Bronzkincsekkel teli ősi sírokat találtak Kínában

Egy tükör, egy tányér, egy harang és más leletek kerültek elő.

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

Megtalálták Nagy-Britannia Pompejiét

A több ezer éves település ritka betekintést nyújt a bronzkori mindennapokba.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket