Klotild, Cecília, Károly2023. június 03., szombat
Kultúra

Székelykapu kiállítás Szejkefürdőn

2020.06.10.dr. Ottó Anita
National Geographic Magyarország

Erdély szívében, Székelyudvarhelytől néhány kilométerre található Szejkefürdő (Băile Seiche) a sokak által ismert gyógyvizes üdülőtelep, amely Orbán Balázs író, történész, néprajzi gyűjtő, nyughelyén létrehozott székelykapu-kiállítással is büszkélkedhet.

Forrás: Dr. Ottó Anita

A kiállításnak helyet adó úgynevezett Borvízoldal egykor Orbán Balázs tulajdonát képezte, akit végakarata szerint egykori birtokán, a szejkefürdői domboldalon helyeztek örök nyugalomra.

A síremlékhez vezető úton, székelykapukból álló sor került kialakításra, melyből az utolsót Orbán Balázs állíttatta halála előtt két évvel, 1888-ban. A sírnál aprólékosan faragott kopja és arcképét ábrázoló bronz dombormű emlékeztet a Székelyföldön mai napig nagy tiszteletnek örvendő közéleti személyiségre.

A székelykapu kiállítás nem csak tisztelgés a „legnagyobb székely” előtt, de kialakítása egyben az udvarhelyszéki kapuk díszítőművészeti hagyományának megmentését is célozta. A székelyudvarhelyi Haáz Rezső Múzeum gondozásában, magánszemélyek közreműködésével létrejött kiállításon ma már 14 székelykapu fogadja a látogatókat, melyek közül a legrégebbi az 1818-as évszámmal ellátott, Fenyédről származó.

A székelykapu elnevezés a díszített kapuépítmény általánosan használt megnevezése. A legaprólékosabban kimunkáltak Székelyföldről származnak, ám nem kizárólag ezen a vidéken terjedt el a kapuállítás szokása. A 17-18. században már Fogaras, Kalotaszeg, Aranyosszék nemesi udvarházai előtt is állítottak kapukat, ám a köztudatban mégis a székely vidékhez kötődnek.

Forrás: Dr. Ottó Anita

A székely famesterségek közül a székelykapu faragása a legművészibb forma, amely kifejezi az adott terület hagyományait, jellegzetes utcaképet adva az egyes falvaknak. A legdíszesebb ornamentikával bíró kapuk Udvarhelyszéken készültek (Fenyéd, Zetelaka, Máréfalva) és itt a mai napig nagy számban megtalálhatóak. Az itteni mesterek a kapu faragásának sajátos módját használták, ezért a technikáról írott kapunak is nevezik az ittenieket. A természetben előforduló virágok, növények, madarak stilizált formában jelentek meg a díszesen kimunkált, gyakran színesre festett kapuzaton, melyhez általában piros, fehér és zöld festéket használtak.

Forrás: Dr. Ottó Anita

Bár a díszítésben eltérések figyelhetőek meg, a kapuk szerkezeti felépítésében állandó jegyek vannak: minden kapunak van gyalogos és fogatos bejárója, s a három kapulábat szemöldökgerenda köti össze. Egy összeállított és kifaragott kapu felállításához 8 emberre volt szükség. A tetejére általában galambdúc került, vagy egyszerű tetőszerkezet, amelyet a felállítást követően készítettek el.

Forrás: Dr. Ottó Anita

A hagyományos székely vendégszeretet – szimbolikus értelemben legalábbis – nem engedi meg a kapu bezárását, amely mindig tárva-nyitva áll az arra járó előtt, ahogy erről egy korabeli kapufelirat is tanúskodik: „E kapu gazdája az igaz embert szeretettel várja. Ezen kapu nem akar kizárni, csak azt mutatja, merre kell bejárni.”

Megtalálhatták a legendás viking települést

Megtalálhatták a legendás viking települést

Jomsborgot a hagyomány szerint Kékfogú Harald alapította, az erődről régóta folyik a szakmai vita.

Több ezer éves műkincseket találtak egy közúti ellenőrzés során

Több ezer éves műkincseket találtak egy közúti ellenőrzés során

A jelölt téglák az Izraelben állomásozó római hadsereghez köthetőek.

Kincsekkel teli sírokat találtak Kínában

Kincsekkel teli sírokat találtak Kínában

Több ezer éves, előkelő sírokat fedeztek fel, a nyughelyek nagy számú tárgyat rejtettek.

Munkások rongáltak meg ősi sírokat

Munkások rongáltak meg ősi sírokat

A nyughelyeket Izraelben tárták fel, az országban nagyon komolyan veszik a műkincsek védelmét.

A történelem egy sötét emlékére bukkantak

A történelem egy sötét emlékére bukkantak

Megtalálták a hírhedt második világháborús japán egység, a 731-es alakulat egyik bunkerét.

National Geographic 2023. májusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

16 500 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket