Julianna, Lilla, Filippa2025. február 16., vasárnap
Kultúra

Elhunyt Frank Drake, a legendás csillagász

National Geographic Magyarország

A neve az idegen civilizációk kutatásával, Carl Sagan barátságával és a SETI-programmal, valamint az általa felállított törvényszerűséggel, a Drake-egyenlettel forrt össze.

Frank Drake
Forrás: Wikimedia Commons

Frank Donald Drake 1930-ban, Chicagóban született, és már gyerekként felmerült benne a lehetőség, miszerint más égitesteken is lehetnek értelmes élőlények, ám a kor vallásos szellemisége miatt erről senkivel se mert beszélni. Felsőfokú tanulmányait mérnök-fizikusként a Cornell Egyetemen végezte, doktoriját pedig a Harvardon szerezte meg, ekkor már rádiócsillagászattal foglalkozott. Egy ekkori véletlen segítette elő, hogy érdeklődése tudományos szinten is az idegen civilizációk felé fordult, egy különös rádiójelet vett, miközben a Fiastyúkot vizsgálta – bár a jelről kiderült, hogy egy amatőr rádiósé volt, Drake számításokba fogott, hogy vajon érkezhet-e a jel egy távoli csillagrendszerből.

A Nyugat-Virginia területén felépült Green Bank Obszervatórium egyik antennája.
Forrás: Green Bank Observatory

Az 1960-as években a Nyugat-Virginia államban nemrég alapított rádiócsillagászati obszervatórium, az NRAO munkatársaként bolygókutatással foglalkozott, s ő volt az első, aki a Jupiter magnetoszféráját és ionoszféráját felfedezte, felmérte. Itt végzett munkájában vizsgálódott először az idegen civilizációk rádióadásai után kutatva – sikertelenül, azonban az egyenlete alapjai már kialakultak ekkor. Drake úgy vélte, ha más csillagok körül vannak Föld-szerű bolygók, akkor lehetnek azokon értelmes lények is, amelyek egy része már elérte azt a technikai szintet, amit mi is, és így rádióadások formájában ad magáról életjelet. Az első e céllal végzett vizsgálatban azonban egyetlen ilyen jelre se sikerült rábukkannia.

A Drake-egyenlet egy egyszerű magyarázó ábrája
Forrás: NASA

Hamarosan megbízást kapott egy e témájú konferencia szervezésére, s ennek munkálatai közben alakult ki az egyenlet, amelynek rendkívül nagy bizonytalanságú adataiból elvileg azt tudhatnánk meg, hány olyan civilizáció lehet, amellyel képesek volnánk kommunikálni. Ehhez a csillagkeletkezés, a bolygók száma, azok életre alkalmassága, és persze az élet, az értelmes lények, és azok megfelelő technikai szintje is benne van, nem beszélve egy civilizáció azon időszakának időtartamáról, amelynek során rádiójeleket bocsát ki. Az egyenletét vitaindítónak szánta a konferenciára, ám mára olyan szimbólummá vált, amelyet a rajongói magukra tetováltatnak.

Az Arecibói Obszervatórium Drake keze alatt alakult át katonai megfigyelő állomásból a csillagászat fellegvárává.
Forrás: Wikimedia Commons

Azok közt volt, akik a korábban hadászati céllal működtetett Arecibói Obszervatórium csillagászati célú átalakítása mellett érveltek és az 1970-es évek eleji átalakítást követően dolgoztak. Itteni megfigyeléseiben a pulzárok viselkedését vizsgálta. Az obszervatórium igazgatója is volt 1966-68 között, majd később a Cornell Egyetem azon központjában dolgozott, amely alá az obszervatórium is tartozott. Ő tervezte meg a híres Arecibói üzenetet, amelyet 1974-ben sugároztak a világűrbe, a valaha volt legerősebb rádióadásként. Drake felügyeletével modernizálták az obszervatóriumot, amelynek köszönhetően érzékenysége megnőtt, s új, erősebb radarforrást is kapott, amelynek köszönhetően a kisbolygókat és más objektumokat is mérni tudták. Az Arecibói üzeneten túl Drake részt vett a Pioneer űrszondákon, majd később a Voyagereken elhelyezett plakett és aranylemez tervezésében is.

A Pioneer 10 és 11 űrszondákra felkerült lemez.
Forrás: NASA

Miután a SETI-kutatásra szánt állami források sorra elapadtak, az e téma iránt érdeklődő kutatók 1984-ben megalapították a SETI Intézetet, amelynek Drake az elnöke volt egészen a 2010-es nyugdíjba vonulásáig (80 éves volt ekkor), de ezt követően is támogatta az intézet munkáját. Fiatal kutatók sokasága nőtt fel a keze alatt, s a lánya, Nadia neves ismeretterjesztő újságíróként, többek közt a National Geographic munkatársaként viszi tovább a Drake nevet.

A Drake-egyenlet lényege nem maga a számszerű válasz, hanem az, hogy tükröt állít elénk: arra késztet minket, hogy kozmikus perspektívából gondolkodjunk el a Földről, az emberiségről, s arról, mennyire törékeny a létünk a galaxis tengerében.

Halk szavú, kiváló humorú (ez nem egyszer csínytevésekben is megnyilvánult), és végtelen türelmű ember volt. Frank Donald Drake 2022. szeptember 2-án kaliforniai otthonában hunyt el, 92 évesen.

Hozzászólások

Rejtett képet találtak Tiziano egyik festménye alatt

Rejtett képet találtak Tiziano egyik festménye alatt

A szakértők egyelőre nem tudják, kit ábrázolhat a portré.

Több száz lelet került elő egy középkori templomból

Több száz lelet került elő egy középkori templomból

Az egyik legérdekesebb felfedezés egy parányi majomszobrocska.

Fegyverek tucatjait rejtette két ősi épület

Fegyverek tucatjait rejtette két ősi épület

A szakértők szerint a tárgyakat áldozatként helyezték el egy törzsfő temetésekor.

Harcosok több ezer éves sírjaira bukkantak

Harcosok több ezer éves sírjaira bukkantak

A maradványok a harangedényes kultúrához köthetőek.

Ősi lábnyomokat találtak Pompejinél

Ősi lábnyomokat találtak Pompejinél

A Vezúv már a hírhedt, ókori kitörés előtt is megnehezítette a helyiek életét.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket