Gedeon, Johanna2024. március 28., csütörtök
Magazin

Égi vándorok

National Geographic Magyarország

Egyre többet tudunk arról, hogy mire képesek, milyen elképesztő utazásokra vállal­koznak a vonuló madarak, és arról is, hogy mi mennyire megnehezítjük a dolgukat.

Írta: Yudhijit Bhattacharjee
Fényképezte: Stephen Wilkes

A 19. század elejéig különös, olykor egyenesen hajmeresztő elméletek születtek arról, hogy az év bizonyos szakában miért tűnik el némelyik madár egy időre. Arisztotelész úgy gondolta, hogy egyes madarak téli álmot alszanak, vagy más madárrá alakulnak át. Az Európába telelni érkező apácalúdról (Branta leucopsis) a középkorban úgy hitték, hogy „csírákból kel ki” a vízben sodródó uszadékfán. Végül is egy 1822-ben, német földön lőtt fehér gólya lett a madárvonulás első bizonysága: a nyakában talált nyílvesszőről kiderült, hogy közép-afrikai bennszülött vadászoké. Ebből pedig adódott a következtetés: a gólya több ezer kilométernyi utat tett meg. Az 1906-tól indult gyűrűzéses megfigyelések aztán végérvényesen igazolták, hogy a fehér gólyák Afrikában töltik a telet.

Kis flamingók, Bogoria-tó, Kenya. A kelet-afrikai Nagy-hasadékvölgy kis flamingói (Phoeniconaias minor) mostoha környezetben, magashegyi sós tavak mellett élnek. Táplálékuk, a kékmoszat sok más állatot megmérgezne – nekik kutya bajuk se lesz tőle. Nem vonuló madarak, de vándoréletet élnek: mindig ahhoz a tóhoz települnek, amelyikben éppen a legtöbb táplálé-kot remélhetik.

A madarak csaknem fele vonul, költözik – évszaktól függően élőhelyet vált. A Csendes-óceán trópusi szigetein fészkelő Laysan-albatrosz (Phoebastria immutabilis) közel fél évet tölt a levegőben, Japánig, illetve Kaliforniáig repül, hogy elegendő táplálékot leljen. A közép-ázsiai hegyekben költő indiai lúd (Anser indicus) átrepül a Himalája fölött, hogy Indiában, tavak, folyótorkolatok mellett telelhessen. Még csak nagy szárny sem kell a vándorláshoz: a tüzestorkú kolibri (Archilochus colubris) is képes eljutni kanadai vagy egyesült államokbeli költőhelyéről Közép-Amerikába, ahol a telet tölti.

Dolmányos albatroszok és sziklaugró pingvinek, Steeple Jason, Falkland-szigetek. A dolmányos albatroszok (Thalassarche melanophrys) osztoznak a sziklaugró pingvinekkel (Eudyptes chrysocome) a lankás gyepen. A párok egyik tagja a fiókát melegíti, oltalmazza a fészken üldögélve, amíg a másik vadászik. Az albatroszok a telet Argentína folyótorkolataiban töltik; a szigetre visszatérve mindig ugyanahhoz a kolóniához csatlakoznak. Wilkes ingerült tűzföldi karakarák (Phalcoboenus australis) támadásait átvészelve jutott el erre a pompás kilátóhelyre.

Akár néhány kilométerrel vándorol arrébb, akár tízezerrel, a kolibri azért indul vándorútra, mert életben akar maradni. Amikor Észak-Amerikában beköszönt a tél, eltűnnek a nektárt adó virágok és a táplálékul szolgáló rovarok. A kolibrinek nincs más választása, olyan helyre kell költöznie, ahol  megtömheti a begyét. Tavasszal viszont érdemes visszarepülnie Észak-Amerikába, mert akkor már újra dúskálhat ott a nektárban-rovarban.

A teljes cikket elolvashatja a magazin 2018. márciusi lapszámában.

Afganisztán helyett Salgótarján

Afganisztán helyett Salgótarján

Shah Timor dokumentumfilmes, múzeumi fotós kalandos élettörténete Afganisztánból indult, ahonnan azért küldte Magyarországra a családja, hogy túlélje a háborút. Salgótarjánban olyan meleg fogadtatásra lelt, hogy második otthonául választotta a várost: bárhol járjon is a világban, ide siet vissza családjához.

Sivatagi galéria

Sivatagi galéria

A Szahara algériai vidéke rejti őstörténetünk legnagyobb művészeti múzeumát.

Erdei tavak: az élet forrásai

Erdei tavak: az élet forrásai

Az esők által utántöltött időszakos kisvizek oázisában varázsütésre indul virágzásnak az élet. A tavak aztán kiszáradnak, de a következő évben újraindul a ciklus.

Két világ között

Két világ között

Egy amazóniai nép a modern technika vívmányait is beveti, hogy megvédhesse ősi életmódját.

Vékony jégen

Vékony jégen

Jennifer Hayes bő egy évtizede követi és fényképezi a grönlandi fókák családi életének kulisszatitkait az Atlanti-óceán egyre melegedő északnyugati térségében.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket