Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Magazin

Sudár fák és apró rovarok

2021.04.13.NG
National Geographic Magyarország

Őserdei acéltorony segített kideríteni, hogy talajközelben és lombkoronaszinten más-más rovarsereglet lakja Amazónia esőerdeit.

A színjátszó orchideaméhek a poszméhek és a házi méh trópusi rokonai. Közülük is sokat begyűjtöttek az amazóniai megfigyelőtorony több szintjén is rovarcsapdázó kutatók.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

ÍRTA: HALEY COHEN GILLILAND
FÉNYKÉPEZTE: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

Balzsamos januári reggel volt Manausban, a brazíliai kikötővárosban. Csapatnyi rovarkutatóval széledtünk szét a szupermarketben: indulunk bevásárolni az expedícióra.
Húsz perccel később, a pénztárnál sorban állva kiderült, hogy nem egészen ugyanazt gondoljuk
a vállalkozásunkhoz szükséges felszerelésről. Én földimogyorót, mazsolát meg rovarriasztó
spricnit vettem; a rovarászok viszont – valamennyien a legyek és egyéb kétszárnyúak szakértői,
avatott dipterológusok – mindenekelőtt romló zöldségekre, lejáratközeli szavatosságú csirkére
és celofánba csomagolt haldarabokra vadásztak. „Lottyadt paradicsomot kértem, mellé rothadó
krumplit és hagymát. A legyek imádják az ilyesmit” – világosított fel Dalton de Souza Amorim.
A São Pauló-i Egyetem entomológusának pólóján az alkalomhoz méltó módon egy nyelesszeműlégy, a biciklikormányhoz hasonló fejet viselő Plagiocephalus latifrons képmása díszelgett.

Az entomológusok, rovarászok rendszerint a talajszinten kutatnak. Ezen az expedíción viszont a résztvevők egy 40 méter magas fémtorony szintjein vizsgálták a helyi rovarfaunát. Elképesztő volt a csapdákban összegyűlt rovarsereg fajgazdagsága, ráadásul sok olyan akadt köztük, amelyet eddig nem ismert a tudomány.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

 

Brian Brown egy púposlegyet készül éppen felszippantani a vizsgálatokhoz.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

 

Amorim aztán elmagyarázta: a dipterológusok általában erősen szagló csalit tesznek a kirakott
vagy talajba ásott rovarcsapdákba, de ez alkalommal ő és munkatársai – Brian Brown, a Los
Angeles Megyei Természettudományi Múzeum rovarásza, Stephen Marshall, az ontariói Guelphi
Egyetem professor emeritusa és José Albertino Rafale, az Amazónia-kutató Intézet (INPA) entomológusa – két terepi asszisztensük közreműködésével egészen másként dolgoznak majd.
Két órát kutyagoltunk északnyugatnak, mire eljutottunk a sűrűből kimagasló 40 méteres fémtoronyig. Az 1979-ben emelt alkotmány sokáig a fák levelei és a levegő között zajló szén-dioxidforgalom vizsgálatában segített, de újabban egy módfelett izgalmas kísérlet helyszínéül is szolgál.

A fémfürkészek sokszor rizsszemnél is apróbbak.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

 

Az ormányosbogarak, a rovarvilág egyik legnépesebb csoportjának képviselői megnyúlt fejükről kapták a nevüket.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

 

A dipterológusok már régóta gyanítják, hogy az amazóniai esőerdőkben talajszinten más légyfajok honosak, mint a lombkoronában, de sokáig nem vizsgálták meg a különbségeket. Rafael más irányú kutatásai során rengetegszer fölmászott a toronyba, és egy idő után morfondírozni kezdett: talán más vizsgálatokban is hasznát lehetne venni a szerkezetnek. 2017-ben öt csapdát tett ki a toronyban talajszinten, és 8 méterenként egészen 32 méteres magasságig, hogy képet kapjon a helyi rovarfauna szintenkénti tagozódásáról. Két hét múlva Rafael és Amorim örömmel konstatálta: a csapdák tele vannak rovarral. Különösen nagy hír volt, hogy az összegyűlt jó 16 ezer légy között több ezer olyan akadt, amelyek vélhetően új, korábban nem ismert fajhoz tartoztak.

Bár kültakarójuk fémfényben ragyog, a díszbogarak tökéletesen beolvadnak környezetükbe.
Forrás: CRAIG CUTLER ÉS BRIAN BROWN

 

A rovarok sereglet olyan az állatvilágban, mint a mélytengerek világa bolygónk élőhelyei között: jórészt még feltáratlan. „A madarakat és az emlősöket már jól ismerjük, így valahogy úgy vagyunk vele, hogy tulajdonképpen minden állatot fölfedeztünk már. Pedig csupán a felszínt kapargatjuk” – fejtegette Brown. A Smithsonian Intézet munkatársainak megfogalmazásában: „A rovarok körében még mindig több a tudomány előtt nem ismert, nem leírt faj, mint amennyinek mostanáig nevet adtunk.” A kétszárnyúak pedig még a rovarok között is különösen változatosak: ez idáig már több mint 124 ezer fajukat sikerült azonosítani és leírni, de nagyon valószínű, hogy ennél sokszorta több vár még felfedezésre.

A teljes cikket elolvashatja a magazin 2021. áprilisi lapszámában.

Afganisztán helyett Salgótarján

Afganisztán helyett Salgótarján

Shah Timor dokumentumfilmes, múzeumi fotós kalandos élettörténete Afganisztánból indult, ahonnan azért küldte Magyarországra a családja, hogy túlélje a háborút. Salgótarjánban olyan meleg fogadtatásra lelt, hogy második otthonául választotta a várost: bárhol járjon is a világban, ide siet vissza családjához.

Sivatagi galéria

Sivatagi galéria

A Szahara algériai vidéke rejti őstörténetünk legnagyobb művészeti múzeumát.

Erdei tavak: az élet forrásai

Erdei tavak: az élet forrásai

Az esők által utántöltött időszakos kisvizek oázisában varázsütésre indul virágzásnak az élet. A tavak aztán kiszáradnak, de a következő évben újraindul a ciklus.

Két világ között

Két világ között

Egy amazóniai nép a modern technika vívmányait is beveti, hogy megvédhesse ősi életmódját.

Vékony jégen

Vékony jégen

Jennifer Hayes bő egy évtizede követi és fényképezi a grönlandi fókák családi életének kulisszatitkait az Atlanti-óceán egyre melegedő északnyugati térségében.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket