Ambrus, Ambrózia2023. december 07., csütörtök
Magazin

A kék ötven árnyalata

2021.12.06.NG
National Geographic Magyarország

Külön munkacsoport oltalmazza ezt a hihetetlen képességekkel rendelkező, gyönyörű madárkát. Palatitz Péter, a csapat vezetője egy elképesztő afrikai felfedezésről is beszámol.

Palatitz Péter
Forrás: Kurucz Árpád

 

ÍRTA: GILICZE BÁLINT

Kezdjük az alapoktól! A kék vércse…
…főként rovarokon él, és hihetetlen távolságokat tesz meg a levegőben rajzó rovarokat követve. Képes úgy szitálni, a levegőben egy helyben lebegni, mint a vörös vércse, ez a módszere megnyitotta számára Eurázsia síkságait, és kevés konkurense van. Repülő rovar és pocok meg van annyi, hogy az egy helyen költő nagy vércsecsapatok tagjai nem zavarják egymást.

Mégis veszélyeztetett faj lett a kék vércse. Hol lehetett a gond?
Egyrészt a mezőgazdasági módszerek változása, a vegyszerek alkalmazása rettenetesen megtizedelte a rovarokat. Gondoljunk bele: ugyan kinek van ma szüksége a szélvédőmosó folyadékban reklámozott „extra bogároldó erőre”? Másrészt elfogytak a vércse fészkelőhelyei;
Magyarországon ez a költőhelyhiány lett a fő ok. A kék vércse ugyanis általában vetési varjak kolóniáinak elhagyott fészkeit használja, a vetési varjút pedig az 1990-es évek végéig dúvadnak tekintették, és nagy erőkkel gyérítették, így eltűntek a vércse számára alkalmas fészkelőhelyek.
Engem jó húsz éve ez a krízishelyzet hozott össze a kék vércsével. A nemzeti parkok igazgatóságával karöltve a Magyar Madártani és Természetvédelmi Egyesületnél kidolgoztunk
egy módszert: műfészkek kihelyezésével segítjük a kék vércse megtelepedését. A projekt annyira beindult, hogy ma már a hazai kék vércsék 85 százaléka műfészek-metropoliszokban lakik, és az egyedszám a duplájára nőtt. Közben összeállt egy nagyszerű csapat, így már tágabb perspektívában
is elkezdhettünk gondolkodni.

Mennyivel lett tágabb ez a perspektíva? 
Kontinensnyivel. A kék vércse gyülekezési hajlama nem csak a költési időszak során nyilvánul meg, sőt az igazi nagy csapatok akkor alakulnak ki, amikor szeptemberben vonuláshoz kezdenek készülődni. Az arányok szemléltetésére: Magyarországon ma összesen úgy 1200-1300 kékvércse-pár fészkel, viszont megfigyeltünk olyan hazai gyülekezőhelyet, ahol 3000 kék vércse csivitelt
együtt a nagy útra készülődve. Ahogy elhagyjuk az őszi napéjegyenlőséget, és gyorsan hosszabbodni kezdenek az éjszakák, a Pó-síkságtól Krasznojarszkig lassan összeolvadnak a gyülekezőhelyek. A keleti szyteppék kék vércséi a Fekete-tenger és a Kárpát-medence síkjain gyűlnek össze. Végül csupán néhány száz, de olykor több tízezres egyedszámú tábor marad, ahol a fákat szó szerint ellepik a kék vércsék. Az apró, gyors röptű madarak még feltöltik energiakészleteiket, rendet vágnak a ritkuló rovarrajok között, aztán elindulnak Afrikába. De marad a nagy kérdés: mi történik a vonulás közben, hova érkeznek, és ott mihez kezdenek?

A teljes interjút elolvashatja a magazin 2021. decemberi lapszámában.

Az időjárás bűvöletében

Az időjárás bűvöletében

Kállai Márton fotográfus az időjárás, a klímaváltozás hatását örökíti meg - és azokat, akik mindezt dokumentálják.

Hullámmal vadászó orkák

Hullámmal vadászó orkák

Elképesztő fotók dokumentálják, ahogy fegyverré formálják a vizet a kardszárnyú delfinek.

Tűz és jég

Tűz és jég

Az Atlanti-óceán déli medencéjében, egy vulkáni sziget kúpjában ritka természeti képződmény, lávató rejlik. Egy vakmerő csapat nemrég fölkerekedett, hogy közelebbről is szemügyre vegye a helyszínt.

A légkör tisztítása

A légkör tisztítása

A nettó zéró karbonkibocsátás önmagában nem mentheti meg a Földet. Ahhoz irdatlan tömegű szén-dioxidot kell eltávolítanunk a légkörből, ez pedig minden eddiginél nagyobb erőfeszítést követel meg az emberiségtől.

Vikingek: tények a mítosz mögött

Vikingek: tények a mítosz mögött

Hogyan éltek valójában? Legenda, hogy kegyetlen, vérszomjas kalandorok voltak? Nézzük, mi az igazság!

National Geographic 2023. novemberi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket