Gyárfás, Romuald2025. június 19., csütörtök
Természet

Emberevő csimpánzok – a majmok visszavágnak?

2004.05.03.Admin
National Geographic Magyarország

Ugandában és Tanzániában egyre több áldozatot követel az ember és a csimpánz közötti harc – egyesek szerint a csökkenő élettér miatt az emberszabású majmok most „vágnak vissza”…

Rejtélyes gyilkosságsorozat tartja lázban Uganda lakosságát: az elkövetők ezúttal nem véreskezű diktátorok, nem is banditák, hanem emberszabású majmok. Méghozzá legközelebbi evolúciós rokonaink, a csimpánzok, akiket általában Tarzan barátjaként vagy egyéb kedves figuraként mutatnak be a mozikban, tévéműsorokban.

Más, mint Hollywood

Az őserdőkben azonban kissé máshogy alakult a helyzet, mint ahogyan azt a hollywoodi műtermekben elképzelik.

A német Spiegel magazin arról számol be, hogy részeges csimpánzok szörnyű pusztítást végeznek az Uganda nyugati részén lévő, Kongóval határos Kibale-erdő környékén lévő falvakban.

(A Kibale-erdő a fajokban egyik leggazdagabb terület Afrikában: élnek itt erdei elefántok, s a térségben 335 madárfajt tartanak nyilván, 250 lepkefajt is azonosítottak, és nem utolsó sorban 1470 csimpánz is él itt. Ez azt jelenti, hogy a Kibale-erdőben található a világ legnagyobb csimpánz-populációja.)

A Spiegel Michael Gavin biológus nemrégiben megjelent tanulmányára, illetve az Uganda Wildlife Authority (UWA, Ugandai Természetvédelmi Hivatal) jelentésére hivatkozva számol be a jelenségről.

Ugandában és Tanzániában az elmúlt évben nyolc gyermek vesztette életét csimpánztámadások következtében. A helybéliek ezért immár nem hagyják egyedül játszani kicsinyeiket, és sok helyen őrséget is állítanak a falvakban.

A banánsör volt a hibás…

Alighanem a falvakban főzött alkoholos italokból fogyaszthattak azok az emberszabásúak, amelyek csecsemőket, kisgyerekeket ragadtak el, sebesítettek meg, vagy – ahogyan az többször is előfordult – öltek meg. Legalábbis ez a hivatalos álláspontja az Ugandai Természetvédelmi Hivatalnak.

Az ugandai hatóság szerint talán az illegálisan főzött banánsörbe kóstolhattak bele a később lerészegedő állatok. Az „ittas” csimpánzok végigpusztítottak egyes falvakat. Megfékezésükre a bennszülötteknek nem volt lehetőségük, hiszen egyetlen csimpánz is olyan erős, hogy akár két-három emberrel is elbírna „test-test elleni küzdelemben”.

Nem is iszákosak a majmok?

Más szakértők – így például Jane Goodall – azonban cáfolják a majmok iszákosságára utaló hipotéziseket. Az angol kutatónő szerint a csimpánzok a csecsemőket ugyanolyan eledelnek, „átlagos főemlősnek” tekintik, mint a kisebb majmokat, amelyeket rendszeresen fogyasztanak.

A tanulmány szerzője, Michael Gavin biológus elsősorban Jane Goodall magyarázatára támaszkodik, amikor azt állítja, hogy a csimpánzok nem az italozástól agresszívak. Szerinte az emberszabásúak ugyanúgy bánnak az embergyerekekkel, mint a vörös kolobuszokkal, amelyek kedvenc „csemegéik” közé tartoznak. (A kolobuszok – rendszertani nevükön: colobinae – a cerkófmajom-félék egyik alcsaládját alkotják. Ide tartozik a vörös kolobusz is.)

A csimpánzok agresszivitására elsőként egyébként Jane Goodall hívta fel a figyelmet. Az angol kutatónő hosszú éveket töltött a tanzániai Gombe Nemzeti Parkban. Megfigyeléseiből kiderült, a csimpánzok körében nem ritka a kannibalizmus sem, sőt valóságos háborúkat vívnak egymással. Kegyetlenkedéseik is hasonlítanak, emlékeztetnek bizonyos emberi magatartásformákra, amelyek az alacsonyabbrendű élőlények között nemigen fordul elő.

Miért kínozzák egymást?

Jónéhány tudóst foglalkoztat a kérdés, miért hasonlítanak a csimpánzok ennyire az emberre: miért ölik meg, kínozzák egymást a csimpánzok, amikor sokszor elég lenne, ha csak elűznék a területükről a riválisokat.

Mások hangsúlyozzák, hogy az emberek elleni szaporodó csimpánztámadások magyarázata abban rejlik, hogy az őserdőt egyre jobban pusztítja a civilizáció, tulajdonképpen az élettérért folyik a harc. „Az ember kezdte a háborút. A csimpánzok csak visszavágnak” –hangoztatják gyakran a természetvédő.

Hozzászólások

Rendkívül ritka lepkék bukkantak fel hazánkban

Rendkívül ritka lepkék bukkantak fel hazánkban

Eddig mindössze 57 megfigyelését dokumentálták határainkon belül.

Kirepültek a búbosbanka fiókák a fészkeikből

Kirepültek a búbosbanka fiókák a fészkeikből

A frissen kikelt utódok május végén kezdik el elhagyni a fészkeket.

Ötmillió csikóhal az illegális kereskedelem áldozata

Ötmillió csikóhal az illegális kereskedelem áldozata

A csikóhalakat legtöbbször kiszárítva árusítják, használják, a legtöbbet reptereken és tengeri szállítmányokból kobozzák el a hatóságok.

Ritkaságnak számító rovart figyeltek meg az Alföldön

Ritkaságnak számító rovart figyeltek meg az Alföldön

A faj Közép-Európa jelentős részéről mára kipusztult, Magyarországon meglehetősen ritka és védett.

Túlharsogják a nőstényeket a hím békák

Túlharsogják a nőstényeket a hím békák

A világ békafajainak alig másfél százaléka esetében ismerjük, milyen hangot is adnak ki a nőstények.

National Geographic 2025. júniusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlapNational Geographic 2025. májusi címlapNational Geographic 2025. júniusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket