Barnabás, Barangó2023. június 11., vasárnap
Természet

Miért előnyös, ha balra csavarodik a csigaház?

National Geographic Magyarország

Egy új tanulmány szerint a balra csavarodó házú csigák jelentős előnyt élveznek: a ragadozók könnyen úgy találják, hogy lehetetlen megenni őket.

Amerikai kutatók olyan kürt-, illetve kúpcsigákat vizsgáltak, amelyek szerepelnek a Calappa flammea tarisznyarák étlapján. Azt tapasztalták, hogy a rák képtelen felnyitni a balos házakat, mivel csak a jobb ollóján található ehhez megfelelő szerszám, ezért az ilyen csigákat félredobja. A kutatásról az angol Royal Society Biology Letters című folyóiratában számoltak be.

Gregory Dietl és társai a Yale Egyetemről fosszilis csigaházakat tanulmányoztak, amelyek kora 1, 5–2, 5 millió éves volt. A tudósok 11 kürt-, és kúpcsigafaj-házat különítettek el, amelyek mind jobbra, mind balra csavarodó formában léteztek vagy még léteznek ma is. Sok házon látszódtak olyan nyomok, amelyek azt jelezték, hogy megpróbálta kiszedni a lakójukat egy rák.

A 11 párból 10-nél a jobbra csavarodó házakon több karcolás éktelenkedett, ami arra utal, hogy a rákok inkább ezeket támadták meg a balos társaikkal szemben. Ha feltételezzük, hogy a balos és a jobbos csigák egyformán ízletesek, akkor nyilván valami más magyarázza a rákok preferenciáját.

A kutatók az Észak-Amerikában közönséges C. flammea tarisznyarák viselkedésében találták meg a rejtély kulcsát.

Bonyolult zsákmány

A rák jellemzően úgy ragadja meg a házat, hogy annak hegyes fele a testétől elfelé mutasson. Jobbos héj esetében ez azt jelenti, hogy a nyílás jobb oldalon lesz, és a rák fel tudja törni az ollóján lévő „szerszámmal”.

Balos héj esetében viszont vagy a nyílás lesz bal oldalon, vagy fordítva kell tartani, a hegyes véggel a test irányába. A jelek szerint mindkét megoldás túl bonyolult a rák számára, és inkább föladja a próbálkozást és odébb áll.

„Csak fölkapják, majd ledobják őket” – mondja dr. Dietl. – „Ha elég hosszú időt hagynánk nekik, előbb-utóbb valószínűleg rájönnének a megoldásra, de a természetben meglehetősen ritkák ezek a balra csavarodó házak.”

Az evolúciós kérdés az, miért maradtak ilyen ritkák ezek a balos alakok – egyesek már teljesen kihaltak –, ha könnyebben megmenekülnek a rák általi haláltól. Valószínűleg, ha gyakoribbá válnának a balos tengeri csigák, a rákoknál végül kifejlődne valamilyen segédeszköz vagy eljárás az elfogyasztásukra, és eltűnne az előnyük.

Ez azonban nem magyarázza, hogy egyes populációkban miért fordulnak elő rendkívül kis, egy százalék körüli arányban, vagy mások miért haltak ki. Más tényezőknek kell közrejátszani.

A jelek szerint a balra csavarodó csigáknak sokkal nehezebb párt találniuk, mint a jobbra csavarodóknak, és arra vannak kárhoztatva, hogy ritkák maradjanak vagy kipusztuljanak, akár sikerül elmenekülniük a héjnyitogató rákok elől, akár nem.

A hazánkban költő csérféle

A hazánkban költő csérféle

A nyári balatoni nyaralások során, ha figyelmesek vagyunk, sokak számára feltűnhet egy kecses, könnyed röptű, villás farkú fehér madár a víz felett, miközben mi élvezzük a habokat és a napsugarakat.

Tudni szeretnéd, milyen ízeltlábút fotóztál?

Tudni szeretnéd, milyen ízeltlábút fotóztál?

Hazánkban körülbelül 45 000 ízeltlábú faj előfordulása ismert. Senki nem ismeri az összeset. Vannak viszont olyan felületek, ahol nagy esély van rá, hogy valaki segít majd a határozásban.

Nyomkövetős nyakörvek energiaellátása

Nyomkövetős nyakörvek energiaellátása

Dán kutatók ötlete alapján modern energiaellátással láthatják el a nagyobb testű állatokon használható nyomkövetős nyakörveket.

Nyaralásra fel! (X)

Nyaralásra fel! (X)

Az UNESCO Világörökség részeként Graz felejthetetlen pillanatokat kínál. 2003-ban Graz egyedül kapta meg az Európa kulturális fővárosa címet. Ez az igazán gazdag rendezvényév sok maradandó nyomot hagyott maga után: még húsz évvel később is számos jelét csodálhatjuk meg, például a Mura-szigetet, a Művészetek Házát vagy az Osztrák Szoborparkot.

Gondoskodó nyolclábú anyák

Gondoskodó nyolclábú anyák

Lassan beköszönt a nyár. Langyos tavaszi szellő söpör végig a tiszasasi futballpálya csupasz talajfoltokkal tarkított gyepén. A fűcsomók között ujjnyi vastag lyukak tátonganak, a szegélyükön csillogó selyem pedig azt jelzi, hogy az üregeket különös lények lakják.

National Geographic 2023. májusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

16 500 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket