Róbert, Robertina, Arianna, Fülöp, Roberta2023. június 07., szerda
Természet

Miért nem mennek hegyre az elefántok?

National Geographic Magyarország

A hegyre való felkapaszkodás nagyon megerőltető az elefántok számára, így még az enyhe lejtésű dombokat is kerülik. A „lustaság” mögött valójában kalóriaprobléma rejlik.

Fritz Vollrath, német biológus Kenyában követte nyomon mintegy ötven, műholdas helymeghatározóval ellátott afrikai elefánt vándorlását. A Save the Elephants (STE) nevű szervezettel közösen végzett megfigyelés eredményeképpen kiderült, hogy az elefántnyomok sokkal gyakrabban vezettek vízszintes terepen, mint dombokon, hegyeken keresztül.

A kutatók szerint ennek oka, hogy a hegymenet igen nagy energiát igényel a hatalmas állattól. Számítások szerint egy közel négytonnás elefántnak hegyre föl mintegy negyvenszer több energiára van szüksége, mint szintben való gyalogláskor – írják a kutatók a Current Biology című szaklapban megjelent cikkükben. A biológusok számításai szerint az elefántnak egy egészen alacsony domb „megmászása” is komoly akadályt jelent. Míg sík terepen méterenként négy kilojoule energiára van szükségük, hegymenetben ugyanez az érték már mintegy 160 kilojoule.

Egy-egy magas térszínre való felkapaszkodás ráadásul magában rejti a sérülés, a vízhiány vagy a túlhevülés veszélyét is. Ezek mind-mind arra ösztönzik az elefántokat, hogy inkább sík terepen közlekedjenek.

Száz méter szintkülönbségért plusz fél órát kell enni

Egy négytonnás elefántnak egy méter szintkülönbség megtételéhez 100 kilojoule energiára vagy 25 kalóriára van szüksége. Egy száz méteres szintkülönbség leküzdéséhez pedig fél órás táplálkozással képes csak elegendő energiát gyűjteni. Ez sok, ha figyelembe vesszük, hogy az elefántok amúgy is napi 16-18 órát táplálkozással töltenek.

A kutatók megfigyelési területe Kenya középső része, egy 32 ezer négyzetkilométer kiterjedésű, mintegy 5400 elefántnak otthont adó terület volt. Vollrath kutatócsoportja négy éven keresztül 54 állatot (mindkét nem képviselőiből) követett nyomon. Megfigyelték, hogy az állatok bizonyos területeket előnyben részesítenek a tartózkodás szempontjából, ezeket pedig közlekedő folyosók kötik össze, amelyek olyan területeken futnak, amit az elefántok különben elkerülnének, de a terepviszonyok miatt mégis ezt részesítik előnyben.

A vándorlás és az élőhely szempontjából fehér foltnak számítanak a magasabb térszínek, dombok, hegyek. Ezeket a helyeket az állatok „nagy ívben” elkerülik, még akkor is, ha az élelem szempontjából kiváló adottságokkal rendelkeznek. A kutatók feltételezik, hogy az emelkedők elkerülése azért olyan bevett szokás az elefántoknál, mert a nagytestű állat könnyebben észreveszi a szintkülönbséget, mint a kisebb méretű állatok.

A kutatócsoport a jövőben tovább vizsgálja, hogy milyen feltételek szükségesek ahhoz, hogy az elefántok jól érezzék magukat egy adott területen. Mivel az ember nagyobb darabokat szakít ki az elefántok élőhelyéből, a jövőben fontos feladat lesz e területeknek a védelme, és a békés ember-elefánt együttélés megteremtése.

Az éjjeli beporzóink is védelemre szorulnak

Az éjjeli beporzóink is védelemre szorulnak

Az éjszakai beporzókat legalább úgy kellene védeni, mint a méheket (háziméheket), hisz az ökoszisztéma-szolgáltatásban az ő szerepük is jelentős.

Amerikai eredetűek lehetnek a nappali lepkék

Amerikai eredetűek lehetnek a nappali lepkék

Egy új kutatásban a nappali lepkék földrajzi eredetét, elterjedésüket és tápnövényeiket vizsgálták.

Különös növényi képességek

Különös növényi képességek

Egy új kutatás szerint a növények még idegrendszer nélkül is meg tudják különböztetni azt, amikor megfogjuk, s amikor elengedjük őket.

Az aranyló folyó nyomában

Az aranyló folyó nyomában

A 2022-es aszály után meglepett minket a természet, és úgy néz ki, mintha be akarná pótolni az előző évi csapadék elmaradását. Ősszel és télen is bővebben hullott az égi áldás, májusban pedig rárakott még egy lapáttal. A bőséges csapadék hatására beindult a növényvilág, és szinte bármerre megyünk, fantasztikus színes réteket találunk. Szerencsésen feltöltődött a 2022-ben teljesen kiszáradt lakiteleki Dög-Tisza is. A víz felszínét dús növényzet lepte el és május közepére egy csapásra aranyló folyóvá változott.

Tűlevelű erdők madara

Tűlevelű erdők madara

Pár évvel ezelőtt sokat kirándultunk a Bükkben, ott is a magasabb régiókban. Mesés májusi hajnalokon vagy szeptemberi reggeleken Bánkútról ereszkedtünk le a Nagy-mezőre. Itt fent, a nagy lucfenyős erdőben mindig megütötte fülünket a kormosfejű cinege (Parus montanus) „zsé-zsé-zsé-zsé” hívogatója.

National Geographic 2023. májusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

16 500 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket