Tivadar, Tihamér, Töhötöm2025. április 20., vasárnap
Természet

Doromboló majom

2008.07.21.Admin
National Geographic Magyarország

Július közepén mókusmajmok születtek a Jászberényi állatkertben. Kik azok a mókusmajmok? Lássunk részleteket, mit írt róluk Brehm mester. Talán meglepő, hogy mennyire mást jelentetett akkoriban a környezettudatosság:

Jászberényben az eddigi hét egyedes kolónia két kicsinnyel gyarapodott. A képeken látható csöppség két napos.

A legszebb újvilági majmok közé tartozik. Halálfejű-majmoknak is nevezik a mókusmajmokat, de ez a szó nem fejezi ki azt a hatást, melyet a feje a szemlélőre tesz. Ezt az éppen nem találó elnevezést onnan kapta, hogy szája körül feltűnően elütő fekete folt van, mintha tintát ivott volna, de csak felületesen lehet fejét a halálfejhez hasonlítani. E karcsú termetű majomnak hosszú farka van. Finom bundája felül sárgás olajzöld, igen öreg egyedeknél élénk narancsszínű; végtagjai rozsdasárgák, alul pedig fehérek. Testhosszuk 30 cm, farkuk 50 cm.

A tulajdonképpeni mókuskmajom főként Guayana-ban él, különösen a folyók mentén húzódó erdőkben, nagy csapatokba verődve. Schomburgk szerint az ország legelterjedtebb faja. Mint az ott előforduló csuklyás-majmok, száznál is többen összeverődnek egy csapatba, de nem a szálerdőt szereti, hanem az erdőszéli bozótot és a tenger színe felett 600 m-ig tartózkodik.

A szaimirik minden mozdulata csupa kecsesség és báj. Kitünően másznak és aránylag nagy távolságra is hihetetlen könnyedséggel ugranak. Pihenéskor ülő kutya módjára helyezkednek el; alváskor lábuk közé dugják fejüket, hogy a földet éri. A farkuk csak ugráskor szerepel, mint kormány. Néha körülcsavarják ugyan az ágon, de kapaszkodni nem tudnak vele.

Humboldt mondja: „Indián vadászok mesélték, hogy az erdőkben gyakran lehet látni, amint 10–12 ilyen majom egy gombolyagba tömörülve szánalmasan visít, mert a többi közéjük akar tolakodni, hogy melegedjék és oltalmat találjon.” A szaimiri még fogságban is megteszi, hogy a legjelentéktelenebb ok miatt is panaszkodik és jajgat.

De azért nem akaratoskodó, mindig jóindulatú és nehéz őt felbőszíteni. Gazdájára a legnagyobb gonddal figyel. Ha közelében beszélgetnek, az mindjárt megragadja figyelmét. A beszélőt mereven nézi, élénk szemével követi és figyelemmel kíséri az ajkak mozgását, majd közeledni iparkodik, vállára mászik és gondosan megtapogatja a fogakat és a nyelvet.

Táplálékát kezével viszi szájához, de csak szájával kapja fel. Eledelének legnagyobb része falevelekből és rügyekből áll, de buzgón vadászik kis madarakra és rovarokra is. Egy Humboldt által szelídített mókusmajom meg tudta különböztetni a rovarok képeit más képektől és valahányszor meglátta a bogarakat ábrázoló táblát, mindig utána nyúlt kis kezével, abban a reményben, hogy sáskát, vagy darazsat foghat.

Az indiánok legszívesebben hűvös, esős napokon vadásszák a szaimikrit. Nem annyira a húsáért, mely távolról sem oly ízletes, mint más majmoké és még valami bakszagú mellékíze is van, hanem azért, hogy szelídítsék. „Ha gyengén mérgezett nyílat lőnek a szaimirik gomolyába”, – mondja Humboldt, – „akkor sok fiatal majmot lehet egyszerre élve fogni. A fiatal minden körülmények között anyjába csimpaszkodik és ha a zuhanástól meg nem sérül, nem mozdul el kimúlt anyjának hátáról. Az indiánok kunyhóiban látható szaimirik mind így kerültek fogságba; anyjuk holtteteméről szedték le őket.”

Ha jól érzik magukat, dorombolnak, mint a macska; ha megijednek, rövid ínyhangot adnak, haragjukban pedig cserregnek, mint a szarka. Legtöbbet a tengerpartról hoztam, hol könnyedén szökdécselnek az avarrapálmán, annak ellenére, hogy sűrűn vannak rajta a 7–8 cm hosszú tüskék, melyek oly hegyesek, mint a tű.

Müller-München beszéli, hogy ezek a félénk állatok jól irányzott lövéstől találva, farkukkal csimpaszkodnak az ágba. Egy elejtett mókuskmajmot csak úgy tudott elérni, hogy lelőtte az ágat, amelyen a hulla függött.

Európai piacon nem éppen gyakori a mókusmajom, de nem is ritka. Állatkertek szívesen vásárolják, mint csinos kis látványosságot. Eltartásuk nem valami nehéz, de akklimatizálási kísérleteket nem szabad velük végezni, hanem meg kell elégedni, ha sikerül őket meleg, védett helyen egy-két évig életben tartani.

A teljes cikk az OSZK honlapján olvasható.
MTI Fotó: Mészáros János

Hozzászólások

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

Egyes nagy termetű trópusi fák számára a villámcsapás nem végzetes, hanem életadó.

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

A kutatás során mind a pingvinek egykori jelenlétének, mind pedig étrendjének nyomait feltárták.

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

A múzeumi állatgyűjtemények, bár sokakban ellenérzéseket kelt a meglétük, rengeteg hasznos tudományos kutatást szolgálnak anélkül, hogy újabb példányokat kellene elpusztítani.

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Magyarországon csak kisszámban vendégeskednek ezek a csodálatos madarak.

Így harcolnak a Mátrában terjedő kaktuszok ellen

Így harcolnak a Mátrában terjedő kaktuszok ellen

Elkezdődtek a Cserteri vár környékét ellepő idegenhonos fajok elleni munkálatok, amelyek során egy értékes régészeti lelet is előkerült.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket