Csilla, Noémi, Kájusz2025. április 22., kedd
Természet

A felmelegedés miatt hosszabb lesz a vándormadarak útvonala

2009.04.29.Admin
National Geographic Magyarország

Az ornitológusok szerint a globális klímaváltozás következtében a vándormadarak fészkelő helye északabbra tolódik, az így hosszabbá váló vonulási út pedig megviseli majd az állatokat.

A brit madártani szakemberek tanulmányukat a Journal of Biogeography című szaklapban publikálták. A témát feldolgozó ornitológus-csoport koordinátora, Stephen Willis szerint minden évben 500 millió madár vándorol Afrikából Európa és Ázsia felé. A legkisebbek súlya csupán 10 gramm, mégis képesek pihenés nélkül akár több ezer kilométer megtételére is. Bármiféle tényező, amely megnöveli repülési útjuk hosszát, életveszélyes lehet a madarakra nézve. Hogy kibírják a hosszú utazást, egyes fajok akár duplájára is képesek növelni a súlyukat, hogy legyen elegendő energiájuk az út megtételéhez. Más fajok pont az ellenkezőjét teszik ennek: a minél kisebb súly és a minél kevesebb energiafogyasztás érdekében belső szerveiket összezsugorítják.

A tudósok megállapításaikat a poszátákkal végzett megfigyeléseikre alapozzák. Ezek a madarak ugyanis földrajzi elterjedésük valamint változatos táplálkozási szokásaik miatt különösen alkalmasak arra, hogy a velük folytatott kísérletek eredményeit extrapolálhassák. A kutatás során a biológusok összevetették a madarak bioökológiai jellemzőit a század végére előre jelzett klímaváltozásokkal. Következtetéseik nem adnak okot az optimizmusra: az Európában honos 17 poszátafajból az a kilenc, amely telente a Szaharán túli területekre vándorol, kénytelen lesz hosszabb utat megtenni. Egy-két fokkal magasabb nyári középhőmérséklet esetében ugyanis a költőhelyek északabbra helyeződnek, míg a téli szálláshelyük változatlan marad. Ez valószínűleg mintegy 400 kilométer pluszt jelent majd számukra. Ez a tendencia tehát pont azokat a madarakat érinti, akiknek a vándorlási útvonala eleve hosszú, mivel telelőhelyük eléréséhez át kell repülniük a Szaharát. A trópusi klímaöv ugyanis az egyenlítői felszálló légáramlás valamint a térítők környéki leszálló légáramlás cellája, az ITCZ (inter-tropoical convergence zone) igen stabil, és kevésbé érintik hirtelen a klímaváltozási folyamatok.

A tanulmány komoly visszhangot kapott. Az Európai Unió, amely a 30 évvel ezelőtt született madárvédelmi direktíva alapján szintén foglalkozik a témával, a kutatókkal együttműködve fokozott figyelmet fordít a jelenségre. Sztavrosz Dimasz az Unió környezetvédelmi biztosa leszögezte, hogy a közös kincset alkotó vadmadarak nagy része vándorol, így védelmük nem oldható meg valódi nemzetközi együttműködés nélkül. E tekintetben kulcsszerepet tulajdonít a valamennyi tagállam területén megtalálható, az ökológiai stabilitást, és az élőhelyek közt összefüggő korridorokat biztosító Natura 2000-es hálózatoknak, amely az EU területének több mint egytizedét teszi ki, nem számítva a kiterjedt tengerparti vidékeket, amelyek szintén részei a hálózatnak.

Dimasz szerint a jövőben számolni kell a madarak új, meghosszabbodott útvonalaival, ezért gondoskodni kell olyan pihenőhelyekről, ahol vonulásukat kis időre megszakíthatják, hogy erőre kapjanak – olvasható a Le Monde című francia napilapban. A francia madárvédelmi liga is szükségesnek tartja, hogy a jövőben kidolgozásra kerülő védelmi stratégiában illetve projektekben a tanulmányban közölt új paramétereket is számításba vegyék.

Európában mintegy 500 madárfaj honos. 1980 óta a fajok mintegy 43 százalékának egyedszáma jelentősen csökkent. Az egyedszám-csökkenés illetve egyes populációk eltűnése különösen súlyosan érinti a mezei madarakat. Ezen okokból kifolyólag az EU azt javasolja, hogy a tagállamok agrárpolitikájukba az eddiginél nagyobb mértékben integrálják a madárvédelmi szempontokat.

Hozzászólások

Gyönyörű kolostorrom rejtőzik ebben a hazai erdőben

Gyönyörű kolostorrom rejtőzik ebben a hazai erdőben

Még meglepőbb, amikor egy ilyen szakaszon találjuk meg azt az erdei atmoszférát és csendet, amit a hosszabb utaktól remél az ember. És folyamatosan állatokat látunk, nem csak őzet, de a hiúz életjeleit is. Tartsatok velünk a relatív kis kiterjedésű Szalonnai-hegységet bemutató epizódban, ahol az Aggteleki Nemzeti Park munkatársa is elmeséli a martonyi kolostor- és templomrom megmentésének történetét. Kicsit lézerszkennelünk, kicsit drónozunk is, a videóból kiderül, miért.

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Az alig pár milliméteres ausztrál pávapókok eddig pazar színeikről és látványos udvarlási rítusukról voltak híresek, kiderült, hogy az ugrásukban is rekorderek.

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

Egyes nagy termetű trópusi fák számára a villámcsapás nem végzetes, hanem életadó.

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

A kutatás során mind a pingvinek egykori jelenlétének, mind pedig étrendjének nyomait feltárták.

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

A múzeumi állatgyűjtemények, bár sokakban ellenérzéseket kelt a meglétük, rengeteg hasznos tudományos kutatást szolgálnak anélkül, hogy újabb példányokat kellene elpusztítani.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket