Andrea, Ilma, Apolló, Aladár2025. április 18., péntek
Természet

Cetagyar a párzás szolgálatában

2010.09.22.Admin
National Geographic Magyarország

A legújabb kutatások szerint a hím csőröscetek furcsa küllemű fogai azért alakultak ki az evolúció folyamán, hogy segítsenek a nőstényeknek a párválasztásban.

A mintegy 21 fajt magában foglaló csőröscetek családja a bálnák és delfinek legkevésbé ismert csoportját alkotja. Jellemzően négy méter hosszúak, és idejük legnagyobb részét az óceán mélyén töltik táplálékot keresgélve. Csak ritkán és rövid ideig merülnek föl a felszínre. Néhány fajukat még nem is látták elevenen, csak partra vetett tetemeikből tudnak a létezésükről.

Agyarak a hímek állkapcsában
A csőröscetek egyik legkülönösebb – a cetek közt egyedülálló – anatómiai tulajdonsága, hogy a hímek alsó állkapcsában két oldalt egy-egy agyarszerű fog ül. A fogak vagy agyarak alakja a különböző fajok között jelentősen eltér. A tudósok már régóta törik a fejüket e fura képződmények funkcióján, mivel a csőröscetek zömmel puhatestű kalmárokkal táplálkoznak, tehát a zsákmány elejtésében, illetve elfogyasztásában nem játszanak szerepet. Egyes fajok esetében igazából inkább akadályozzák a táplálkozást, mivel a felső állkapocs fölé hajlanak, így megakadályozzák, hogy a száj teljesen kinyíljon.
A nőstényeknél ezek a fogak hiányoznak. Jószerivel ez az egyetlen látható különbség a hímek és a nőstények között.

A csőröscetek genetikai családfája
Az Oregon Állami Egyetem Tengeri Emlőskutató Intézetének kutatócsoportja Scott Baker vezetésével 14 csőröscetfajból vett DNS-mintát, és ezek elemzése alapján megalkották a csőröscetek családfáját, amely bemutatja, hogy az egyes fajok hogyan fejlődtek az evolúció folyamán.

 Ritkán látni őket

Ritkán látni őket

A csőröscetek evolúciójáról alkotott egyik elmélet szerint a különböző csoportok a tengerek szűk öbleiben alakultak ki, többé-kevésbé elszigetelődve a nyílt óceánoktól. Az elmélet szerint ez az evolúciós minta felelős a fogak különböző alakjáért. A genetikai vizsgálatok szerint azonban ez nem valószínű.

Párválasztás a fogak alapján
Kiderült, hogy az agyarak jórészt díszítő bélyegek, amelyek a fajok szétválásának egyik hajtóerejévé váltak – nyilatkozta Baker. Az agyarak elősegítik, hogy a nőstények felismerjék saját fajuk hímjeit, ami egyébként esetleg nehézségekbe ütközne, hiszen e fajok színe és alakja meglehetősen hasonló.

Így tehát a nőstények a fogak alakja alapján választják ki a megfelelő fajú hímeket, amelyekkel párosodnak. Kiderült, hogy azok a hímek a legsikeresebbek, amelyek az adott fajon belül a legjellegzetesebb foggal rendelkeznek.

Ez elősegíti a különféle fogalakok megőrződését, és ezek talán egy – evolúciós léptékben mért – idő múlva másodlagos nemi jelleggé erősödnek. A kutatók úgy vélik, hogy ez az első eset, amikor kimutatták, hogy a másodlagos ivari szelekció alakítja valamely tengeri emlős evolúcióját.

Hozzászólások

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

A kutatás során mind a pingvinek egykori jelenlétének, mind pedig étrendjének nyomait feltárták.

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

A múzeumi állatgyűjtemények, bár sokakban ellenérzéseket kelt a meglétük, rengeteg hasznos tudományos kutatást szolgálnak anélkül, hogy újabb példányokat kellene elpusztítani.

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Magyarországon csak kisszámban vendégeskednek ezek a csodálatos madarak.

Így harcolnak a Mátrában terjedő kaktuszok ellen

Így harcolnak a Mátrában terjedő kaktuszok ellen

Elkezdődtek a Cserteri vár környékét ellepő idegenhonos fajok elleni munkálatok, amelyek során egy értékes régészeti lelet is előkerült.

Klímacsapdákká válnak a hegytetők

Klímacsapdákká válnak a hegytetők

Világszerte lepkék sokasága él a hegytetők közelében, azonban a felmelegedéssel csapdákká válhatnak ezek az eddig menedéket nyújtó élőhelyek.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket