Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Természet

Bogáróriások ajándékba

National Geographic Magyarország

A Magyar Természettudományi Múzeum látványos bogarakat kapott ajándékba dr. Bornemissza Györgytől, az ausztráliai legelők megmentőjétől.

Bornemissza György 2009-ben

Bornemissza György 1924-ben született Baján. Magyarországot 1950-ben hagyta el, és Nyugat-Ausztráliában telepedett le, itt hamar észrevette, hogy a szarvasmarhák rengeteg trágyája lebontatlanul maradt a legelőkön. Ausztrália őshonos ganéjtúrói ugyanis a helyi erszényesek kis mennyiségű, elég száraz trágyájának feldolgozására alkalmasak. A nagy tömegű, pépes marhalepényekkel nem tudtak mit kezdeni, így ezek elborították a legelőket, csökkentek a legelhető területet – ráadásul a trágyában vérszívó legyek is szaporodtak, amelyek a marhákat gyötörték, így visszavetették az állatok gyarapodását és csökkentették a tejtermelést.

Nincs kép

Dr. Bornemissza György a ganéjtúrók betelepítésében végzett munkájáért 2001-ben megkapta a Medal of the Order of Australia kitüntetést

Bornemissza György 1955-ben a CSIRO (Commonwealth Scientific Research Organization, Brit Nemzetközösség Tudományos Szervezete) szolgálatába szegődött. Az ő ötlete volt, hogy a marhatrágya lebontását próbálják meg olyan ganéjtúrókkal elvégeztetni, amelyek a Föld más részein alkalmasak erre a feladatra. A fajokat ő maga válogatta ki, többek között kilencévnyi afrikai kutatómunkája során. Vezetésével a CSIRO összesen 150 faj tenyésztésével próbálkozott, ezek közül 43 faj laboratóriumi tenyésztése sikeres volt. A bogarakat 1965 és 1985 között folyamatosan bocsátották szabadon a legelőkön, és a 43 fajból 23 meghonosodott. Közülük ma már az afrikai eredetű gazella-trágyatúró (Onthophagus gazella) a leggyakoribb. Ausztrália különféle éghajlatú területeire olyan fajok kerültek, amelyek eredeti hazájukban is hasonló klíma alatt éltek – Délkelet-Ausztráliának a hazánkéhoz némileg hasonló legelőin például a nálunk is jól ismert szarvas trágyatúró (Onthophagus taurus) jól érzi magát.

Egy-egy területre betelepíteni más földrészek “lakóit” mindig kockázatos, hiszen fennáll a veszélye annak, hogy a betelepülők nem az általunk célba vett táplálékot (pl. gyomnövényfajt, rovarkártevőt) választják, hanem rákapnak az őshonos fajokra. A ganéjtúrók esetében erről nincs szó, hiszen a patások trágyáját lebontó fajok soha nem lesznek versenytársai az erszényesek ürülékére specializálódott ganéjtúróknak.

Bornemissza György ajándékba küldött bogáranyaga gyorspostával érkezett Tasmániából

A ganéjtúrók áldásos hatását nem csak az állattenyésztők és állataik élvezik. Korábban Ausztrália sok vidékén egy kávét is képtelenség volt meginni a vendéglők teraszain a rengeteg vérszívó légy miatt – ma már ennek semmi akadálya, hiszen a kellemetlen legyek száma 90 százalékkal csökkent.

Bornemissza György 1983-ban nyugdíjba vonult, azóta Tasmániában él. A bogarászattal azonban nem szakított: gazdag gyűjteményéből olyan kiállításokat szervezett, amelyek a színek, formák, struktúrák összefüggéseit is megvilágítják. E kiállításokhoz a Magyar Természettudományi Múzeumból is kért hazai bogarakat, amelyekért mindig bőkezűen kárpótolt minket válogatott ritkaságokkal, főleg szarvasbogarakkal és cincérekkel.

Bornemissza György most, 2012 februárjában, 88 éves korában hozzátartozói segítségével újabb ajándékot küldött gyűjteményéből. Ebben olyan látványos fajok is szerepelnek, amelyekből a múzeumnak nem vagy alig voltak példányai.

Írta: Merkl Ottó (Magyar Természettudományi Múzeum), bogárfotók: Németh Tamás

Rakoncátlan makákók Thaiföldön

Rakoncátlan makákók Thaiföldön

A thaiföldi Lop Buri tartományban külön rendőri egységet állítottak fel a rosszul viselkedő makákók ellen - tette közzé a hírt az MTI.

Csak ön után!

Csak ön után!

Gesztusokkal kommunikál a mi széncinegénk távol-keleti rokona, a japán széncinege.

A tavaszi meleg idővel a kullancsok is megjelennek

A tavaszi meleg idővel a kullancsok is megjelennek

A korábban beköszöntött tavasz miatt idén a szokásosnál is hamarabb lehet számítani az őshonos, valamint az újonnan megjelent Hyalomma kullancsok felbukkanására Magyarországon - tette közzé a HUN-REN Ökológiai Központ közleményét az MTI.

Egyre korábban érkezik a kiscicaszezon

Egyre korábban érkezik a kiscicaszezon

Az állatmentők tapasztalatai alapján egyre korábban kezdenek születni a kiscicák, és egyre hosszabb időn át tart a szezon.

Az evolúció előretolt bástyája, az Aldabra-atoll

Az evolúció előretolt bástyája, az Aldabra-atoll

Az UNESCO Világörökség védelmét élvező sziget különleges körülményeket biztosít az itt élő állatok számára.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket