Abigél, Alex, Apollónia2025. február 09., vasárnap
Természet

Gigászok csöndes csatája zajlik folyóinkon

National Geographic Magyarország

Hatalmas erők dolgoztak az elmúlt napokban a Duna és a Tisza felszínén, ahol a hideg, majd az olvadás következtében nagyrészt zajlásnak indult a mindkét folyó szinte teljes magyarországi szakaszán kialakult, vastag, álló- és parti jég.

A gigászok csatája azonban a kedvező időjárásnak köszönhetően a vízügyi szakma által számon tartott „ideális forgatókönyv” szerint folyik – állítja az Országos Vízügyi Főigazgatóság (OVF) főosztályvezetője, az Országos Műszaki Irányító Törzs (OMIT) vezetője.
Láng István szerint olvadás idején a Dunán, a Tiszán és ezek mellékfolyóin a veszélyes jégviszonyok, illetve árhullámok keletkezésének lehetősége alapvetően a vízgyűjtő területek aktuális időjárási körülményeitől függ. Ezek közül a leginkább aggasztó verzió, amikor az enyhülés hirtelen felmelegedéssel és hosszan tartó, nagy mennyiségű esővel érkezik. Ilyenkor komoly árvízre lehet számítani és a folyók jégtakarójának irányítása, a jégdugók kialakulásának megakadályozása is beavatkozást igényel.

Lényegesen jobb a helyzet, ha száraz, ám éjjel-nappal fagypont feletti a hőmérséklet a vízgyűjtők területén. Ez esetben a vízszintemelkedés rendszerint nem veszélyezteti a folyók mentén élőket.
Az pedig már egyenesen a „vízügyesek álma” kategóriába tartozik, ha az olvadás az elmúlt napokban tapasztalható fokozatossággal indul meg két legnagyobb folyónk felső szakaszán, ahol pillanatnyilag nappal olvad, éjjelente azonban visszafagy a felszíni és a hóban tárolt vízkészlet.
Mindez a Tiszán oly békésen zajlik, hogy a vízgyűjtőkön található 4-5 köbkilométer hó – a szokásosnál tizedével nagyobb mennyisége ellenére – a folyó felső részein helyenként még mindig 15-20 centiméteres állójég lassú olvadásával, töredezésével együtt sem okoz érzékelhető vízszintemelkedést az következő napokban.

A Dunán is csak kisebb, a készültségi szint alatt tetőző árhullámot ígérnek az 5-6 napra már megbízható adatokkal szolgáló prognózisok – tette hozzá Láng István, aki azonban hangsúlyozta: „a mostani viszonylagos nyugalom sem altatja el a szakemberek éberségét.” Arra készülnek, hogy ha az előrejelzések alapján kedvezőtlen fordulat állna be a folyók vízjárásában, a vízügyi szolgálat akár pár napon belül „fel tudjon fejlődni”.
A főosztályvezető úgy vélte, az ilyen kihívásokhoz az elmúlt három hét során kiváló „tréninget” jelentett az a dunai jégkárelhárítási és -megelőző munka is, melynek keretében Horvátországgal és Szerbiával együttműködve 4 magyar jégtörő hajó „birkózott meg” sikeresen a néhol 1 méter vastagságot is elérő, összetorlódott jéggel, Vukovár és Apatin térségében.
Ami pedig az idén februárban folyóink hazai szakaszán kialakult jégtakarót illeti, Láng István több érdekességet is említett. Elmondta, a Tiszán 2003-ban, a Dunán viszont kerek negyed évszázada fordult elő hasonló mértékű jegesedés. Ennek ellenére az idei jégmennyiség csupán fele volt a valaha mért legtöbbnek.
Szólt arról is, hogy nem csupán a klímaváltozás miatt adódna ma már kevesebb alkalom arra, hogy Mátyás király koronázási ceremóniáját a Duna jegén tartsák. A Tiszához hasonlóan hazánk legnagyobb folyójára is igaz, hogy az erőművek miatt napjainkban, a régi idők, azonos hőmérséklete mellett is sokkal lassabb a jégképződés. Hűen tükrözi ezt az a vízügyes berkekben ismert, és idén a gyakorlatban is eredményesen „tesztelt” megfigyelés, miszerint a Dunán Budapestnél akkor áll be a jég, ha a megszakítás nélkül fagypont alatt lévő téli átlagos napi középhőmérsékletek összege meghaladja a mínusz 160 Celsius-fokot.

Írta és fényképezte: Bugány János 

Hozzászólások

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Orvvadászokat bérelnek fel, akik akár hónapokig is a dzsungelben élnek, hogy lecsaphassanak a veszélyeztetett állatok egyikére.

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

A vörösbegy az egyik legkedveltebb madárfajunk, azt azonban kevesen tudják, hogy télen miért ennyire barátságosak a példányok.

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

A szárcsa a hideg hónapokban sokszor hatalmas csapatokban verődik.

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

A szakértők egyelőre nem tudják, mi lehet a viselkedés oka, de vannak ötleteik.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket