György, Fidél, Debóra2025. április 24., csütörtök
Természet

Védelmi mechanizmusok II. mézelő méhek

National Geographic Magyarország

Aki azt hiszi, hogy a mézelő méhek élete könnyű, az nagyon téved. Az apró rovaroknak sok veszéllyel kell szembenézniük, nem is beszélve arról, amikor támadás éri a méhkast.

Fotó: Smithsonian Mag

A japán mézelő méhek (Apis cerana japonica) kialakítottak egy igen érdekes védelmi mechanizmust, ugyanis nem kisebb ellenséggel kellett felvenniük a harcot, mint az óriás lódarázzsal (Vespa mandarinia). Ez a hatalmas rovar ugyanis nagyon falánk jószág, ráadásul csapatosan támad, de nem akármikor rohanják le a kast. Az csak akkor lesz érdekes számukra, ha megfelelő mennyiségű lárvát tartalmaz, ami ízletes csemegéje a lódarazsaknak. Ahhoz, hogy kiderüljön, megérett-e a kaptár a támadásra, felderítőt küldenek a méhek közé. Ez az egyed felméri a tápanyag mennyiségét, majd a kast elhagyva, később sokadmagával tér vissza. Ha pedig a darazsak csapata megtámadja a méhcsaládot, akkor hatalmas mészárlást rendeznek. A teljes kolóniát – akár több száz egyedet – is elpusztíthatják, hogy hozzájussanak a lárvákhoz. A méhek sajnos nem élik túl a támadást, hiszen a lódarázs rágói közé kerülve szinte azonnal kimúlnak.

Egyetlen esélyük az, ha a felderítőt támadják meg. Így tehát a méhek megvárják, amíg a darázs a kaptár mélyére ér, ahol a lárvák is vannak, és ekkor cselekszenek. Megrohamozzák a darazsat, és egy forró „méhlabdát” hoznak létre körülötte, amit rengeteg mézelő alkot. A lódarázs 47 Celsius-fokig képes elviselni a hőterhelést, a méhek pedig 48 Celsius-fokig, a labdán belül a méhek a potrohukkal tulajdonképpen simogatják a darazsat, illetve egymást, ezzel emelik a belső hőmérsékletet. A kutatók sokáig azt gondolták, hogy a meleg az, ami a darázs halálához vezet, ám a mérésekkel kiderítették, hogy a gömbben a hőmérséklet csupán 46 Celsius-fok.

an itt azonban egy hatékonyabb fegyver is! Azt pontosan még nem tudják, hogy hogyan is idézik elő, de a labda belsejében a szén-dioxid szintje megemelkedik, amit viszont a darázs nem képes 10 percnél tovább elviselni, sőt rendszerint 5 perc alatt elpusztul. Ez idő alatt persze sok méhet megöl, de a méhcsalád megmarad, hiszen a hírvivő nem tér vissza a lódarazsak fészkébe, így az információt sem tudja átadni. 

„A kifejlett lódarazsak szinte mindenre vadásznak, ami elég kicsi ahhoz, hogy legyűrhessék. Az összehangolt támadás ellen a méhek nem sokat tehetnek. A megelőző lépéssel, vagyis a felderítő kiiktatásával azonban megmenthetik a kast. Az elpusztult darázs a továbbiakban nem zavar sok vizet, és mint az elpusztult méheket, ennek a tetemét is egyszerűen kilökik a kaptárból” – mondja Kabai Péter, a Szent István Egyetem Állatorvos-tudományi Karának docense.

Írta: Scheftsik Tamás

Hozzászólások

Ritka ragadozó madarat pillantottak meg az Alföldön

Ritka ragadozó madarat pillantottak meg az Alföldön

Ez az állatfaj Magyarországon igazi ritkaságnak számít.

Így vadásznak bölényre a szürke farkasok

Így vadásznak bölényre a szürke farkasok

Az akcióról fantasztikus videó is készült.

Látványos nászrepülésbe kezdtek a rétihéják

Látványos nászrepülésbe kezdtek a rétihéják

Ebben az időszakban akár légi összecsapásokat is megfigyelhetünk a ragadozó madarak között.

Gyönyörű kolostorrom rejtőzik ebben a hazai erdőben

Gyönyörű kolostorrom rejtőzik ebben a hazai erdőben

Még meglepőbb, amikor egy ilyen szakaszon találjuk meg azt az erdei atmoszférát és csendet, amit a hosszabb utaktól remél az ember. És folyamatosan állatokat látunk, nem csak őzet, de a hiúz életjeleit is. Tartsatok velünk a relatív kis kiterjedésű Szalonnai-hegységet bemutató epizódban, ahol az Aggteleki Nemzeti Park munkatársa is elmeséli a martonyi kolostor- és templomrom megmentésének történetét. Kicsit lézerszkennelünk, kicsit drónozunk is, a videóból kiderül, miért.

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Az alig pár milliméteres ausztrál pávapókok eddig pazar színeikről és látványos udvarlási rítusukról voltak híresek, kiderült, hogy az ugrásukban is rekorderek.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket