Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Természet

Szalonka

2016.03.24.Erdélyi Ilona
National Geographic Magyarország

Van tíz perc a későalkonyat és az este között, amikor a feketerigók csettegése hirtelen abbamarad, de a denevérek szerint még túl sok a fény.

Sárszalonka (Gallinago gallinago)

Csak tíz perc, vékony mezsgyéje a vöröslő utolsó napsugaraknak és a vacsoracsillag megerősödésének. Ekkor rebbennek elő a szalonkák, hol kettesével cikázva, hol andalogva repülve, hol csak egyedül jőve. Ilyenkor a természetszerető ember magába száll, és úgy próbál lenni, mintha ő is idetartozna. Nekiveti a hátát egy nagy bükkfának, lassan lélegezve be az egyre hűvösülő levegőt. Kevés, kevés pillanata van az életnek, amikor ez megmutatkozik.

A szalonka húzóhelye: az erdei nyíladék.

Aztán persze vannak másmilyen emberek is, akik számára a szalonka vadászati objektum. Több nagy vadászunk naplójában szerepel az a dicső pillanat, amikor a szalonkapárt leduplázza, azaz egyszerre sikerül elpusztítania a tojót és a hímet, nyilván, hogy ne sírjanak egymás után. Majd a tollaiból kalapdíszt csinál, kis testéből levest főz, avagy megtölti gombás-májas keverékkel. De gustibus non est disputandum, mondták erről és egyéb ilyen dolgokról az ókori rómaiak, vagyis az ízlésről nem lehet vitatkozni.

Péter barátom egyszer látott erdei szalonkát júniusban is, méghozzá a Zemplén kultikus helyén, a Bohó-rét fölött. Egy gömbölyű kövön állt éppen, hogy közelebb legyen a teliholdhoz, amikor átlebbent ő a nyiladék fölött, és bár Ő nem madarász, sejtette, hogy valami jelentőset lát, mert a szalonka percre pontosan április elejéig látható, és csak néhány pár marad itt fészkelni.


Nagy sárszalonka (Gallinago media)

Tovább haladva befelé a szalonka rejtelmes világába tudni kell róla, hogy ha a frissen kiköltött fiókás tojót megzavarják, akkor fiókáit a hóna alá csapja és elrepül velük. Ezt úgy kell elképzelni (mert valljuk be elég nehéz), hogy a tojó hasaaljába csimpaszkodnak a kicsik, olykor négyen-öten is és lábukat kilógatva az anyamadár testéről szállítódnak el a veszély helyszínéről. Ez a szituáció nagyban idézi a középkori bestiáriumok világát, a poraiból megújuló Phoenixszel és a fiait ennenmagával tápláló pelikánnal, aki eme szép tettéért a református egyház címermadara is lett. Tudnivaló továbbá, hogy az elmondottak érzelemgazdag világa az erdei szalonkára érvényes, mert rajta kívül van még sárszalonka, valamint a kis sárszalonka is, amelyek azonban valami oknál fogva sokkal kevésbé sztárolt madarak.


Gyapjasmagvú sás (Carex lasiocarpa)

Hogy a hollandok százguldenesén melyik volt rajta, azt már nem tudom, de azt  igen, hogy nagy hatást gyakorolt rám az a címlet, mert addig úgy gondoltam, a nyolcvanas évek magyar papírpénzeit alapul véve, hogy bankjegyeken kizárólagosan pórul járt forradalmároknak van helyük, meg később Ady Endrének, akiről szintén semmi vidám nem jut az ember eszébe. Mondhatnám úgy is, hogy a hollandok papírpénz szalonkája közölte számomra, hogy vannak vidám és magukat nem véresen komolyan vevő és állandó nemzetgyászban gondolkodó kultúrák is a világban.

Ezen madarak egyébként mind más latin névvel rendelkeznek és méretbesorolásuk is hiányos, úgyhogy példát vehetnének ez ügyben a harkályfélék logikus rendszerezéséről. Gábor azt mondja, hogy a kis sárszalonka annyira bízik rejtőszínében, hogy csak a legutolsó pillanatban száll fel, közvetlenül az ember lába elől, és az őt ábrázoló fényképek majdnem mind egy budapesti, Kőérberki út melletti példányról készültek egészen addig, amíg egyszer a macska el nem kapta. A nagy sárszalonkát kétszer látta a Marcal mellett, a sárszalonkát pedig a nyírádi Sár-állón figyelte meg fészkelés közepette. Figyelemre méltó, hogy a területen egy állandóan vizes folt van, amelynek tundrai feelingjéről a gyapjasmagvú sás gondoskodik és a szalonka pont abba ült bele fészkelni, hogy ne legyen honvágya az északi tájak után.

Kis sárszalonka (Lymnocryptes minimus)

Szóval a tavasz. Kis csillagvirágokkal, az esthajnalcsillag szólókarrierjével, szalonkákkal és emlékekkel. Egyre több, egyre nehezebb emlékkel, miközben begomboljuk magunkon a kabátot, mert lassan hűvös lett.

Írta: Molnár Péter és Ifj. Vasuta Gábor
Fényképezte: Ifj. Vasuta Gábor

Rakoncátlan makákók Thaiföldön

Rakoncátlan makákók Thaiföldön

A thaiföldi Lop Buri tartományban külön rendőri egységet állítottak fel a rosszul viselkedő makákók ellen - tette közzé a hírt az MTI.

Csak ön után!

Csak ön után!

Gesztusokkal kommunikál a mi széncinegénk távol-keleti rokona, a japán széncinege.

A tavaszi meleg idővel a kullancsok is megjelennek

A tavaszi meleg idővel a kullancsok is megjelennek

A korábban beköszöntött tavasz miatt idén a szokásosnál is hamarabb lehet számítani az őshonos, valamint az újonnan megjelent Hyalomma kullancsok felbukkanására Magyarországon - tette közzé a HUN-REN Ökológiai Központ közleményét az MTI.

Egyre korábban érkezik a kiscicaszezon

Egyre korábban érkezik a kiscicaszezon

Az állatmentők tapasztalatai alapján egyre korábban kezdenek születni a kiscicák, és egyre hosszabb időn át tart a szezon.

Az evolúció előretolt bástyája, az Aldabra-atoll

Az evolúció előretolt bástyája, az Aldabra-atoll

Az UNESCO Világörökség védelmét élvező sziget különleges körülményeket biztosít az itt élő állatok számára.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket