Aranka, Jeromos2025. február 08., szombat
Természet

Védett darazsak okoztak riadalmat Debrecenben

2016.05.27.Horváth Árpád
National Geographic Magyarország

Országszerte több városban is kisebbfajta pánikot okozott Európa legnagyobb hártyásszárnyúja, az óriás tőrösdarázs „rajzása”.

Tőrösdarázs
Fotó: Profimedia

Nagy termete miatt a lódarázzsal (Vespa crabro) esetleg összetéveszthető rovar békés természetű, ám megváltozott viselkedése tudományos szempontból figyelemre méltó.

Debrecenben, a Vénkerti lakótelepen a napokban hatalmas, félelmetesnek tűnő darazsak kezdtek tömeges táncba a parkban. A döngő rovarok ráadásul a környék egyik legkedveltebb játszótere mellett, néhány száz méterrel odébb pedig egy óvoda kerítésénél is megjelentek. A helybéliek körében rémületet keltett az „invázió”, hiszen a legtöbben azt gondolták, az emberre, főleg a gyermekekre is veszélyes lódarazsak szállták meg a parkokat.

Egy kora esti séta közben figyeltem fel a különös jelenségre, és hallottam, amint a rémült járókelők arról tanakodtak, vajon kinek, milyen hatóságnak kell szólni ilyen vészhelyzet esetén. A „darázsfelhőhöz” közelebb lépve azonban rögtön kiderült: szó sincs lódarázs-invázióról, a cívisváros kedvelt közparkját megszálló hártyásszárnyúak valójában óriás tőrösdarazsak (Megascolia maculata flavifrons). De vajon mit keresnek ezek a ritka, leginkább virágos réteken felbukkanó rovarok egy városi parkban? Ráadásul ilyen tömegben, annak ellenére, hogy az óriás tőrösdarazsat magányos életmódú hártyásszárnyúként ismerjük!

Rövid sajtószemlézés nyomán kiderült, nem egyedi eset a debreceni. 2016. május utolsó napjaiban több magyarországi városban – többek között Komáromban és a fővárosban – is észlelték e rovarok „rajzását”. Ez annál is inkább különös, mivel ezt a rovart eleddig kifejezetten ritka fajként ismertük, amit az is jelez, hogy védelem alatt áll, eszmei értéke ötvenezer forint példányonként! A rejtett életet élő hártyásszárnyú csak nagyon ritkán kerül az ember szeme elé, pedig nem éppen észrevétlen állatról van szó: az óriás tőrösdarázs Európa legnagyobb termetű darazsa. A hímeknél nagyobb termetű nőstények testhossza az 5 centimétert is meghaladhatja, így jó „egy fejjel” nagyobbak a lódarázsnál. Igen ám, csakhogy a tőrösdarazsak magányosan élnek, és a lódarazsakkal ellentétben a parazitoid rovarok közé tartoznak. A nőstények a petéiket lemezescsápú bogarak, mifelénk jellemzően az – egyébként ugyancsak védett, és szintén 50 ezer forint eszmei értékű – orrszarvúbogár (Oryctes nasicornis) lárváira rakják, és a kikelő darázslárvák utána belőlük táplálkoznak. Az óriás tőrösdarázs ritkábban a szintén védett nagy szarvasbogár (Lucanus cervus) lárváin is élősködik – csakhogy egyik bogár sem éppen gyakori a debreceni lakótelepeken.

Vas Zoltán biológus, a Magyar Természettudományi Múzeum Hártyásszárnyú-gyűjteményének vezetője nem lepődött meg, amikor a debreceni rajzás kapcsán igyekeztem informálódni nála. „Az elmúlt években egyre több bejelentést kapunk az óriás tőrösdarázs megjelenéséről a városokban, a napokban például többen jelezték, hogy Budapesten is figyelmet keltettek ezek a különösen nagytermetű darazsak. Fontos tudni, hogy ezek nem agresszív rovarok, nem kell félni tőlük, és nem szabad elpusztítani őket! Ilyenkor van a nászidőszakuk, rövidesen, pár héten belül maguktól eltűnnek ezek a „rajzó” tömegek. Tehát nem érdemes semmit sem csinálni, befogatni, elszállíttatni, kiirtatni, rövid időn belül maguktól is eltűnnek” – figyelmeztet a kutató, aki szerint az eddig ritkának számító, védett darazsak egyedszáma fokozatosan növekszik Magyarországon. „Hogy e jelenség mögött milyen okok állnak, azt további kutatásoknak kell eldönteniük. Az óriás tőrösdarázs azonban alapvetően mediterrán faj, ezért az északi irányú terjeszkedése talán a klímaváltozás következménye. A városi parkokban való megjelenésük oka lehet, hogy a darazsak gazdaállatot váltottak, Előfordulhat, hogy most például cserebogár-pajorokat választották lárváik táplálékául, ezek pedig a közparkok talajában is megtalálhatók.”

Hozzászólások

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

A szárcsa a hideg hónapokban sokszor hatalmas csapatokban verődik.

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

A szakértők egyelőre nem tudják, mi lehet a viselkedés oka, de vannak ötleteik.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

A faj telente sokszor kisebb csapatokban figyelhető meg.

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Az elmúlt időszakban több bejelentés is érkezett a Magyar Madártani és Természetvédelmi Egyesülethez.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket