József, Bánk2024. március 19., kedd
Természet

Egy szabályokkal teli, különleges város a messzi északon

2017.08.28.Esther Horvath
National Geographic Magyarország

Longyearbyen a világ legészakibb városa, ahol csak azokat a látogatókat látják szívesen, akik betartják a helyi, amúgy érdekesnek tartható szabályokat.

A Spitzbergák (norvégül Svalbard) székhelyére légi vagy tengeri úton lehet eljutni, kevesen vállalják a napokig tartó, hegyeken keresztül vezető gyaloglást a sziget más, amúgy alig lakott területeiről.

Aki Longyearbyen környékén gyalog akarja felfedezni a tájat, azonnal szembesül az első helyi szabállyal, ennek betartása biztonsági okok miatt kötelező. A szigeten közel 3000 jegesmedve él. Bárki, aki elhagyja a város területét, annak kötelezően magával kell vinnie egy puskát, önvédelmi okokból. A biztonsági zóna elhagyását egy „jegesmedve” vadveszély tábla jelzi. A fegyverviselés ellenére minden évben több támadás is előfordul, közülük néhány emberéletet is követel.

A várost John Longyear, amerikai üzletember alapította 1906-ban, amikor létrehozta az Arctic Coal bányászati céget, 500 kizárólag férfi alkalmazottal – ők lettek a helyi lakosok. A városban még mindig láthatóak a bányászatból megmaradt eszközök, melyek ma már műemlékvédelem alatt állnak. Ebből az időszakból származik a következő szabály: a cipőt a bejáratnál mindig le kell venni, még a múzeumban, a templomban és a szállodában is. A településen eredetileg csak férfiak laktak, állítólag ebből az időből maradt fenn az szokás, hogy minél kevesebbet kelljen takarítani. A „Vedd le a cipődet!” szabályt a mai napig betartják.

Erre az időre vezethető vissza, hogy az itt élő férfiak csak számokkal jelölték az utcákat, mondván, hogy egy felnőtt férfihez nem való az „Ibolya” vagy „Szeder” elnevezés.

A hátterben tradicionális hússzáritó, rajta fókahús

Longyerbyen névtelen utcáin a rénszarvasok zavartalanul sétálgatnak, anélkül, hogy zavarnák őket az emberek jelenléte. A Spizbergák szárazföldi részén négy emlős honos: a svalbardi rénszarvas, a jeges medve, a sarki róka és a déli pocok. A szigeten nagyon sok védett madár is fészkel. A madárkolóniák megóvása érdekében a szigeten senki nem tarthat macskát.

A helyiek öt évszakot különböztetnek meg: enyhe tél, tavasz, nyár, ősz és a sötét tél, ez utóbbi október 26-tól február 15-igtart, ekkor nem kel fel a Nap. A poláris éjszaka idején az aurora borealist teljes fényében lehet megcsodálni. A totális sötétség ellentéte a 24 órás világosság: április 19. és augusztus 23. között a Nap nem megy le a horizont alá.

A házak színezése úgyszintén szabályhoz kötött: csupán a természetben is megtalálható színeket szabad használni, mint a moha, az itt honos virágok a Nap, vagy az ég. Az épületek 9 méteres cölöpökön állnak, így akadályozzák meg, hogy a fagyott talaj olvadása illetve az erős fagy miatt az épület alapja megroppanjon.

Az alkohol fogyasztása is igen korlátozott. A helyi lakosok nem hozhatnak szeszes italt a szárazföldről, vásárolni is pedig csak az ún. „alkohol kártyával” tudnak. Havonta 2 üveg tömény italt vagy 4 üveg bort és 24 üveg sört vehetnek.

A szigeten nincs olyan helyi lakos, aki itt született volna. Várandós anyáknak vissza kell menni a kontinensre, mert az itt lévő kórház nincs felkészülve komplikált szülésekre. Meghalni sem szabad, bár ennek a korlátozása nehezebb.  A súlyos betegeket, időseket átszállítják a kontinensre, ahogy a holttestet is, ha Longyerbyenben érne valakit hirtelen halál.  A városnak ugyan van egy apró temetője, de ezt 70 éve nem használják. Az állandó fagy miatt nem bomlanak le a holttestek.

Egy érdekesség a biztonságra: a bérelt autót távozáskor a reptéren hagyjuk, a kulcsokkal együtt. Nem érdemes ellopni, messzire jutni vele nem lehet, a város névtelen utcái a semmibe vezetnek.

Írta és fényképezte: Esther Horvath – www.estherhorvath.com

Sebességkorlát

Sebességkorlát

Egy új kutatás feltárta, miért a közepes termetű állatok, mint például a gepárd lehetnek a leggyorsabbak.

A cecelégynek is árt a hőség

A cecelégynek is árt a hőség

A cecelégy nemcsak abban különleges, hogy a rendkívül súlyos álomkór terjesztője, hanem abban is, hogy légy létére elevenszülő.

A valódi homokférgek

A valódi homokférgek

Most fut a mozikban a Dűne 2 – vajon a fantasztikus homokféregnek van-e létező megfelelője a valóságban?

Kutyák vagy kígyók?

Kutyák vagy kígyók?

A friss adatok feltárták, hogy az elmúlt években mely állatokhoz köthetően kerültek kórházba a legtöbben Ausztráliában.

Nem férnek a bőrükbe

Nem férnek a bőrükbe

A hüllők számára a vedlés egy általános és megszokott folyamat, látványa pedig egy igazán különleges élményt nyújt, ugyanis a vadon élő hüllők eléggé rejtett életmódot folytatnak, különösen a vedlés idején.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket