Ella, Linda, Levente, Katalin2025. február 13., csütörtök
Természet

2624 éves mocsárciprust találtak

National Geographic Magyarország

Egy egész erdőséget tesznek ki az ezer évesnél idősebb fák, a most megtalált és bemért korú rekorder példány talán segíthet a folyó menti mocsárerdőknek hivatalos védettséget is szerezni.

Mocsárerdőség a Black-folyó mentén
Forrás: University of Arkansas

A virginiai mocsárciprus (Taxodium distichum) famatuzsálem Észak-Karolina államban él, s nemcsak a kontinens keleti felének rekordere, hanem a világ legidősebb vizes élőhelyű fája is, a világon az ötödik legidősebb fa.

Az írásos dokumentumok szerint a virginiai mocsárciprust Európában először valószínűleg Angliában, a Theatrum Botanicumban ültették, 1640-ben, de az első valóban bizonyított sikeres ültetés Londonban, a Syon House-ban volt, 1750-ben. Az igazi faiskolai termesztés és forgalmazás, főleg nemzetközi szinten csak a 19. század utolsó harmadában alakul ki. 
Ma már közönséges parkfának és utcai sorfának számít Európában. A faj nem ismeretlen hazánkban sem, a 19. század folyamán kezdték ültetni főúri parkokban, kertekben. A ma élő legidősebbek – amelyek nagy valószínűséggel egyben az első nálunk ültetettek – közel 150 évesek. Ezeket láthatjuk például Alcsútdobozon, Vácrátóton, Martonvásáron, Hévízen vagy Budapesten a Városligetben.
Szarvasi mocsárciprusok a Vízi Színház mögött
Forrás: okotars.hu

Az öreg mocsárciprusra 2017-ben bukkant rá David Stahle, az Arkansasi Egyetem professzora a Black-folyó öreg mocsárerdejében, ahol számos 1000 évesnél idősebb ciprus áll, s feltételezhető volt, hogy akad köztük a 2000 éves kort meghaladó is. A fa egy olyan erdőség része, amely a folyó kb. 110 km hosszú szakaszát övezi, ám a területnek csak egy kis része védett, a most azonosított rekordert szeretnék arra felhasználni, hogy a segítségével nagyobb területet nyilvánítsanak védetté a folyó mentén. A védett területet egy magánalapítvány vásárolta meg, s ennek köszönhetően vált egyáltalán védetté.

A kutató a fa korát évgyűrűi és radiokarbon vizsgálat alapján is megerősítette, s az évgyűrűkből további igen fontos adatokat is kapott: a 2000 éves élettartama során átélt időjárásról tanúskodik a matuzsálem. Eddig a leghosszabb évgyűrűk alapján felállított klíma adatsor csak 900 évet fedett le, most ezt több mint a kétszeresére növelte a ciprus. A fa a csapadékos években többet nő, az aszályosakban kevesebbet, így visszamenőleg meghatározható a régió klímája az évgyűrűk alapján.

1000-2000 éves mocsárciprusok őszi és nyári képe, a fák küllemén látszik a hosszú életük hagyta nyom.
Forrás: Environmental Research Communications

 

Különös, hogy a Black-folyó erdeje egyáltalán fennmaradhatott, mivel a ciprusokat az értékes fájukért már rég kivágták a legtöbb helyen, nem egészen 1 százaléka van ma már csak meg az egykori virginiai mocsárciprus állománynak az országban. David Stahle 1985 óta dolgozik a folyó mentén a fák felmérésén, s az eddig ismert legidősebb fa, 1700 éves volt. Azon a területen, ahol a most talált matuzsálem áll, még számos hasonlóan öreg, 2000 évet meghaladó korú fa van, s elképzelhető, hogy a most felfedezettnél még idősebbet is találnak majd.  A fákból egy egészen kicsiny, ceruza vékonyságú furatot vesznek ki az évgyűrűk vizsgálataihoz, ez nem okoz kárt.

Légifelvétel a Black-folyó mocsárciprusairól
Forrás: Environmental Research Communications

 

Az igen idős fák jelenléte arra is bizonyíték, hogy a folyó mentén nagyon hosszú ideje folyamatosan megfelelő körülmények álltak fenn e fafaj életéhez, ezért is kezdeményezték, hogy a terület nemzeti parkká válhasson. A felfedezésről és a klimatológiai adatokról készült tanulmányt a Environmental Research Communications folyóirat publikálta.

Hozzászólások

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

A tavasz közeledtével még tehetünk lépéseket, hogy megkönnyítsük madaraink életét.

Ritka, fekete farkasokat vettek videóra

Ritka, fekete farkasokat vettek videóra

Egy lengyel erdőben sikerült lencsevégre kapni őket.

Megváltozott egyes brit mókusok koponyája

Megváltozott egyes brit mókusok koponyája

Az őshonos, ám kipusztulóban lévő brit vörös mókusok annak hatására estek át jellegzetes átalakuláson, hogy az ember etette őket.

Virágozni kezdett Magyarország egyik legritkább növénye

Virágozni kezdett Magyarország egyik legritkább növénye

A faj kis híján eltűnt hazánkból, ezért az 1970-es években védelembe vették.

Kizárólag a Kárpát-medencében él ez a ritka vadvirág

Kizárólag a Kárpát-medencében él ez a ritka vadvirág

A veszélyeztetett növény fennmaradását a turizmus fenyegeti, ám most megoldást találhattak erre a problémára.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket