Kármen, Anita, Péter, Marcellinusz2023. június 02., péntek
Természet

Flóránk féltett kincsei, a tőzegmohák

National Geographic Magyarország

A címben olvasható többes szám indokolt, mivel Magyarországon húsz körüli fajuk él, amelyek közül mindegyik védett.

Tőzegmoha
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

A tőzegmohák védettségét leginkább sérülékeny, pusztulófélben lévő élőhelyeik indokolják. Ezek részben tőzeg-, sík-, forrás- vagy átmeneti lápok, láprétek, valamint élnek egyes fajok üde, vízborítás nélküli termőhelyeken tölgyek, füzek alatt is.

Tőzegmoha
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

Mindezen felsorolt élőhelyek közül a tőzegláp a legérdekesebb. A Keleméri Mohos-tavak környéke például, ahová bejutni életveszélyes, ráadásul tiltott is, úgy működik, mint egy nagy gumimatrac. Páfrányos, nyíres és hüvelyes gyapjúsásos gumimatrac. Ha az ember átküzdötte magát a feketén csillogó vízen, majd rákúszik a tőzegmoha szőnyegre, azt fogja tapasztalni, hogy ez a zöld sziget szelíden ringatózik alatta és lépései nyomán víz bugyog fel, hiszen amin lépkedünk, az tulajdonképpen egy benőtt tószem. A veszélyét pedig az adja, hogy itt-ott elvékonyodik a mohaszőnyeg és úgynevezett kutak vannak csekély fedettségben, így ha rálép valaki, könnyen a víz alatt találhatja magát, ahonnan nehéz szabadulni. Valami oknál fogva pedig fullánkos (Myrmica) hangyák is élnek a területen, úgyhogy egy kis növényfényképezéses térdelés után hetekig vakaróztam folyamatosan.

Tőzegmoha
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

Maguk a mohácskák elég egységes felépítésű, nagyon jellegzetes alakú nemzetséget képviselnek és többnyire a hideg időszak tanúi hazánkban. A Mohos például huszonötezer éves, a kutatófúrások alapján, vagyis egy olyan korból származik, amióta a klíma sokszor változott hideg, majd melegebb irányba – ennek tanúi a hideg, illetve a melegidőszaki maradványnövényeink, amelyek flóránk legféltettebb kincsei.

Tőzegmoha
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

A tőzeglápok persze sokkal gyakoribbak az északi országokban, és nem elhanyagolható szerepük van a whiskykészítésnél is, mivel egyes üzemek a malátázás nemes folyamatánál tőzegfüstben szárítják a malátát, ezáltal az ital egyedibb lesz, bár határozattan hideg és szigorú ízű, szemben a kedves, meleg barackpálinkával.

Rojtos tőzegmoha
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

Másik felhasználási irány, a kertészeti tőzegföldek előállítása. Nálunk leginkább a baltikumi savanyú tőzeget használják üvegházi palántázáshoz, mivel a tőzeg, mármint a szárított és enyhén szenesedett moha, mely vízből saját súlyának hússzorosát is képes felvenni. Idevágó információ még, hogy a savanyú, nehezen bomló szerves anyagban találtak Svájcban vaskori településeket, jól konzervált vaskori embertetemeket, a régészek és antropológusok nagy örömére.
És igazából ezt az emlékezés- és információzuhatagot a Veszprém megyében található öcsi Nagy-tó indította el, ami a megye egyetlen tőzegmoha lápja, bár évről évre egyre szerényebb állapotban, tekintve a meleg nyarakat és csapadékhiányos teleket. De még van!

A legtöbb hal hidegebb vízbe költözik

A legtöbb hal hidegebb vízbe költözik

Egy új kutatásból kiderült, hogy az óceánok halai a klímaváltozásra adott válaszként közelebb költöznek a hidegebb, sarkvidéki, illetve mélyebb vizekhez.

Fotózzunk természetkárosítás nélkül!

Fotózzunk természetkárosítás nélkül!

Örvendetes módon a természetfotózás mára sokak hobbija lett, ám ezzel a problémák is megszaporodtak.

Biztonságos szex a világ legveszélyesebb pókjával

Biztonságos szex a világ legveszélyesebb pókjával

A Sydney-tölcsérhálóspókot tartják a világ legveszélyesebb pókfajának, a faj párzási rítusát most sikerült először részleteiben megfigyelni.

Az ormányosbogárfélék is lehetnek beporzók

Az ormányosbogárfélék is lehetnek beporzók

Az ormányosbogárfélékre általában csak kártevőként gondolunk, egy új kutatás azonban jótékony szerepükre is rámutat.

Egyszerű tollruhás rovarvadász

Egyszerű tollruhás rovarvadász

A nagyobb városi parkokban, kertes házak között április második felétől gyakran hallani a szürke légykapók (Muscicapa striata) kapcsolattartó „cit-cit” hangját. Érdemes a lombkorona felső részében megkeresni a hang gazdáját.

National Geographic 2023. májusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

16 500 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket