Bernadett, Simon, Zenkő2025. február 18., kedd
Természet

Milyen színű a mák?

2020.08.21.Sarusi István
National Geographic Magyarország

Alighanem reflexből vágjuk rá: fekete. Csakhogy ezzel még korántsem merítettük ki a mákszín-skálát.

Fehérmák-ültetvény. Májusban a leglátványosabb a rózsaszínű virágpompa.
Forrás: Sarusi István

Májusban, amikor virágzásnak indulnak a hazai ültetvények, sok fotós rajzik ki hangulatképeket készíteni: méhekkel, vagy nélkülük, naplementében, ellenfényben, vagy csak szimplán alsó-felső perspektívából. Én sem vagyok kivétel, ám kíváncsiságom kicsit tovább vitt, sőt hazaérve nekifogtam többet megtudni erről a növényről és az egyik weboldalon említettek fehér mákot. Igaz, abban már meglehetősen eltérnek a véleményekre bukkantam, mennyire „valós” növényről beszélünk, ritkaságát illetően mégis kifejezetten egyetértés mutatkozott. Addig-addig böngésztem, míg gondoltam egy nagyot és egy ajánlásnak köszönhetően máris szerveződött az interjú egy termelővel.

Variációk a mákszínskálából.
Forrás: Sarusi István
Ilyen színű a fehér mák virága.
Forrás: Sarusi István
A fehér mák magjai
Forrás: Sarusi István

 

Pém Bálint a Duna északi oldalán, Komárommal szemben, egy piciny felvidéki faluban, Paton él. Alig vártam, hogy feltegyem neki a kérdést: Milyen színű a mák? A gazda habozás nélkül válaszolta: „a mindennapokban elterjedt étkezési mákfajta bizony nem fekete, hanem kék. Létezik »igazi fekete« is, amit úgyszintén szeretnék termeszteni. Csak hogy árnyaljuk a képet, ismert egy szürke tónusú, jellegzetesen Ausztriában keresett mákfajta is.”

Még mielőtt elhangozna a következő kérdőmondat, a szakember folytatja magyarázatát: „Bonyolult fajtanemesítések eredménye ez a változatosság: fehér, okker/barna, kék, szürke s fekete. Egyedül a magyar fajtának volt kettős, tehát orvosi és étkezési felhasználási célja. Küllemre nem olyan szép kék, ízre pedig kesernyésebb, mint a kizárólagosan étkezési célra nemesített fajtáké. Ez a morfin-tartalom miatt van így. Hazánkban 0,6 g/kg-os morfintartalom alatt étkezési-, a felett gyógyászati mákot határoz meg a szabályozás. Országtól függetlenül, legjobb termőterülete a dombvidék, akár Ausztriában, akár Csehországban vagy a Felvidéken. Érdekes módon, felénk július végén takarítják be a tavaszi mákot, tőlünk nyugatabbra pedig akkor kezd virágozni. Ennyiben jelentkezik az 500-600 méteres tengerszint feletti magasság okozta különbség a síkvidéki máktermeléshez képest.”
Az okker/barna termésű mák tarka virágai.
Forrás: Sarusi István
Az okker/barna mák virága
Forrás: Sarusi István

 

Pillantsunk rá, mely országok vezetnek a máktermesztésben! Jelenleg a csehek 30 000-40 000 hektárral vezetnek. Második helyen Törökország áll, majd követi Spanyolország, ahol nem étkezési mákot, hanem orvosit termesztenek kizárólag zárt rendszerben, morfin előállításához. Utánuk következik fej-fej mellett Szlovákia és Magyarország: országonként 4000-5000 hektáros termőterülettel.

No de térjünk vissza Pém Bálinthoz, aki egy szlovák asszonytól leste el a fehér mák termesztésének fortélyait.  „Ez az asszony mintegy 15-20 hektáron dió pótlására termesztette a hegyekben e növényt – emlékszik vissza Pém Bálint a mezőgazdasági egyetemi gyakorlata során történt találkozásra.  Nagy magasságokban ugyanis a dió már nem terem. Helyette van fehér mák, amit kézzel törnek és dolgoznak fel. Ezt használják süteménybe vagy olajat készítenek belőle. A termelt haszonnövények közül a máknak a legmagasabb a kalciumtartalma.”

Írta és fényképezte: Sarusi István

Hozzászólások

Sétára csábít a vecsési Halmi-turján tanösvény

Sétára csábít a vecsési Halmi-turján tanösvény

Az agglomeráció települései, ipartelepei és raktárai közé beszorult nagybetűs Természetért és ezer év történelméért érdemes kiruccanni Vecsésre.

Rekordszámú túzokot figyeltek meg az Alföldön

Rekordszámú túzokot figyeltek meg az Alföldön

A világszerte veszélyeztetett fajnak jelentős állománya él Magyarországon, nagy része a Dévaványai-síkon.

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Kizárólag az Antarktisz bizonyos területein találhatók meg, és egy embernél is nagyobbra nőhetnek.

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Nem valószínű, hogy újra szem elé kerül a különleges madár.

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

A nemzeti park munkatársait is meglepte az állat.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket