Abigél, Alex, Apollónia2025. február 09., vasárnap
Természet

A klímaváltozás hatása az afrikai vadkutyákra

National Geographic Magyarország

Az állatfaj már így is veszélyeztetett státusú, ám a klímaváltozás újabb csapást mérhet rá.

Forrás: inaturalist

Az afrikai vadkutya (Lycaon pictus) nemcsak viccesen bájos külsejű, de csúcsragadozóként az ökoszisztéma igen fontos eleme is. Azonban, mint minden csúcsragadozót, ezt az állatot is egyre csökkenő egyedszámban láthatjuk. A Természetvédelmi Világszövetség (IUCN) adatai alapján már csupán mintegy 1400 felnőtt vadkutya rohangál zsákmány után Afrikában.

A Washingtoni Egyetem kutatói botswanai és ausztrál kollégáikkal nemrégiben a PNAS folyóiratban mutatták be a legújabb kutatási eredményüket, amely szerint a vadkutya kölykeinek születési ideje eltolódik a klímaváltozás miatt. Számos élőlény esik át változáson, például a korábban érkező tavasz miatt előbb nyílnak a virágok, ám ezek a változások nem egyformán érvényesek minden élőlényre, így pedig az egymásra utalt élőlények egyensúlya rendkívül könnyen felborulhat. Az afrikai vadkutya az első nagy testű húsevő állat, amelynél ezt az átalakulást kimutatták most.

Afrikai vadkutya kölykök
Forrás: inaturalist

A szakemberek 30 évnyi adatot elemeztek, amelyet a velük együttműködő vadmegfigyelő szervezetek gyűjtöttek 60, Botswana északi részén élő vadkutya-falkáról. Az itteni élőhely a faj legnagyobb egybefüggő élőhelye (amelyet azonban nemcsak a felmelegedés, de az élőhely feldarabolódása is fenyeget). A faj szaporodási időszaka télre esik (májustól augusztusig), majd a születésüket követően a kölykök mintegy 3 hónapot a vacokban töltenek anyjukkal, mielőtt csatlakoznának a vadászó falkához. A vackolási időszak hőmérsékleti adatai egyenes összefüggést mutattak a túlélő kiskutyák számával: minél melegebb volt ekkor, annál kevesebb kölyök csatlakozott tél végén a falkákhoz, vagyis kevesebb volt a túlélő.

Az adatelemzések szerint évtizedenként egy héttel tolódott ki a kicsinyek születési ideje, mégpedig a régió gyors ütemű felmelegedése miatt.

Az afrikai vadkutyák erősen szociális állatok.
Forrás: inaturalist

A kutatás szerint 3 évtized alatt a vadkutyák kölykeinek születési ideje 22 nappal későbbre tolódott, így az állatok alkalmazkodnak ahhoz, hogy az év, egyre későbbre tolódó leghűvösebb időszakában jöhessenek világra utódaik. Azonban ennek az eltolódásnak hatására kevesebb kiskutya érte meg a felnőttkort, mivel hamarabb lett meleg, ami kölykök adott életkorában nem jó, így  több kisállat elpusztult. Az ilyen átalakulást fenológiai csapdának nevezik, ez azt jelenti, hogy bár az élőlény a főbb életeseményeinek időzítésével igyekszik alkalmazkodni a klímaváltozás miatt eltolódó évszakos változásokhoz, ugyanez a klímaváltozás olyan környezeti átalakulásokkal is jár, amelyek miatt károssá válik ez az alkalmazkodó magatartás. Az ilyen csapdahelyzetből gyakorlatilag nincs kiút.

„Szerencsétlen módon cseberből vederbe helyzet állt elő” – mondta Briana Abrahms, a kutatás vezetője. „Az afrikai vadkutyák későbbre tolták az ellési idejüket, hogy összhangban maradjanak az ehhez optimális leghűvösebb napokkal, azonban ez ahhoz vezetett, hogy később, a már megszületett kicsinyek vackolási időszakában túl meleg volt, ez pedig csökkentette a túlélési esélyüket.”
A kutatók szerint a hasonló, klíma miatti eltolódás más csúcsragadozókat is érint.

Hozzászólások

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Orvvadászokat bérelnek fel, akik akár hónapokig is a dzsungelben élnek, hogy lecsaphassanak a veszélyeztetett állatok egyikére.

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

A vörösbegy az egyik legkedveltebb madárfajunk, azt azonban kevesen tudják, hogy télen miért ennyire barátságosak a példányok.

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

A szárcsa a hideg hónapokban sokszor hatalmas csapatokban verődik.

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

A szakértők egyelőre nem tudják, mi lehet a viselkedés oka, de vannak ötleteik.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket