Bernadett, Simon, Zenkő2025. február 18., kedd
Természet

Hibrid páviánok

National Geographic Magyarország

A főemlősök vizsgálatával a hibridizáció fontosságára és árára derült fény.

Sárgás babuinok az Amboseli Nemzeti Park könyékén.
Forrás: Arielle Fogel

 

Kenyában, az Amboseli Nemzeti Park közelében élő páviánok génvizsgálata arra mutatott rá, hogy e majmok génjeik több mint harmadát más, rokon páviánfajtól kapták. A Duke Egyetem vezette nemzetközi kutatásban mintegy 440 páviánt vizsgáltak meg, az egyedek időben 9 generációt öleltek át. A sárgás babuin (Papio cynocephalus), a rezidens páviánfaj egyedei rendszeresen találkoztak és keveredtek az Anubisz-páviánok (Papio anubis) egyedeivel, ez utóbbi faj képviselői a sárgásaktól északnyugatra eső területen élnek. Az állatokat 1971 óta szinte minden nap megfigyelték, s ennek során feljegyezték, amikor „kívülálló” páviánokkal párzottak, s azután azt is, hogy az utódok sorsa miként alakult.

A sárgás és az Anubisz-páviánok 1,4 millió éve különvált evolúciós utat járnak be és külön fajok, azonban, ha találkoznak, képesek egymással szaporodni. Az 50 évnyi megfigyelés adataiból semmi se utalt arra, hogy a hibrid kölykök életében bármi plusz probléma volna! Minden „vegyes házasságból származó” páviánkölyök sorsa jól alakult, sőt, néhányuké jobban is, mint a többieké. Az is kiderült, hogy azok a páviánok, amelyek több Anubisz-pávián gént hordoztak, hamarabb ivaréretté váltak, a társas kapcsolataikban sikeresebbek voltak, és a hímek sikeresebben találtak párt maguknak.

A kutatócsoport a páviánok segítségével az emberi faj múltbéli hibridizációinak hatását is vizsgálta. Ma minden Afrikán kívüli ember hordoz neandervölgyi, illetve gyenyiszovai géneket, és feltehetően még korábban élt elődeink, a különféle ősibb hominidák is hibridizálódtak egymással. Ezek a régi találkozások ma is befolyásolják az életünket az egyes genetikai hajlamainkon keresztül. Mivel azonban ma egyedül mi képviseljük fajunkat, a Homo sapiens sok tízezer éve nem tud kivel hibridizálódni, az Amboseli páviánjai még képesek rokon fajaikkal keveredni, így a páviánok segíthetnek megérteni e folyamatokat.

Egy hím és néhány nőstény sárgás babuin az Amboseliben.
Forrás: Arielle Fogel

A vizsgált 9 generáció adatai alapján a sárgás babuin fajba tartozó rezidens majmok a DNS-ük átlag 37 százalékát az Anubisz-páviánoktól kapták. Ezek egy része az elmúlt 7 generáción belüli keveredésből adódott, ám mintegy a fele sokkal régebbi, több száz, vagy ezer generációs múltba nyúlik vissza.

Azonban a génvizsgálatokból arra is fény derült, hogy egyes régen átvett DNS-töredékek különösen megterhelőek lehettek a hibrid majom számára, befolyásolta a szaporodásukat és a túlélésüket valahogyan, s ennek következtében ma már kisebb eséllyel jelennek meg e gének az utódok genomjában. Ez pedig az emberi genetikai kutatásokkal is összhangban van, ugyanis ezekből úgy tűnik, hogy őseink ugyanígy megfizettek a hibridizációért, azt azonban ma már – a korlátozott ősi maradvány és ősi DNS miatt – nem lehet kideríteni, hogy melyik neandervölgyi és gyenyiszovai gének voltak ártalmasak számunkra.

A páviánok esetében arra jutottak, hogy a természetes szelekció azokat a hibridként hordozott géneket hajlamosabb kirostálni, amelyek más gének kifejeződését (ki-be kapcsolódását) irányítják. A kutatók a későbbiekben pontosítani szeretnék azt is, hogy mi módon függhet össze a kölcsönvett gén a túléléssel, szaporodással. A most elért eredményekre csakis a terepi megfigyelések és a genetikai vizsgálatok együttesen vezethettek el.

Hozzászólások

Sétára csábít a vecsési Halmi-turján tanösvény

Sétára csábít a vecsési Halmi-turján tanösvény

Az agglomeráció települései, ipartelepei és raktárai közé beszorult nagybetűs Természetért és ezer év történelméért érdemes kiruccanni Vecsésre.

Rekordszámú túzokot figyeltek meg az Alföldön

Rekordszámú túzokot figyeltek meg az Alföldön

A világszerte veszélyeztetett fajnak jelentős állománya él Magyarországon, nagy része a Dévaványai-síkon.

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Kizárólag az Antarktisz bizonyos területein találhatók meg, és egy embernél is nagyobbra nőhetnek.

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Nem valószínű, hogy újra szem elé kerül a különleges madár.

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

A nemzeti park munkatársait is meglepte az állat.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket