Malvin, Teréz2023. október 01., vasárnap
Természet

A tündérmadár is a barátait segíti

National Geographic Magyarország

Ausztrália nemcsak veszélyes, de cuki állatokban is gazdag, ezek egyike a lazúr tündérmadár, amelynek baráti körét vizsgálta egy új kutatás.

Lazúr tündermadár hím
Forrás: inaturalist

A The Conversation számolt be arról, a Current Biology hasábjain közzé tett kutatásról, amelyet ausztrál kutatók végeztek a lazúr tündérmadár (Malurus cyaneus) viselkedéséről. Ez az apró énekesmadár többszintű társas kapcsolatokat tart fenn, és, amint azt a kutatás feltárta, a barátainak szívesen is segít – az idegeneknek viszont nem.

A többszintű társas kapcsolatokat úgy képzeljük el, mint a matrjoska babákat: legbelül a család, azon kívül a rokon családokból álló klán, majd azon is kívül a klánokból felépülő törzs található. Az ember mellett számos állatra jellemző ez, ám a madarakról nem túl rég derült csak ki, hogy szintén képviseltetik magukat e társadalmak közt. Nem teljesen világos azonban, pontosan mik az előnyei az efféle társadalmi felépítménynek, egy, emberi példákon alapuló elmélet szerint az, hogy párhuzamosan tarthatnak így fenn az egyedek többszintű együttműködést, rangsorolva azok fontosságát.

Lazúr tündérmadár tojó
Forrás: inaturalist

 

Az ausztrál kutatók a lazúr tündérmadár csoportjai segítségével vizsgálták meg ezt az elméletet. A faj 2-6 egyedből álló családi közösségekben él, ezek egymás közelében fészkelnek és igen szoros kapcsolatot tartanak fenn egymással. A szaporodási időszakon kívül ezen felül e kis családi csoportok a szomszédos területek csoportjaival (klánok) is „összejárnak” és közeli viszonyban maradnak, a klánok pedig nagy, de lazább közösségeket alkotnak. Ennek hatására az egyes madaraknak lesznek nagyon közeli, szoros kapcsolatai is, és távoli ismerősei is. A kutatók a felmérés kezdetén különböző színű gyűrűket tettek a madarak lábaira annak függvényében, hogy mely közösség részei voltak.

A tündérmadár gyakran kér segítséget fajtársaitól, ha bajba kerül, a segítségkérő hangok hatására a többiek például riasztó hangot adnak ki a ragadozó közelében, vagy elterelik annak figyelmét az úgynevezett egérfutás módszerével. Ez utóbbi során a tündérmadár leszáll a talajra a ragadozó közelében, és fel-alá rohangál, pont úgy, ahogy egy egér is teszi (lásd a lentebbi videóban). Könnyen érthető, hogy ez a módszer igen veszélyes tett!

A kutatók a gyűrűzés során felvették a kismadarak által kiadott segélykérő hangokat, majd később lejátszották ezeket a madarak élőhelyén, kiegészítve egy kitömött ragadozó kihelyezésével, és megvizsgálták, mely fajtársaik is sietnek a segélykérő hang alapján annak az egyednek a segítségére. Tesztelték úgy, hogy a kis családi, a kláni, illetve a nagyobb csoportban meglévő kapcsolatrendszer egy-egy képviselőjének hangját játszották le, illetve egy-egy teljesen idegen fajtársét is.

Az idegen fajtársakéra rá se hederítettek a tündérmadarak, a legnagyobb arányban a közeli barátnak siettek a segítségére. A többszintű társadalmi felépítés számtalan alkalommal is kialakult az evolúció során, és a kutatók szerint beigazolódott az az elképzelés, hogy az együttműködést rangsorolva igen hatékonyan működnek ezek a kapcsolatrendszerek. Bár az embertől függetlenül alakult ki a tündérmadarak e társas viselkedése, nagyon hasonlít arra, ahogy mi magunk is viselkedünk a saját kapcsolatrendszereinken belül.

Kecses röptű madár

Kecses röptű madár

Kedvelem a vizes élőhelyeket, a folyókat, holtágakat, halastavakat, patakok mentét, erdei tavakat bármelyik legyen is. Ezen élőhelyeket érdemes tavasszal és ősszel gyakrabban felkeresni, hiszen madárvonulás idején, ha a szerencse mellénk szegődik, mindig lelhetünk valami madárritkaságot.

2023. szeptember asztrofotója: Sarki fény színjátéka

2023. szeptember asztrofotója: Sarki fény színjátéka

A fotográfus a természet szépségeit úgy kívánja megörökíteni, ahogy az adja magát.

Rejtőzködő szürkeövesek

Rejtőzködő szürkeövesek

A lepkékről talán a színek jutnak először eszünkbe, pedig még a nappali lepkék között is jó néhány rejtőmintázatú fajt találunk.

Ritka költőfaj a Duna-Dráva Nemzeti Park területén

Ritka költőfaj a Duna-Dráva Nemzeti Park területén

A Duna-Dráva Nemzeti Park Dunai Tájegységében található Riha-tó nádasában több mint négy évtizede ismert egy igen jelentős, vegyes gémtelep, ahol gyakran találkoznak a madármegfigyelők különleges, ritka fajokkal is.

Sokféle tigrisek

Sokféle tigrisek

Ma már több tigris él fogságban, mint szabadon Ázsia ősvadonában.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket