Zita, Mariann, Anasztáz2025. április 27., vasárnap
Természet

Fogyatkozó madarunk a széki lile

National Geographic Magyarország

Immáron harminc éve annak, hogy Soltszentimre határában elterülő szikes tavakon életem első széki liléit (Charadrius alexandrinus) megpillantottam egy derűs nyári napon.

Széki lile
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

 

 

A madarászat egyik legszebb része a parti madarak más néven a limicolák megfigyelése. A teleszkóp lencséjén keresztül szemlélve sok apró határozói bélyeg alapos megfigyelése szükségeltetik egy-egy faj meghatározásakor. Különböző időszakban és életkorban más-más bélyegek a meghatározóak. Vannak nyugalmi tollruhák, nászruhák, fiatalok, öregek, valamint életkorban átmeneti alakok. Ettől szép és egyben izgalmas a parti madarak meghatározása és megfigyelése.

Visszakanyarodva a parti madarak közé tartozó széki liléhez, nos, akkoriban még több pár fészkelt hazákban, bár abban az időben sem volt gyakori madárfaj.
Nevének eredete költőhelyére utal. Idehaza a sekély vizű szikes tavak közelében, az erősen legeltetett szikeseken vagy már a kiszáradó szikes tavaknak a medrében a talajon fészkel. A szék elnevezése a szik megfelelője a Kiskunságban. Érdekesség hogy régen a szikes tavak partján összesöpört sziksóból mosásra alkalmas szappant főztek.

Széki lile
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

A madár színe kiváló rejtő szín ebben a környezetben. A párok márciusban fognak a költéshez, gyakran többen egymás közelében. A hím széki lile sekély mélyedést kapar, amelyet száraz birkatrágyával, algával és növényi szálalakkal bélel puhára. Áprilisban rakja le homokszínű alapon foltos tojásait, melyek szintén észrevétlenül simul környezetébe. A pár mindkét tagja kotlik. A fiókák 24-26 nap elteltével kelnek ki, és mivel fészekhagyók, pár óra elteltével szüleik elvezetik a fészektől. Ha veszély fenyegeti őket, a szülők vészhangot adnak, mire a fiókák a talajrepedésbe vagy a zsombékok mögött lapulnak meg, ekkor az öreg madarak szárnyaszegetten elterelik a betolakodót: ők magukat sérültnek tettetik magukat, így elvonva a ragadozó vagy akár a közeledő ember figyelmét a fiókáktól. Egy hónapos koruk után tudnak majd jól repülni, addig szüleik vezetgetik őket.

Évente csak egy fészekaljat nevelnek, azonban a gyakran meghiúsuló költés miatt pótköltésbe kezdenek. Rovarokat, pókokat fogyasztanak, fiókáik már az első napokban önállóan táplálkoznak. Európai állományuk csökken, ezzel is magyarázható a hazai fogyatkozása.
Magyarországon fokozattan védett madárfaj, természetvédelmi értéke 1 000 000 forint.

Korábban ismeretlen mélytengeri fajokra bukkantak

Korábban ismeretlen mélytengeri fajokra bukkantak

Az új állatok a görög mitológia alvilággal és sötétséggel kapcsolatban álló alakjairól kapták neveiket.

Zsákmánya testrészeivel díszíti fel magát ez az állat

Zsákmánya testrészeivel díszíti fel magát ez az állat

A csontgyűjtő meglehetősen morbid módszert választott a rejtőzködésre.

Hihetetlenül ritka ragadozó madarat fotóztak Szolnok közelében

Hihetetlenül ritka ragadozó madarat fotóztak Szolnok közelében

Ez az állatfaj ezelőtt mindössze hat alkalommal tűnt fel hazánkban.

Szokatlanul nagy számban érkeztek hazánkba kis pólingok

Szokatlanul nagy számban érkeztek hazánkba kis pólingok

Magyarországon viszonylag ritka átvonulónak számítanak ezek a madarak.

Ezek a világ legritkább pingvinjei

Ezek a világ legritkább pingvinjei

Aprók, viccesek és a kihalás fenyegeti őket.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket