József, Bánk2024. március 19., kedd
Természet

Hazánkon átvonuló partimadár

National Geographic Magyarország

Márciusban elkezdődik a madarak vonulása, ilyenkor a tőlünk délre telelő partimadarak északi költőhelyük felé tartva, átvonulnak hazánk területén. Abban az esetben, ha útjuk során táplálékban gazdag élőhelyet találnak, elidőznek rövid ideig, a madármegfigyelők nagy örömére.

Parti lile
Forrás: Ifj. Vasuta Gábor

 

 

Nem feledem azokat a kora tavaszi napokat, mikor vonattal jártam a kiskunsági szikes tavakhoz, ahol naphosszat elidőztem a parti madarak megfigyelésével. Mindig megdobogtatta a szívemet egy-egy már nászruhát öltő parti lile (Charadrius hiaticula), amely a sekély vízben szorgosan táplálkozott.

Északi hazájában a tengerpartok mentén fészkel, a köves, homokos, kavicsos, kopár területeken. Fészket nem épít, csak egy apró mélyedést kapar, ahová mesterien el van rejtve tojása. Az ember szinte már csak akkor veszi észre a kotló madarat, mikor az leugrik a fészkéről, és ebben az esetben szárnyaszegettnek tettetve magát próbálja a támadót minél messzebb csalogatni a fészektől.

Parti lile fészke az angliai Foulney-szigeten.
Forrás: Getty Images

A kotlás folyamán a fészke mellé, csigahéjakat, üregi nyúl ürülékét, apró kavicsokat és növényi részeket halmoz fel, ezzel is elrejtve tojásait. Tojásai nagyon szépek, piszkosfehér alapon vegyesen szürke és fekete cseppfoltokkal tarkítottak. A szülők felváltva kotlanak, majd 23-25 nap múlva kelnek ki a tojásból a fiókák. Fészekhagyók, alig száradnak meg, már el is hagyják a biztonságos fészket, ekkor szüleik óvják őket. Csak háromhetes korukban tudnak repülni.

A parti lile évente kétszer is költ. Apró rovarokat, pókokat, rákokat, csigákat és férgeket eszik. Érdekesség, hogy a nagyobb termetű gilisztákat, rovarlárvákat, felaprítja és részletekben nyeli le.
Hazánkban március és május között valamint az őszi vonulás során augusztus és október között találkozhatunk velük, leggyakrabban a lecsapolt halastavak mentén, szikes tavainknál, nagyobb folyóink zátonyain.
Nászruhában a 19 centiméteres madár homloka fehér, fölötte a szemek között széles fekete sáv látható, amely egybeolvad a csőr tövétől a szemen át a tarkó felé húzódó, ugyancsak fehér sávval. A feje teteje és háta barna színű, torka és széles nyakörve fehér, alatta valamivel keskenyebb fekete örv helyezkedik el.
Az úgynevezett nyugalmi ruhában a fej és a nyak fekete színei barnával tarkáltak. A fiatalok fejéről hiányzik  a fekete-fehér mintázat, a begyörvük meleg barna és nem összefüggő. Hangja dallamos „dui”. Őszi vonulás idején, már gyakran megjelennek a teleszkóp lencséjében a fiatal madarak is, ekkor a nála gyakoribb fiatal kis lilével lehet összetéveszteni.
Magyarországon védett madárfaj, a természetvédelmi értéke 25 000 forint.

Kora tavasszal megjelenő nappali lepke

Kora tavasszal megjelenő nappali lepke

A tél elmúltával egyre többfelé találkozhatunk lepkékkel. Az egyik, áttelelés után már tél végén, kora tavasszal is látható faj a citromlepke (Gonepteryx rhamni). Országszerte előfordul.

2024 első fecskéi

2024 első fecskéi

Az idén március 18-án láttam az első füsti fecskéket (Hirundo rustica) a Kispodárpusztai-tároló felett vadászni.

Sebességkorlát

Sebességkorlát

Egy új kutatás feltárta, miért a közepes termetű állatok, mint például a gepárd lehetnek a leggyorsabbak.

A cecelégynek is árt a hőség

A cecelégynek is árt a hőség

A cecelégy nemcsak abban különleges, hogy a rendkívül súlyos álomkór terjesztője, hanem abban is, hogy légy létére elevenszülő.

A valódi homokférgek

A valódi homokférgek

Most fut a mozikban a Dűne 2 – vajon a fantasztikus homokféregnek van-e létező megfelelője a valóságban?

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket