Ella, Linda, Levente, Katalin2025. február 13., csütörtök
Természet

Tudni szeretnéd, milyen ízeltlábút fotóztál?

2023.06.10.Pribéli Levente
National Geographic Magyarország

Hazánkban körülbelül 45 000 ízeltlábú faj előfordulása ismert. Senki nem ismeri az összeset. Vannak viszont olyan felületek, ahol nagy esély van rá, hogy valaki segít majd a határozásban.

Bár vannak jellegzetes fajok is az egyenesszárnyúak (sáskák, szöcskék, tücskök) között, jónéhány faj határozása nagy szakértelmet igényel.
Forrás: Pribéli Levente/ izeltlebuak.hu

 

Természetfotósként és ízeltlábúak iránt is érdeklődő biológusként én is használok közösségi adatgyűjtő felületeket, jelentős részben azért, hogy segítséget, megerősítést kapjak az általam fotózott élőlények meghatározásában. Van, hogy szinte fogalmam sincs, mit fotóztam, ilyenkor különösen nagy segítség, ha az adott terület szakértői választ adnak. Két, sokak által használt hazai felület az Izeltlabuak.hu és a Lepketérkép adatbázis.

Használatuk egyszerű: fel kell töltenünk egy vagy több képet a talált állatról, meg kell jelölnünk a minél pontosabb helyszínt és az időpontot, valamint megadhatjuk a megfigyelő(k) nevét, az egyedszámot. Megjegyzést is írhatunk, ha szeretnénk. A helyet és a dátumot, ha szerepel a feltöltött fotó adataiban, automatikusan is beolvassák a programok, de azért érdemes ellenőriznünk. Fajcsoporttól és felülettől függően jellemzően néhány napon (de akár néhány órán) belül kapunk választ, melyet az izeltlabuak.hu-n belépve a honlap jobb felső felén egy értesítés is jelez.

A molylepkék határozása már csak rendkívüli fajgazdagságuk miatt sem egyszerű. Az Izeltlabuak.hu oldal egyik határozójának köszönhetően tudtam meg biztosan, hogy egy közönséges pusztamolyt (Brachodes pumila) sikerült fotóznom a Vértesben. Nevével ellentétben egyáltalán nem gyakori faj, és különleges élőhelyekhez kötődik.
Forrás: Pribéli Levente/ izeltlabuak.hu

 

Mi lesz az adatokkal?

Böngészhetjük mások adatait is (az érzékeny adatok nem láthatóak pontosan), de nézhetünk összefoglalásokat, listákat saját megfigyeléseinkről is. Akit ez motivál, gyűjthet hosszú fajlistát: ha rendszeresen használjuk az oldalakat, gyorsan bővülhet a megfigyelt fajaink száma. (Az Izeltlabuak.hu oldalon könnyen megtekinthető a listánk). Amellett, hogy jó tanulási segítséget jelentenek a közösségi adatgyűjtő felületek, több más hasznuk is van.
Volt példa rá, hogy ezek segítségével derült ki egy kertben fotózott lepkéről, hogy ez a faj első dokumentált magyarországi megfigyelése. De természetvédelmi szempontból ritka fajoknál a védelmük szervezésében is segítséget jelenthet előfordulási helyük ismerete. Különösen értékes, de eddig alulkutatott, alig ismert területekre irányíthatják a figyelmet az onnan érkező értékes adatok. Az ilyen oldalak segíthetnek az ízeltlábúakkal foglalkozó szakembereknek abban, hogy szinte valós időben követhessék, éppen melyik faj rajzik, és pontosabb képet alkothassanak azok elterjedéséről. Utóbbi céllal készülőben van az első magyarországi lepkeatlasz, mely nagy részben épp a fenti adatbázisok adataira fog támaszkodni. Mindezek mellett nemzetközi összegző munkákhoz is hozzájárulhatnak az adataink. Nemrég például az Izeltlabuak.hu Facebook oldalán tették közzé, hogy a Természetvédelmi Világszövetség (IUCN) készülő európai éjjeli lepkék Vörös Listájának összeállításához 60 000 adattal járult hozzá a hazai honlap.

Nappal, egy bábakalácson pihenve sikerült rátalálnom erre a védett vasvirág-csuklyásbagolyra (Cucullia xeranthemi).
Forrás: Pribéli Levente/ izeltlabuak.hu

Léteznek persze további hasonló adatgyűjtő oldalak, köztük az Országos Kétéltű- és Hüllőtérképezés honlapja, a Vadonleső program, vagy a nemzetközi iNaturalist oldal, ahová a világ minden tájáról feltölthetjük bármilyen élőlényről készült fotóinkat is. Érdemes használni az itt felsorolt oldalak bármelyikét, de akár többet is kipróbálhatunk!

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

A tavasz közeledtével még tehetünk lépéseket, hogy megkönnyítsük madaraink életét.

Ritka, fekete farkasokat vettek videóra

Ritka, fekete farkasokat vettek videóra

Egy lengyel erdőben sikerült lencsevégre kapni őket.

Megváltozott egyes brit mókusok koponyája

Megváltozott egyes brit mókusok koponyája

Az őshonos, ám kipusztulóban lévő brit vörös mókusok annak hatására estek át jellegzetes átalakuláson, hogy az ember etette őket.

Virágozni kezdett Magyarország egyik legritkább növénye

Virágozni kezdett Magyarország egyik legritkább növénye

A faj kis híján eltűnt hazánkból, ezért az 1970-es években védelembe vették.

Kizárólag a Kárpát-medencében él ez a ritka vadvirág

Kizárólag a Kárpát-medencében él ez a ritka vadvirág

A veszélyeztetett növény fennmaradását a turizmus fenyegeti, ám most megoldást találhattak erre a problémára.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket