Csilla, Noémi, Kájusz2025. április 22., kedd
Természet

A nyári rétek csipkeruhás tündérei

National Geographic Magyarország

Amikor mi az árnyékba húzódunk valami hideg itallal, a napsütötte rétek rovarvilága felélénkül, ez az ő szezonjuk.

Keleti rablópille
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

A forró nyári napokon érdemes korán kelni, és a napkeltét már a réten nézni, a kissé talán harmatos fűben még nyugodtak az állatok: a lepkék, bogarak megkapaszkodnak a fűszálakban, virágokban, és várják, hogy az első sugarak elkezdjék melegíteni őket. Ilyenkor a legkönnyebb megfigyelni és fényképezni őket, sőt, van olyan rovar, amit szinte csak kora reggel lehet.

Jól elbújt! Bár a kijelentés viccesnek tűnhet, ám egy magas füvű réten már pár méterről is kihívás észrevenni őket ebben az állapotban.
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

A keleti rablópille (Libelloides macaronius) első ránézésre lepkének tűnhet, azonban a fátyolkákhoz kötik a rokoni szálak. Ragyogó sárga-fekete (néha a sárga egészen fakó, szinte fehér is lehet) mintás szárnyai ellenére is meglehetősen nehéz észrevenni, amíg nem tárja szét a szárnyait, beleolvad a fűszálak rengetegébe.

Ahogy a felkelő Nap egyre jobban melegíti, úgy mászik egyre magasabbra a fűszálon.
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

Ahogy azonban a napfényben egyre jobban felmelegednek és egyre inkább felmásznak a fűszálak tetejére, láthatóbbá is válnak. A felszállás előtti utolsó 1-2 percet már széttárt szárnyakkal töltik, ezzel még hatékonyabban melegednek, s ilyenkor a szárnyaik rezgetésével maguk is elősegítik, hogy az izmaik elérjék üzemi hőmérsékletüket. Az alacsonyan álló Nap átsüt ragyogóan sárga szárnyaikon, és ilyenkor már jól láthatóak. Azonban, mivel ragadozók, ők maguk is igen jó látnak, s könnyen észreveszik a feléjük settenkedő fotóst, s jól időzített módon hirtelen felszállnak.

Keleti rablópillék párzása (2005-ben készült képen)
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

A keleti rablópille repülő rovarokra vadászik, emiatt ő maga kiválóan manőverezik repülés közben, olyan, mintha csak a rovarvilág fecskéje lenne. Gyors irányváltásokkal cikázva üldözi kiszemelt zsákmányát, szinte látni se lehet, annyira fürge, a zsákmányt a lábaival kapja el. E vadászati módszerében kissé a szitakötőkre hasonlít (a tudományos nevét is ennek köszönheti: Libelloides = a Libellula szitakötőkre hasonlító).

A rablópille kettős szeme, a két részt kis árok választja el. A fentebb lévő felével kizárólag az UV-tartományú fényt látja, ezért is kötődik életmódja a ragyogóan napsütéses időszakhoz. Az állatka szemein túl érdemes megnézni a lábak végén lévő karmokat is: ezekkel nemcsak a fűszálakon kapaszkodik, hanem a zsákmányát is velük ragadja meg.
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

Látása nemcsak kiváló, hanem különleges is, és ez az életmódját is befolyásolja. Szeme két részre oszlik, az előre tekintő fele kizárólag ultraibolya tartományban érzékeli a környezetét, az alsó fele zöldre-kékre érzékeny. Ez a speciális, UV-n alapuló látás teszi lehetővé, hogy a repülő zsákmányát könnyen elkülönítse az égi háttértől, szemlencséi elhelyezkedéséből adódóan rendkívül kontrasztosan tűnik fel előtte, így precízen tud vadászni is rá. Ez azonban a ragyogóan napfényes időszakhoz köti a sikeres vadászatát. Olyan jól lát, hogy a közelében elrepülő szárnyas hangyát 2 méterről észreveszi, beméri és már reppen is fel, hogy elkapja! Az UV tartománynak köszönhetően látása élességére (rendkívüli jel/zaj arányára) jellemző, hogy még a híresen kiváló látású szitakötőkét is felülmúlja.

Nőstény keleti rablópille. Egészen rövidke tojócsöve van, amit gyakorlatilag nem is veszünk észre.
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

Általában június közepe-vége táján jelennek meg a keleti rablópillék, és akár még augusztus elején is találkozhatunk néhány egyeddel. A jellemző időszakuk a legmelegebb nyári hetek ideje. Kínától a Közép-Európáig számos helyen, de csak kicsiny, foltszerű élőhelyeken megtalálható. Életéhez, szaporodásához olyan rétekre van szükség, ahol hosszú szálú fű van, ezekre rakják le a nőstények a petéiket is, és ezeken pihennek a kifejlett állatok éjjel, vagy vadászat közben.

Hím keleti rablópille (a potroh végén lévő kis kampókról könnyű felismerni).
Forrás: Landy-Gyebnár Mónika

A nőstények sorban egymás után rakják a fűszálakra a petéket, amelyekből az időjárástól függően, de kb. egy hónap alatt kelnek ki a lárvák. A keleti rablópille lárvái a hangyalesőkéhez hasonlók, hatalmas, kampós rágóik vannak, s ezekkel ragadják meg zsákmányaikat.

Keleti rablópille lárvája, harmadik lárvastádiumban. Rendkívül rejtett életmódú, nem igazán lehet csak úgy belefutni, a rét talaján vadászik ugyanis.
Forrás: inaturalist

Három lárvastádiumuk van, ezek hossza napfénytartamtól és a rendelkezésre álló eleségtől függ. Meglehetősen nagyok a lárvák, a harmadik stádiumban már jó egy centisek a rágóik nélkül. Lárvaként telel át az állatka, aztán a következő év késő tavaszán, nyár elején bábozódik be, s újabb egy hónap múltán kelnek ki a felnőtt egyedek.

A keleti rablópille hazánk fokozottan védett rovarkincse, természetvédelmi értéke 100 000 forint.

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Vadászpilótákat megszégyenítő gyorsulást él át ez a pók

Az alig pár milliméteres ausztrál pávapókok eddig pazar színeikről és látványos udvarlási rítusukról voltak híresek, kiderült, hogy az ugrásukban is rekorderek.

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

A villámcsapás akár hasznos is lehet egy fának

Egyes nagy termetű trópusi fák számára a villámcsapás nem végzetes, hanem életadó.

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

Az Adélie-pingvinek évezredes múltját vizsgálták

A kutatás során mind a pingvinek egykori jelenlétének, mind pedig étrendjének nyomait feltárták.

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

Lepkegyűjteményekben követhető egy betegség terjedése

A múzeumi állatgyűjtemények, bár sokakban ellenérzéseket kelt a meglétük, rengeteg hasznos tudományos kutatást szolgálnak anélkül, hogy újabb példányokat kellene elpusztítani.

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Ritka halászsasok érkeztek az Alföldre

Magyarországon csak kisszámban vendégeskednek ezek a csodálatos madarak.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket