Vencel, Salamon2023. szeptember 28., csütörtök
Természet

Pöttyei segítik a királylepkét a vándorlásban

National Geographic Magyarország

A több fehér pöttyöt viselő egyedek sikeresebben elérik a vándorlás úti célját, a faj telelő területeit.

Pompás királylepke
Forrás: inaturalist

A Georgiai Egyetem ökológusa vezette kutatócsoport fedezte fel a pompás királylepkék (Danaus plexippus) e különös tulajdonságát, miközben az állatfaj vándorlását vizsgálta. Az egyelőre nem világos, mi módon segíthetik a pöttyök a repülést, ám elképzelhető, hogy megváltozik a légáramlás a szárny pöttyei mentén.

„Azért fogtunk bele a projektbe, hogy kiderítsük, mitől lesz sikeres hosszú távú vándor ez a kicsike állat” – mondta a kutatást vezető Andy Davis. A kutatók eleinte azt gondolták, a sötét szárnyak lehetnek inkább a királylepke segítségére a repülés során, mivel a sötét felület hatékonyabbá teszi a repülést. Végül azonban pont ezzel ellentétes eredményt kaptak: minél nagyobb része volt fehér a szárnyaiknak, annál esélyesebb volt, hogy sikerrel teljesítsék a 3000 kilométeres repülést. „Úgy tűnik, a fehér pöttyökben rejlik a különbség!” – tette hozzá Davis.

A királylepke, rokonai és azok fehér pöttyei, az alsó két faj nem vándorol.
Forrás: University of Georgia

Több mint 400 királylepkét vizsgáltak meg, a vándorút különböző szakaszai. Kiderült, hogy azok, amelyek sikeresen elérték a mexikói telelőhelyet, 3 százalékkal több fehér, és ugyanennyivel kevesebb fekete szárnyfelülettel rendelkező egyedek voltak. A felismerést követően a kutatók összehasonlították a királylepkét a közeli, azonban nem vándorló életmódú rokonai múzeumi gyűjteményi példányaival. A nem vándorlók sokkal kevesebb fehér pöttyöt viseltek szárnyaikon, mint a királylepke! Egyetlen kivételt a legközelebbi rokon, félig vándor életmódú dél-amerikai királylepkefaj (Danaus erippus) jelentette, nála közel hasonló arányú volt a fehér pöttyökkel fedett szárnyfelület.

A déli rokon, Danaus erippus, amely részleges vándor.
Forrás: inaturalist

A kutatók szerint a különböző királylepkefajok színei összefüggenek azzal, mennyi napsugárzást kapnak útjuk során. A pompás királylepkét a hosszú vándorútja során igazán rengeteg napfény éri, s a kutatók szerint ennek köszönhető, hogy az evolúció több fehér pettyet ajándékozott nekik.
Mivel repülés közben jórészt széttárják a szárnyaikat, hatalmas mennyiségű napenergiát kapnak. A vándorlás sok ezer éves múltja során sikerült olyan tulajdonságokra szert tenniük, amelyek előnyként kihasználják e rengeteg napfényt, és ennek lehet része a fehéredés. A fehér foltocskák aerodinamikai segítséget nyújthatnak a kutatók szerint a lepkének a repülése közben.

Érdekes módon, egy korábbi kutatás, amelyben a telelőről a nyári szaporodóhelyekre vándorlást mérték fel, az derült ki, hogy minél feketébb volt egy királylepke, annál jobban sikerült az útja. A PLOS One folyóiratban közzé tett tanulmány szerint ez összefügghet azzal, hogy a tavaszi vándorláskor más időjárási és napfényviszonyok uralkodnak, de akár más, ismeretlen oka is lehet. Azonban számtalan más ok mellett az is felmerült, hogy egész egyszerűen jobban kifakulnak a lepkék foltocskái, mire elérnek Mexikóba, és ezért nagyobb rajtuk a fehér felület. Van tehát még bőven válaszra váró kérdés a királylepke pöttyei kapcsán.

Ezek 2023 legjobb mikroszkópos videói

Ezek 2023 legjobb mikroszkópos videói

2023-ban a Nikon Small World mikroszkópos verseny videós díjazottjai közt is találunk magyart.

Extrém kevés génnel él egy növényfaj

Extrém kevés génnel él egy növényfaj

Az élősködő növények más növények tápanyagain élnek teljes életciklusuk során, és emiatt kisebbé vált a genomjuk – némelyiknek extrém módon.

Tündérkörök a világon

Tündérkörök a világon

A tündérköröknek nevezett jelenség során a száraz területeken a növények kerek mintázatot alkotva nőnek, ennek okait sokan vizsgálták már.

A Nature TTL nemzetközi természetfotó pályázat nyertesei

A Nature TTL nemzetközi természetfotó pályázat nyertesei

Kategóriagyőztes fotót láthatunk Máté Bencétől, és nem ő az egyetlen magyar az élmezőnyben.

Mentsük meg az ürgéket együtt!

Mentsük meg az ürgéket együtt!

Gyermekkoromban még az út mellett ágaskodva figyelték a forgalmat, ám öt évvel ezelőtt a természetvédők már arra hívták fel a figyelmet, hogy 2026-ra az ürgék teljesen eltűnhetnek Magyarország területéről.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket