Péter, Katalin, Roberta2025. április 30., szerda
Természet

Föld alatt virágzó pálmára bukkantak Borneón

National Geographic Magyarország

Világszerte csupán egy maroknyi növényfaj akad, amely a föld alatt hajt virágot és termést.

A tudományos leírást végző kutatók a növénnyel
Forrás: Kew Gardens

A Kew Királyi Botanikus Kert számolt be arról a felfedezésről, amelyet Borneón tettek munkatársaik, a helyi szakemberek és az őslakosság segítségével. A tudomány számára újonnan leírt pálmaféle a Pinanga subterranea nevet kapta. A növény egyedei úgy néznek ki, mint más pálmafélék frissen kikelt magoncai, az erdő aljnövényzetének részei, ezért maradhatott oly sokáig ismeretlen a faj a szakemberek előtt.

A pálma„fa” mellett sokan elmehettek már anélkül, hogy feltűnt volna nekik: eddig ismeretlen fajról van szó.
Forrás: William J. Baker

Csak a tudomány számára volt ismeretlen ugyanis, mivel a helyi, borneói őslakosság nagyon jól ismeri, és kedveli lédús, édes gyümölcsét! Három helyi nyelven is van neve a fajnak, ami csak a valódi, még érintetlen őserdőkben fordul elő, és csak mozaikosan. Borneón eddig mindegy 300 pálmafajt írtak le a tudomány számára, a világon összesen kb. 2500 pálmafélét ismerünk. A mostani „felfedezés” azt is jelzi, ismételten, mennyire fontos, hogy a szakemberek együttműködjenek a helyi őslakosokkal, s azok természeti ismeretei segítsék a tudományt is.

A pálma virágzata a föld alatt.
Forrás: William J. Baker

Mivel a trópusi erdők alján növekvő pálmacsemetéket, magoncokat elképesztően nehezen lehet azonosítani, ezért ezeket rendre figyelmen kívül hagyják a szakemberek is. Emiatt kerülte el a figyelmet a különleges borneói törpepálma is, ami pont úgy néz ki, mint egy fiatal, egészen hétköznapi pálmacsemete.

A pálma termése – az élénk piros gyümölcs lédús és ízletes, a borneói őslakosok csemegéje.
Forrás: Randi Agusti

A föld alatt virágzó és termő növényt még 1997-ben egy borneói botanikus vette észre egy más célú felmérés során, ám csak 2018-ban jutott el egy expedíció szándékkal is e különös élőlényhez. A pálmák családjában ez az első föld alatti virágú-termésű faj. A Plants, People & Planet folyóiratban közölt tanulmány első szerzője, az indonéz Randi Agusti 2017-ben maga is rábukkant a növényre, szintén véletlenül, ám ő már megfigyelhette azt is, hogy egy disznó kitúrta a föld alól a termést, más egyedeket pedig ismeretlen állatok dézsmáltak meg.

Szakállas disznó – nemcsak a kétlábú őslakosoknak ízlik a pálma föld alatti gyümölcse.
Forrás: inaturalist

Felmerül, hogy mi módon történhet egy föld alatti virág beporzása, és hogyan terjednek a magvai? E növény rokonait nagyrészt bogarak porozzák be, ám a föld alatt ennek nem sok esélye lehet. Azonban valahogy, valami beporozhatja, mivel bőven hozott termést a növény. Míg a beporzó hiánya nem végzetes, e növény rokonai közt is viszonylag gyakori az önbeporzó, a magvakkal már gond lenne, ha mind az anyanövény tövében csíráznának ki. A terepi megfigyelésekből azonban sikerült lefülelni a magok terjesztőjét: a szakállas disznók (Sus barbatus) kitúrják a föld alól a gyümölcsöket, megeszik azokat, és így elviszik emésztőrendszerükben a magvakat. A mag aztán már távol a növénytől a disznó ürülékével távozik, ezt a szakembereknek sikerült is megfigyelniük.

A világon eddig ismert 171 föld alatt virágzó vagy termő növényfaj száma gyarapodott a felfedezéssel, ám olyat, amelynek mind a virága, mind a termése a föld alatt fejlődik, csak egy aprócska orchideanemzetségben (Rhizanthella) ismertek a szakemberek.

Veszélyeztetett tigriskölykök születtek Budapesten

Veszélyeztetett tigriskölykök születtek Budapesten

Néhány hét múlva meg is lehet őket tekinteni.

Ismét a lakosság segítségét kérik a madarászok

Ismét a lakosság segítségét kérik a madarászok

Újra a lakosság bevonásával mérnék fel a hazánkban fészkelő erdei fülesbaglyok számát.

Hibrid vadmacskát fogtak Tiszalúcon

Hibrid vadmacskát fogtak Tiszalúcon

A példány házi macskák és vadmacskák keveredéséből jött létre.

Miért viseli nevében a gyászt ez a rovarunk?

Miért viseli nevében a gyászt ez a rovarunk?

A gyászcincér hegyvidéki bükk- és tölgyerdők lakója.

Korábban ismeretlen mélytengeri fajokra bukkantak

Korábban ismeretlen mélytengeri fajokra bukkantak

Az új állatok a görög mitológia alvilággal és sötétséggel kapcsolatban álló alakjairól kapták neveiket.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket