Julianna, Lilla, Filippa2025. február 16., vasárnap
Természet

A növények állapotáról 2023-ban

National Geographic Magyarország
A Kew Gardens Királyi Botanikus Kert a világ növénytani
Dendrobium aurifex
Forrás: Kew Gardens

A Kew Gardens Királyi Botanikus Kert a világ növénytani kutatásainak központjaként évek óta rendszeresen közzé teszi felmérési eredményét arról, hogy milyen a gombák és a növények aktuális helyzete. E jelentésben számolnak be az újonnan felfedezettekről, a kihaltakról, és arról, hogy miként változott az érintett élőlénycsoportok helyzete, s miféle tudományos eredmények születtek a növénytan területén. A jelentéshez a világ 30 országa több mint 100 tudományos intézményének mintegy 200 kutatója járult hozzá a munkájával.

Gyönyörű hibiszkusz, Hibiscus hareyae, amelyre 2020-ban bukkantak Tanzániában, egy tengerpart közeli bozótosban. A faj veszélyeztetett státusú, de szépsége miatt kertészeti értéke is van.
Forrás: Kew Gardens

Nézzük a számokat!

  • a világon jelen tudásunk szerint 350 386 edényes növény él (leegyszerűsítve: edényes növény minden növény, ami nem moha)
  • évente átlag 2500 új növényfajt írnak le a tudomány számára
  • a gombák birodalmának fajszáma 2,5 millióig is terjedhet, ennek legalább a 90 százaléka még felfedezésre vár, ha a jelen tempóval folytatódik ezek feltárása, 750-1000 évre lesz még szükség
  • 2020 óta 8600 új növényt és 10200 gombát fedeztek fel és írtak le a tudomány számára
  • átlagosan 16 év telik el egy trópusi növényfaj első megpillantása és hivatalos nevének bejegyzése (tudományos leírása) között, ez sajnos nagyon sok idő, ez alatt a faj védtelen
  • nagyon sok faj, mire nevet kaphat, a kihaláshoz is igen közel kerül
  • még Európában is fedeznek fel új fajokat, például 2020-ban Nagy Britanniában 6 új gombafajra bukkantak, egyikre a londoni Heathrow reptéren
  • 221 399 olyan növényfaj van, amely csakis egyetlen országban él, vagyis endemikus, ebben élenjárók Brazília (20131 faj), Ausztrália (18714 faj) és Kína (15610 faj)

Cortinarius heatherae, egy 2020-ban leírt pókhálósgomba-faj. Egészen elképesztő, hogy a nagy forgalmú reptér területén fedezték fel az eddig ismeretlen gombafajt!
Forrás: Kew Gardens / Andy Overall

A kutatók felmérték a növények biológiai sokféleségének eloszlását is. Bár nagyjából ismert volt, hogy a trópusok a leginkább fajgazdag helyek, de most számszerűsíteni is sikerült, mennyire. Talán jól érzékelteti a helyzetet, hogy míg az észak-európai erdőségek fái teszik ki e régió biomasszájának (élő növényi tömegének) 80 százalékát, a fajok sokféleségének pusztán 3 százalékát jelentik e fák. Összefüggésekre is fény derült, például arra, hogy miért Afrikában élnek a nagyobb termésű pálmafélék: ezért egyrészt a kontinens korábbi éghajlata, másrészt az ott élt és élő nagy termetű növényevő (megafauna) is felelős.

A Hengduan-hegység elképesztően változatos élőhely, hatalmas fajgazdagsággal.
Forrás: Pixabay

Megkeresték a biodiverzitási forrópontokat is, vagyis azokat a helyeket, ahol a legtöbb faj él. Ilyen hely például a kínai Hengduan-hegység, ahol több mint 12800 növényfajt ismerünk, szemben az európai Alpokkal, amelynek csupán 4000 növényfaja van. Ez annak tudható be, hogy a kínai hegyek sok szempontból sokszínűbb élőhelyet biztosítanak, beleértve a kőzettípusokat, a klímát, és a fajok közti kapcsolatrendszert is. A forrópontokon túl a kutatók által csak sötétpontoknak nevezett helyeket is feltárták: ezek azok, ahol a környezet tulajdonságai alapján sejthetően igen sokféle növény él, ám ezeknek csak egy egészen kis részét sikerült eddig feltárni, a tudomány számára leírni. E helyeken élnek a leginkább veszélyeztetett fajok – azok, amelyek könnyen lehet, hogy kihalnak, mielőtt felfedeznénk őket. Ide tartozik számos dél-amerikai (pl. Columbia), trópusi ázsiai (Új-Guinea) helyszín, de például Irán, Dél-Afrika és Madagaszkár is. Összesen 32 ilyen helyszínt azonosítottak.

Az Echium wildpretii nevű kígyószisz-faj a Kanári-szigetek endemikus és ikonikus növénye, amelynek legfőbb élőhelye a Teide vulkán környezete. A virág hatalmas, akár 3 méteres magasságot is elér, ékes tájképi elem.
Forrás: inaturalist

Egyúttal elkészült az orchideafélék teljes családfája is, ami nem volt kis feladat: ma mintegy 30 ezer orchidea él a bolygónkon, s ennek során az is kiderült, hogy ez a hatalmas növénycsalád kb. 83 millió éve jöhetett létre. Hasonló felmérést végeztek a fűfélékkel is (ahova a gabonáink is tartoznak).

A hatalmas munka legfontosabb megállapítása, hogy még több munkára van szükség ahhoz, hogy esélyünk legyen megőrizni ezt a hatalmas gazdagságot.

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Tizenötezer évig is élhetnek ezek a hatalmas állatok

Kizárólag az Antarktisz bizonyos területein találhatók meg, és egy embernél is nagyobbra nőhetnek.

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Tizenhét éve nem látott állat tűnt fel Magyarországon

Nem valószínű, hogy újra szem elé kerül a különleges madár.

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

Gyönyörű ragadozó madár tűnt fel az Alföldön

A nemzeti park munkatársait is meglepte az állat.

Elpusztult Eimei, a világ legidősebb pandája

Elpusztult Eimei, a világ legidősebb pandája

Az állat 32 évet élt, ami emberi léptékben körülbelül 100 éves kornak felel meg.

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

Ezért fontos, hogy segítsünk fecskéinknek

A tavasz közeledtével még tehetünk lépéseket, hogy megkönnyítsük madaraink életét.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket