Aranka, Jeromos2025. február 08., szombat
Természet

Denevérek és rovarok

National Geographic Magyarország

Lehet, hogy mégse sok millió éves fegyverkezési verseny részesei egyes denevérek és a zsákmányukként szolgáló rovarok.

Forrás: inaturalist

A Dél-Dániai Egyetem (SDU) számolt be egy új, nemzetközi kutatásról, amely a Current Biology folyóiratban azt tárja fel, miért nem feltétlenül áll fenn evolúciós fegyverkezési verseny a rovarevő denevérek és a rovarok közt.

A szakma és az átlag érdeklődők is úgy vélik, ahogy a ragadozók és a prédák sokasága közt, a denevérek és a zsákmányaikat jelentő éjjeli rovarok közt is folyamatos versengés áll fenn. A denevérek igyekeznek trükköket alkalmazni vadászat során, amelyekkel elrejtőzhetnek a zsákmány elől, a zsákmány pedig igyekszik minél inkább leleplezni e trükköket és így megmenekülni. Ezt úgy kell értelmezni, hogy amikor a denevérek jó 50 millió éve kifejlesztették az ultrahangos szonárjukat, erre válaszul a zsákmányul szolgáló rovarok az ultrahangra érzékeny hallásúvá váltak.

A vélekedés alapját a nyugati piszedenevér (Barbastella barbastellus) adja, ezek a denevérek a vadászatuk során mintegy tízszer halkabban használják az ultrahangos ekholokációjukat, mint más denevérek, így elvileg a rájuk fülelő éjjeli lepkék nem hallják meg őket. Az új kutatásban azonban kétségbe vonták ezt az elméletet.

Nyugati piszedenevér
Forrás: inaturalist

A szakemberek szerint, ha valóban versengés állna fenn a denevérek és az ultrahangot halló lepkék közt, akkor e hallás kialakulását a denevérek részéről is valamilyen válaszlépésnek kellett volna követnie, ezért most alaposabban a történet mögé néztek.

A rovarokat fogó denevéreket kétféle vadászati stratégiába sorolják: az egyik csoport repülő rovart fog, a másik növényzeten ülőt. A nyugati piszedenevérek a közelebbi rokonságukban az egyedüliek, amelyek repülő rovarra vadásznak, a rokonok mind az ülőket célozzák be vadászat során. Azonban ez a teljes piszedenevér-rokonság csendesebb a többi, repülő rovarra vadászó denevérnél!

A kutatók úgy vélik, ha e lopakodó típusú vadászat az elsöprő többséget alkotó, ülő rovarra vadászók körében is megvan, akkor sokkal valószínűbb, hogy ez a vadászati stratégia az ősibb. Ez pedig arra utal, hogy a nyugati piszedenevér őse eleve nem használt hangosabb ekholokációt, vagyis a halk szonár nem egy evolúciós trükk ezen állatkák részéről, amellyel a rovarok hallását akarták volna megkerülni.

Kérdés persze, hogy ha nem evolúciós versengés eredménye a halkabb ekholokáció, akkor honnan szedte össze a piszedenevér és a rokonsága? Igencsak úgy tűnik, hogy nem képes hangosabb hang kiadására! Mivel a rokonsága és az ősei az ülő rovarokra szakosodtak, eleve nem volt szükségük a hangos ultrahangokra, ezért anatómiailag se váltak képessé többre, mint amit most tudnak. A nyugati piszedenevér egészen egyszerűen talált magának egy „piaci rést”, amit észszerű volt kihasználnia, ám ehhez csupán a saját adottságait használhatta fel.

Az anatómiai különbség alapján magunk is könnyen megérthetjük, miért nem tudnak hangosabbá válni a piszedenevér és rokonai: míg a legtöbb repülő rovarra vadászó faj a száján át adja ki a hangos ultrahangjait, a pisze és rokonsága az orrán! (Próbáljunk csak meg csukott szájjal, az orrunkon át kiabálni!)

A nyugati piszedenevér tehát nem az evolúciós fegyverkezési verseny ékes példája, hanem azé, hogy a rendelkezésére álló, őseitől örökölt, tökéletlen eszközökkel is lehet valakiből hatékony vadász.

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

A szárcsa a hideg hónapokban sokszor hatalmas csapatokban verődik.

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

A szakértők egyelőre nem tudják, mi lehet a viselkedés oka, de vannak ötleteik.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

A faj telente sokszor kisebb csapatokban figyelhető meg.

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Az elmúlt időszakban több bejelentés is érkezett a Magyar Madártani és Természetvédelmi Egyesülethez.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket