Abigél, Alex, Apollónia2025. február 09., vasárnap
Természet

A mézkalauz érti a különböző népcsoportok jeleit

National Geographic Magyarország

A mézkalauz egy afrikai madár, amely elvezeti az embert a méhek fészkéhez, majd miután az ember azt felnyitotta, ő is hozzájut kedvencéhez, a léphez.

Mézkalauz
Forrás: Inaturalist

A mézkalauz (Indicator indicator) nem tudja felbontani a vadon élő, afrikai mézelő méhek fészkét, ezért segítséget igényel olyanoktól, akik pedig képesek rá. Korábban a mézkalauz és a méhészborz közti együttműködést vizsgálták, azonban a madár talán még inkább híres arról, hogy az embereket vezeti el a mézhez. Egy új, a Science hasábjain közzé tett kutatás során ez utóbbit vizsgálták, a kutatást a Kaliforniai Egyetem (Los Angeles) ismertette.

A kutatócsoport különböző afrikai közösségek és a helyi mézkalauzok kapcsolatát vizsgálta meg, és arra jutott, hogy a madár képes megismerni és megkülönböztetni az egyes népcsoportok sajátságos, a mézvadászat során használt jeleit. A hadzák például füttyjelekkel kommunikálnak a mézkalauzzal, ennek eredménye az állattal közös kulturális evolúció.

Lépet evő mézkalauz
Forrás: Brian Wood

„Tanulmányunkban bemutatjuk, hogy a madár képes megtanulni a különféle mézvadász közösségek hagyományosan használt hangjeleit, ezzel pedig kibővíti az emberrel való, kölcsönösen előnyös együttműködés lehetőségeit” – mondta Brian Wood antropológus, a kutatás egyik résztvevője.

„A mézkalauz, úgy tűnik, jól ismeri a területet, információkat gyűjt a méhfészkek elhelyezkedéséről, majd ezt megosztja az emberekkel. Az emberek pedig örömmel veszik a madár segítségét” – mondta Claire Spottiswood ornitológus, a kutatás másik résztvevője. A madár számára az jelenti az előnyt, hogy miután az ember kinyerte a mézet, a maradék lépet ő falhatja fel.

Egy hadza mézvadász füttyögve hívja a mézkalauzt,
Forrás: Brian Wood

Egy 2014-es kutatásból kiderült, hogy a hadza mézvadászok sikerét több mint ötszörösére növeli, ha mézkalauzzal működnek együtt. Most a kutatók által már évtizedek óta ismert tanzániai hadzák mellett a mozambiki yao törzzsel is vizsgálatokat végeztek. Mindkét közösség másféle módon kommunikál a mézkalauzokkal, más hangokkal hívja magához a madarat.

A hadzák füttyel jelzik a madárnak, hogy mennének mézet keresni a yao mézvadászok pedig berregő-morgó torokhangon hívják a madarat.

A kutatók kísérleteikben mindkét nép területén élő mézkalauzoknak lejátszották a kétféle hívóhangot, és megfigyelték a madarak reakcióit. A hadzákkal élő madarak háromszor akkora valószínűséggel jöttek oda az általuk ismert hadza füttyre, mint a yao berregésre. A yao közösség közelében élő madarak kétszer olyan pozitívan reagáltak a berregésre, mint a számukra idegen hadza füttyre.

A kutatók szerint az eltérő hívóhangok nem a véletlen művei. A hadzák vadászó-gyűjtögető nép, ez pedig azt is jelenti, hogy még a mézkeresés közben is elejtik az útjukba eső, ehető vadat, így részükről a kevésbé emberi hang, a madár hangjára emlékeztető fütty, a többi vadállat félrevezetését szolgálhatja. A világon számos vadászó közösség rendelkezik valamiféle füttyjeleken alapuló „titkos” kommunikációs formával, amely lehetővé teszi, hogy a zsákmányállat figyelmének felkeltése nélkül váltsanak információkat a vadászok.

A mézvadász a sikeres gyűjtés után
Forrás: Brian Wood

A yao berregés-morgás viszont, mivel ők nem vadásznak, hanem önfenntartó gazdálkodó földművesek, pont azt a célt szolgálja, hogy az esetleg veszélyt jelentő vadállatokat elijesszék vele.

Az egyes népek és a velük a területen osztozó madarak kultúrájuk részeként alkalmazzák és értik meg a speciális hívóhangokat, és ezt a tudást át is örökítik a következő nemzedékre.

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Hatalmas bűnszervezetek vadásznak az utolsó maláj tigrisekre

Orvvadászokat bérelnek fel, akik akár hónapokig is a dzsungelben élnek, hogy lecsaphassanak a veszélyeztetett állatok egyikére.

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

Ezért olyan barátságosak télen a vörösbegyek

A vörösbegy az egyik legkedveltebb madárfajunk, azt azonban kevesen tudják, hogy télen miért ennyire barátságosak a példányok.

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

Madarak fekete seregeit láthatjuk a Balatonnál

A szárcsa a hideg hónapokban sokszor hatalmas csapatokban verődik.

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

Rendszeresen próbálnak szarvasokkal párosodni ezek a majmok

A szakértők egyelőre nem tudják, mi lehet a viselkedés oka, de vannak ötleteik.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket