Tódor, Rómeó, Richárd2025. február 07., péntek
Természet

Holdfényben szinte láthatatlan a gyöngybagoly

National Geographic Magyarország

A zsákmányállatok nem képesek észrevenni a közeledő ragadozót a holdfényes éjjeleken, mert nem tudják megkülönböztetni az égi háttértől.

Forrás: inaturalist

A gyöngybagolyról néhány éve derült ki, hogy a kétféle színváltozata (barna és fehér) eltérő sikerrel vadászik az éjszakai fényviszonyok, a holdfázis függvényében. Akkor az derült ki, hogy a bagoly fehérsége láttán a rágcsálók sokkot kapnak, megállnak, és így a bagoly el tudja kapni őket. Egy újonnan, a PNAS folyóiratban közzé tett kutatási eredmény arról számolt be, hogy a gyöngybagoly is képes beleolvadni az égi háttérbe. A kutatást a Doñana Biológiai Kutatóállomás ismertette.

A nappali időszakban a rejtőszínek jórészt a fény-árnyék hatását használják ki, gondoljunk például a tigris csíkjaira, amelyek révén bele tud olvadni a növények közt átszűrődő fénybe. Nem világos azonban, hogy miként tudja egy éjszakai ragadozó kihasználni a rejtőszínek adta lehetőséget.

A legtöbb ragadozó komplex mintázatot viselve beleolvad a környezetébe, a gyöngybagoly azonban hasi oldalán vakítóan fehér tollakat visel, ami még véletlenül se tűnik rejtőszínnek. Azonban az új kutatásból arra derült fény, hogy ez a rendkívül feltűnő szín nem feltétlenül jelent hátrányt.

Az alulról hófehér gyöngybagoly a holdfényes égi háttérbe beleolvad, az egerek látása számára legalábbis.
Forrás: inaturslist

„Abból a feltételezésből indultunk ki, hogy a gyöngybagoly tolla ismeretlen éjszakai rejtőzködést tesz lehetővé” – mondta a kutatást vezető Juan J. Negro. A vadászó bagoly akkor maradhat láthatatlan a rágcsálók előtt, ha képes a talajról felfelé néző egér szemében beleolvadni a háttérbe, ha elmosódik a bagoly és az égi háttér közti kontraszt.

Holdfényben szinte láthatatlan

A láthatatlanná válás nem működik, ha nincs holdfény, vagy ha felhős az ég, azonban erős holdfényben teljesen eltűnik a bagoly. A holdfény egyensúlyt teremt az égbolt fényessége és a bagoly testéről a rágcsáló felé verődő fény látványa közt, magyarul holdfényben pont olyan fényűnek tűnik a lecsapni készülő bagoly, mint az égi háttér. Mivel a bagoly tollainak színe a hófehértől a vörösesbarnáig változik, a most tett felfedezés is megerősíti azt, hogy a fehér baglyok sikeresebb vadászok holdfényben.

A kutatók pontosan megmérték az égbolt fényességét, a bagolyról visszaverődő fényt, és ezt összevetették az egerek látási képességeivel. „A kutatásunk arra jutott, hogy mindegy, milyen fázisban jár a Hold, de amíg a látóhatár felett van, a bagoly az égbolt legnagyobb része felől úgy közelítheti meg a rágcsálót, hogy nem válik láthatóvá annak látórendszere számára” – magyarázta David Galadí, a kutatás résztvevője. Ez azt jelenti, hogy a gyöngybagoly fehér tollazata hatékony rejtőszínnek bizonyult a holdfényes éjjeleken.

A kutatók a vizsgálatok során számos körülmény figyelembe vételével végeztek számításokat. Megvizsgálták a különféle holdfázisok fényerejét, és azt is, hogy épp milyen magasan járt az égen a Hold. Emellett eltérő légszennyezettségre, por vagy pára jelenlétére, illetve a talaj színe és fényvisszaverő képessége esetére is kiszámították, menyire lehetnek láthatóak a baglyok.

A fehér és a barnás színű gyöngybaglyok más időszakokat töltenek vadászattal annak fényében, hogy épp van-e vagy nincs holdfény az éjjeli égen. Míg a fehérek a holdfényes, tiszta éjszakák vadászai, a barnák a felhős vagy a holdfénytől mentes időszakok során tarthatják rettegésben az egereket. Az ember által okozott fényszennyezés azonban ellehetetlenítheti ezt az evolúció során kialakult képességet, és a túlzottan világossá váló égi háttérben még a fehér baglyok is láthatóvá válnak a zsákmányállatok előtt.

Ez a madárfajunk a vizek mestere

Ez a madárfajunk a vizek mestere

A vízityúk ügyes úszó és még a vízinövényeken is képes egyensúlyozni.

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

Különleges téli vendég nálunk a füstös réce

A faj telente sokszor kisebb csapatokban figyelhető meg.

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Miért van olyan kevés madár most az etetőknél?

Az elmúlt időszakban több bejelentés is érkezett a Magyar Madártani és Természetvédelmi Egyesülethez.

Ezek voltak a tavalyi év legnépszerűbb természetfotói

Ezek voltak a tavalyi év legnépszerűbb természetfotói

Mutatjuk, melyik képek tetszettek legjobban tavaly a közönségnek.

Ez a madár a verebek réme

Ez a madár a verebek réme

A karvaly kis mérete ellenére vakmerő ragadozó.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket