Ferenc, Olívia2023. december 03., vasárnap
Tudomány

Halakkal a terrortámadások ellen

2006.09.20.Admin
National Geographic Magyarország

Az egyesült államokbeli hatóságok fölvették a terrorizmus elleni fegyvertárba a kékkopoltyús naphalat, amelyet szinte minden amerikai gyerek ismer, aki akárcsak egyszer is pecázott már.

San Franciscóban, New Yorkban, Washingtonban és más amerikai nagyvárosokban kékkopoltyús naphalakat (Lepomis macrochirus) állítottak szolgálatba az ivóvíz tisztaságának ellenőrzésére. Olyan akváriumokba telepítettek halakat, amelyben állandóan cserélik a vízhálózatból származó vizet. A tartályokban éjjel-nappal működő érzékelők rögzítik a halak légzését, szívverését és úszásmódját, amelyek mérgek jelenlétében megváltoznak.

„A természet a leghatékonyabb és legmegbízhatóbb korai figyelmeztető műszerrel látott el bennünket a halak képében” – jelenti ki Bill Lawler, a naphalas megfigyelő rendszert készítő és forgalmazó cég társalapítója. – „Nincs olyan ember által készített érzékelő, amely képes lenne ugyanazt a feladatot ellátni, mint a kékkopoltyúsok.”

2001. szeptember 11-e óta a kormányzat nagyon komolyan veszi az Egyesült Államok ivóvízkészleteit fenyegető esetleges terrortámadásokat. A nagyvárosok egész sor biztonsági rendszert alkalmaznak a veszélyes kémiai és biológiai anyagok kimutatására, valamint eltávolítására. Az elektronikus védelmi rendszerek azonban csak azokat a mérgeket tudják jelezni, amelyekre beprogramozták őket, mondja Lawler.

A nagyjából tenyér méretű kékkopoltyús naphalakat sokkal rugalmasabbaknak tartják a szakemberek. Rendkívül érzékenyek környezetük kémiai változására, és méreg hatására a köhögés „halas változatát” produkálják: meggörbítik kopoltyúikat, hogy megszabaduljanak a nem kívánatos részecskéktől.

A San Franciscóban és másutt használt számítógépes rendszert úgy tervezték, hogy a naphalak életfunkcióinak legapróbb változásait is detektálják, és e-mailban riasszanak, hogyha valami gond van.

New Yorkban már bizonyítottak

A San Franciscó-i kékkopoltyús naphalak nagyjából egy hónapja álltak szolgálatba, és több mint egy millió ember ivóvizét őrzik az olyan anyagoktól, mint a cianidok, a dízelolaj, a higany és a kártevőirtó szerek. A várostól délre lévő víztisztító üzem pincéjének mélyén nyolc naphal úszkál a tartályában, és riaszt, ha kell.

New Yorkban is bizonyítottak már. A halak két órával korábban jeleztek egy dízelolaj-szennyeződést, mint az ellenőrző állomás bármely más műszere.

Sajnos azonban a naphalak sem tökéletesek. Noha sikeresen érzékelnek legalább harmincféle mérgező vegyi anyagot, képtelenek megbízhatóan jelezni a mikrobákat. Ennek ellenére alkalmazásuk kifizetődő, hiszen egy nagyon megbízható és érzékeny plusz biztonsági rendszerrel egészítik ki a meglévőket.

Rizsháncs és papír lehet a jövő szigetelőanyaga

Rizsháncs és papír lehet a jövő szigetelőanyaga

A rizsháncs olyan mezőgazdasági melléktermék, amelynek már eddig is számos felhasználási formáját találták ki, most egy újabb áll be ebbe a sorba.

Kiterjedt ősi tiszafaerdők

Kiterjedt ősi tiszafaerdők

Kelet-Anglia egy sík régióját a régmúltban kiterjedt tiszafaerdők uralták.

A palackorrú delfin elektromos érzékelője

A palackorrú delfin elektromos érzékelője

Egy új kutatás szerint a palackorrú delfinek is érzékelhetik az elektromos teret az orrukban lévő érzékelővel.

Kiterjesztett valóságot alkalmazó orvosi eszköz készült Pécsen

Kiterjesztett valóságot alkalmazó orvosi eszköz készült Pécsen

A Pécsi Tudományegyetem részvételével fejlesztették azt az új orvosi eszközt, amelyben kiterjesztett valóság segíti a vizsgálatok kiértékelését és az eredmények gyakorlati felhasználását.

A fekete halál túlélőinek átalakult a mikrobiomja

A fekete halál túlélőinek átalakult a mikrobiomja

Sok modern, civilizációs betegség hátterében sejtik a mikrobiom valamilyen hatását.

National Geographic 2023. novemberi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket