Elza, Natália, Blanka, Bonita2023. december 01., péntek
Tudomány

Tükörrel látó halat találtak

2009.01.08.Admin
National Geographic Magyarország

A tenger mélye rengeteg meglepetést tartogat. Ilyen a négyszemű kísértethal is, amely az első olyan gerinces, amely szemének alsó részében a fény fókuszálására nem lencsét, hanem tükröt használ.

Egyes mélytengeri halaknál teleszkópra hasonlító, csőszerű, fölfelé néző szem fejlődött ki. A mélytenger legfontosabb fényforrásai maguk az élőlények: mintegy 80%-uk bocsát ki fényt biolumineszcencia által. Azért, hogy a teleszkópszemű halak ezt a zömmel lentről jövő fényt is érzékeljék, a teleszkópcső oldalán kialakult egy „második szem”, azaz egy lefelé néző nyílás is. Ezekkel a nyílásokkal azonban az állatok csak egészen homályos fényérzékelésre képesek, mivel egészen mostanáig nem találták bennük képalkotó lencsét vagy más, képalkotásra alkalmas fénytörő szervet.

Kísértet a hálóban
Német tudósok Szamoa és Új-Zéland között tavaly fogták ki a maximum 25 centiméteresre megnövő, rendkívül megnyúlt testű és hasúszójú, áttetsző fehér kísértethalat.

Ez annyira ritka lény, hogy a kutatóhajón senki sem tudta azonnal, pontosan mi is az. Ron Douglas, a londoni City University kutatója elmondta, elsősorban az keltette fel a figyelmét a különös élőlénnyel kapcsolatban, hogy úgy tűnt, mintha négy szeme lenne, pedig ilyen a gerincesek közt – jelen tudásunk szerint – nem létezik. Valójában a később beazonosított kísértethalnak (Dolichopteryx longipes) is csupán két szeme van, de mindkét szem két részre oszlik: az egyik fölfelé a másik lefelé néz.

Lencse helyett apró tükrök
A hal teleszkópszemének fölfelé néző csövében teljesen hagyományos lencse ül. Az igazi meglepetést a szem lefelé néző része okozta a kutatóknak.

A csoport vizsgálatai alapján kiderült, hogy a „második” szemben több ezer, kissé eltérő szögekben beállított tükrökként működő, parányi fényvisszaverő kristály fókuszálja a fényt a retinára. Ez teljesen különbözik a jellegzetes halszemtől, amelyben – az emberi szemhez hasonlóan – egyetlen lencse töri meg és fókuszálja a fénysugarakat. A kutatók számítógépes szimulációval kimutatták, hogy a kísértethal tükrös szemrészével is élesen lát.

Más teleszkópszemű halak különféle optikai megoldásokat használnak, hogy oldalt és lefelé nézhessenek, de ezek a mechanizmusok képtelenek éles képpé fókuszálni a fényt. A kutatócsoportnak a Current Biology szakfolyóiratban megjelent cikke szerint egyelőre úgy tűnik, hogy a kísértethal nemcsak az egyetlen tükörrel látó gerinces, de az egyetlen mélytengeri hal, amely felfelé és lefelé nézve is éles képet alkot a szemével.

Forrás: BBC News
Fotó: Tammy Frank

Kapcsolódó cikkek:

  • Fura lényekre bukkantak a mélytengeri hátságon
  • Érzékeli az árnyékot a vak hal

  • Piercing és a baktériumok

    Piercing és a baktériumok

    A piercingek, fülbevalók különleges környezetet, kedvező élőhelyet teremtenek a baktériumok számára.

    Az őshonos növényfajok kiemelt szerepe

    Az őshonos növényfajok kiemelt szerepe

    Hazai kutatók vetőmagalapú ökológiai restaurációs kísérleteket végeztek.

    A kutya vagy a macska figyel jobban az emberi jelzésekre?

    A kutya vagy a macska figyel jobban az emberi jelzésekre?

    A kutya- és macskatartók számára bizonyára egyaránt ismerős az örök kérdés: melyik az okosabb a két faj közül? Erre a kérdésre azonban lehetetlen választ adni, például azért is, mert nehéz őket megfelelően összehasonlítani.

    Egyre több fiatalnál alakul ki gyulladásos bélbetegség

    Egyre több fiatalnál alakul ki gyulladásos bélbetegség

    Az elmúlt húsz évben drasztikusan emelkedett a gyulladásos bélbetegségekben (IBD) szenvedők száma. Hazánkban mintegy 60 ezer beteget tartanak számon, és a kór egyre fiatalabb korban alakul ki, minden ötödik gyermeket is érint.

    Részecskefizikai együttműködés globális kérdések nyomában

    Részecskefizikai együttműködés globális kérdések nyomában

    Centiméteres pontosságú navigáció egy beomlott bányában, ahol nincs GPS jel? Egy még ismeretlen barlangi üreg, vagy egy rejtett kamra feltárása egy piramisban kozmikus részecskékkel? Izgalmas összefoglaló cikk jelent meg a Nature Reviews Methods Primers folyóiratban a világban aktuálisan zajló müográfiai kutatásokról, a különböző csoportok erősségeiről, köztük magyar kutatók eredményeiről.

    National Geographic 2023. novemberi címlap

    Előfizetés

    A nyomtatott magazinra,
    12 hónapra

    18 780 Ft

    Korábbi számok

    National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

    Hírlevél feliratkozás

    Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

    Kövess minket