Hajnalka, Lídia, Auguszta2023. március 27., hétfő
Tudomány

A fekete lyukak már a galaxisok előtt léteztek

2009.01.13.Admin
National Geographic Magyarország

Amerikai tudósok szerint a mindent elnyelő fekete lyukak, amelyek a galaxisok középpontjában vannak, korábban alakultak ki mint maguk a galaxisok.

A csillagászok feltételezése szerint a legtöbb csillagrendszer közepén fekete lyukak találhatók. A Tejútrendszer közepén is található egy nagy tömegű fekete lyuk, amit a közelmúltban fedeztek föl.

A fekete lyukak és a galaxisok mérete határozott összefüggést mutat: egy központi fekete lyuk tömege mintegy ezredrésze a galaxisok központjában található gömbszerű csillaghalmaznak, az ún. központi dudornak. Ez a szoros korreláció feltétlenül utal valamifajta kölcsönhatásra – nyilatkozta Dominik Riechers, a Kaliforniai Műszaki Intézet (Caltech) munkatársa. Kérdés, hogy a szoros kölcsönhatás megvolt-e a korábbi időkben, azaz a fekete lyukak és a csillagrendszerek egy időben keletkeztek-e.

A legújabb csillagászati észlelések szerint a válasz egyértelműen nem. Új-Mexikó államban (USA) a VLA – rádióteleszkóp segítségével a kutatók egészen a 13, 7 milliárd évvel ezelőtt létrejött ősrobbanás koráig képesek „visszanézni” – azaz olyan távoli objektumokat tudnak megfigyelni, amelyek fénye ebből az időből származik. Ennek során megvizsgálták a fiatalabb és idősebb fekete lyukak illetve a galaxisok központi dudorának méretét, és meglepő következtetésre jutottak. Megállapították, hogy a szoros méretkorreláció a Világegyetem különböző időpontjában nem volt állandó. A fiatal galaxisokban elhelyezkedő fekete lyukak tömege nagyobb, mint az öreg galaxisokban. Ebből az következik, hogy a fekete lyukak jöttek létre előbb.

Az azonban nem világos, hogy egy fekete lyuk pontosan hogyan befolyásolja egy galaxis fejlődését. A megoldás kulcsa, hogy a tudósok feltárják, hogyan alakultak ki a csillagok és a belőlük létrejött galaxisok az univerzum korai időszakában.

Kapcsolódó cikkek:

  • Elhunyt a fekete lyukak és féreglyukak névadója
  • Megtalálták a világűr titokzatos sötét anyagát?
  • Filmajánló 3. hét

  • A szeme se állt jól, mégis kiváló vadász lehetett

    A szeme se állt jól, mégis kiváló vadász lehetett

    A 3 millió évvel ezelőtt élt erszényes kardfogú szemének elhelyezkedése ellenére is jól láthatott.

    Halad az ExoMars európai marsjáró programja

    Halad az ExoMars európai marsjáró programja

    Miután az orosz együttműködésnek vége szakadt, az Európai Űrhivatal saját maga készíti elő a küldetést.

    Az utak zaja és a magas vérnyomás

    Az utak zaja és a magas vérnyomás

    Az ablakunk alatt berregő, dudáló, szirénázó járművek szó szerint megemelik a vérnyomást egy új kutatás szerint.

    Gondolattal irányított robot

    Gondolattal irányított robot

    A gondolatainkkal irányított eszköz már nem csak a sci-fikben létezik.

    Új megvilágításba került a szőlő kultúrevolúciója

    Új megvilágításba került a szőlő kultúrevolúciója

    A szőlőszemek ízére, a bogyók héjának színére és a muskotályos ízre irányuló emberi szelekcióba egyaránt betekintést adott az, a világot átívelő új genomikai elemzés, melyben a Magyar Agrár- és Élettudományi Egyetem több kutatója is részt vett.

    National Geographic 2023. márciusi címlap

    Előfizetés

    A nyomtatott magazinra,
    12 hónapra

    16 500 Ft

    Korábbi számok

    National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlap

    Hírlevél feliratkozás

    Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

    Kövess minket