Magdolna, Magda, Ervin, Léna2023. május 29., hétfő
Tudomány

Szuperspermiumok a kicsapongó szexuális életű állatoknál

2009.02.05.Admin
National Geographic Magyarország

Egyes szabados szexuális életet élő állatok hímivarsejtjei gyorsabb mozgásúak, sőt sokszor nagyobbak is, mint a monogám állatoké.

Az már eddig is ismert volt, hogy a kicsapongó szexuális életet élő csimpánzok spermiumai gyorsabban mozognak, mint a viszonylag monogám életmódú gorilláké, de senki sem tudta, mennyire általános ez a minta az állatvilágban. Most kanadai kutatók hasonlították össze 29 rokon halfaj hímivarsejtjeit, és egyértelmű összefüggést találtak a spermiumok minősége és a szabados nemi élet között.

Sigal Balshine, a kanadai McMaster Egyetem kutatója munkatársaival a kelet-afrikai Tanganyika-tóban élő bölcsőszájú halakat tanulmányozta. A bölcsőszájú halfélék (Cichlidae) a halak egyik legnagyobb családja, ahol a legkülönfélébb szaporodási viselkedésű fajok találhatók meg, a monogám fajoktól a „fűvel-fával” párosodó fajokig. A kicsapongó fajok nőstényei számos hím spermáját is befogadják a szájukba, ahol a peték megtermékenyítése történik. A nőstények rendszerint az ikrát is a szájukban költik ki, valamint a halivadéknak is a szájukban adnak menedéket.

A promiszkuitás kedvez a spermiumok versenyképességének

A tudósok 29 halfajt vizsgáltak meg, és ezeket promiszkuitás szerint 0-tól 4-ig osztályozták (a 0 jelezte a monogám fajokat). Ezután megvizsgálták az egyes fajok hímivarsejtjeinek jellemzőit, többek közt a méretüket és a sebességüket. A kutatócsoport azt tapasztalta, hogy minél erőteljesebb a versengés a spermiumok között a megtermékenyítésért, az evolúció folyamán annál gyorsabbakká, nagyobbakká váltak, és számuk, valamint élettartamuk is megnövekedett.

A szigorúan monogám halak hímivarsejtjei kicsik és lassúak voltak. Másodpercenként átlag 50 mikrométert tettek meg.

A promiszkuitási skálán feljebb haladva azonban egyre növekedett a spermiumok versenyképessége, egészen a promiszkuitási skála tetején lévő fajok „szuperspermiumaiig”. Ezek majdnem kétszer olyan gyorsak és nagyobbak voltak, egy ejakulátumban több volt belőlük, és az élettartamuk is hosszabb volt.

Az Amerikai Tudományos Akadémia folyóiratában megjelent tanulmány első ízben mutatta ki, hogy a spermiumok olyan tulajdonságai, mint a sebesség és a méret együtt fejlődhetnek. Ennek az evolúciós fejlődésnek a hajtómotorja a rivális hímek spermiumainak egymással való versengése.

Először monogámia, azután promiszkuitás

Balshine csoportja meghatározta a halak mitokondriális családfáját is (a mitokondriális DNS-szekvenciák elemzésével kiderítették a fajok rokonsági fokát). Ennek felhasználásával megállapította, hogy az evolúció folyamán hogyan alakultak a párzási tulajdonságok. A kutatók arra az eredményre jutottak, hogy az ősi fajok monogámok voltak, apró herékkel és kis spermiumokkal rendelkeztek, a „csapodárabb” szexuális viselkedés kialakulása pedig megelőzte a versenyképesebb hímivarsejtek kifejlődését.

Fotók: New Scientist

Kapcsolódó cikkek:

  • Nagyobb szarv, kisebb férfiasság
  • Egy ausztrál erszényes bizarr nemi élete
  • A garnélarák hím sajátos havi ciklusa
  • Meglepő viselkedésű spermiumok

  • A lovak arckifejezéséről

    A lovak arckifejezéséről

    Lássuk be: a lovak sokarcúak. Mint kiderült, e jószágok 17 különböző „pofát vághatnak” – tízzel kevesebbet, mint az ember, de eggyel többet, mint a kutya, és néggyel többet, mint a csimpánz.

    Az Enceladus párakilövellései a James Webb-űrteleszkóppal

    Az Enceladus párakilövellései a James Webb-űrteleszkóppal

    A Szaturnusz holdjának jégkérge és mélybeli óceánja van, a déli sarkvidékénél pedig a jég repedésein át rendszeresen a világűrbe lövelli óceánja vizét.

    Új részletek tárultak fel Afrika elhagyásáról

    Új részletek tárultak fel Afrika elhagyásáról

    A modern ember kb. 80 ezer évvel ezelőtt kelt útnak Afrikából, hogy meghódítsa a bolygó minden zugát, ennek részletei pedig a modern orvostudományra is hatással vannak.

    Giardia-fertőzés a vaskori Jeruzsálemben

    Giardia-fertőzés a vaskori Jeruzsálemben

    A Giardia egy egysejtű bélparazita, amely súlyos hasmenést is okozhat, embert és állatot egyaránt képes megfertőzni.

    Mikor pislog az autóversenyző?

    Mikor pislog az autóversenyző?

    Pislogás során ideiglenesen, nagyjából a másodperc ötödrésze idejére elveszítjük a látás útján beérkező információkat.

    National Geographic 2023. májusi címlap

    Előfizetés

    A nyomtatott magazinra,
    12 hónapra

    16 500 Ft

    Korábbi számok

    National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlap

    Hírlevél feliratkozás

    Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

    Kövess minket